مجسمه ها دو قسم اند: 1. مجسّمۀ موجودات جاندار 2. مجسّمۀ موجودات غیر جاندار آیت الله بهجت (ره) می گوید: مسئله ساختن مجسّمۀ موجودات جاندار حرام است، امّا نگه داری آن برای مقاصد غیر حرام بنابر اظهر جایز است و نیز معامله به همین مقصود مانعی ندارد، اگر چه احتیاط مستحبّ در ترک آن است. آیت الله مکارم نیز می گوید: ساختن و خرید و فروش مجسمه اشکال دارد. [1] و استفاده از مجسمه اگر به صورت اسباب بازی باشد مانعی ندارد ولی بهتر آن است که از آنها برای تزیین استفاده نشود.[2] اما ساختن و خرید و فروش و نگه داری مجسّمۀ موجودات غیر جاندار اشکال ندارد. از این رو نگه داری مجسمه متصل به آیینه و شمعدان و عروسک (از جاندار و غیر جاندار) در منزل اشکال ندارد. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی) در پاسخ به این سؤال فرموده اند: مکروه است نگهداری مجسمه در منزل ولی حرام نیست. پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: خریداری و نگهداری مجسمه اشکالی ندارد. برای آگاهی بیشتر به نمایه زیر مراجعه شود: نمایه: هنر مجسمه­سازی و نقاشی از نظر قرآن، سؤال شماره 3085 (سایت: 3338). [1] توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج ‏2، ص 209 و 210، مسئله 2069. [2] . ر.ک: سایت معظم له.
مجسمه ها دو قسم اند:
1. مجسّمۀ موجودات جاندار
2. مجسّمۀ موجودات غیر جاندار
آیت الله بهجت (ره) می گوید: مسئله ساختن مجسّمۀ موجودات جاندار حرام است، امّا نگه داری آن برای مقاصد غیر حرام بنابر اظهر جایز است و نیز معامله به همین مقصود مانعی ندارد، اگر چه احتیاط مستحبّ در ترک آن است.
آیت الله مکارم نیز می گوید: ساختن و خرید و فروش مجسمه اشکال دارد. [1]
و استفاده از مجسمه اگر به صورت اسباب بازی باشد مانعی ندارد ولی بهتر آن است که از آنها برای تزیین استفاده نشود.[2] اما ساختن و خرید و فروش و نگه داری مجسّمۀ موجودات غیر جاندار اشکال ندارد.
از این رو نگه داری مجسمه متصل به آیینه و شمعدان و عروسک (از جاندار و غیر جاندار) در منزل اشکال ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی) در پاسخ به این سؤال فرموده اند:
مکروه است نگهداری مجسمه در منزل ولی حرام نیست.
پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
خریداری و نگهداری مجسمه اشکالی ندارد.
برای آگاهی بیشتر به نمایه زیر مراجعه شود:
نمایه: هنر مجسمهسازی و نقاشی از نظر قرآن، سؤال شماره 3085 (سایت: 3338). [1] توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج 2، ص 209 و 210، مسئله 2069. [2] . ر.ک: سایت معظم له.
- [آیت الله خامنه ای] آیا بازگرداندن اعضای عروسک مانند دست و پا و سر، مشمول حکم حرمت مجسمه سازی است؟ و مجسمه سازی بر آن صدق می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا ساختن مجسمه و عروسک، بوسیله خمیر توسط کودکان و یا خریدن آن برای کودک اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ساخت عروسک و یا مجسمه موجودات ذی روح اعم از انسان یا غیر آن به وسیله دستگاه مخصوص آن جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ساختن عروسک و مجسمه و نقاشی و ترسیم چهره موجودات زنده اعمّ از گیاه، حیوان، و انسان چه حکمی دارد آیا خرید و فروش و نگهداری آن جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] ساخت عروسک و مجسمه و نقاشی و ترسیم چهره موجودات زنده اعم از گیاهان، حیوانات و انسان چه حکمی دارد؟ خرید و فروش و نگهداری و ارائه آنها در نمایشگاه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نگهداری مجسمه در منزل و نصب آن در میادین و معابر چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] در روش تحصیلی جدید، درسی با عنوان اعتماد به نفس وجود دارد که بخشی از آن مخصوص مجسمه سازی است، بعضی از معلمان به دانش آموزان دستور ساخت عروسک یا مجسمه سگ یا خرگوش و امثال آن را از پارچه یا چیز دیگری به عنوان صنایع دستی می دهند، حکم ساخت اشیاء مذکور چیست؟ امر معلّمان به دانش آموزان راجع به ساخت آنها چه حکمی دارد؟ آیا کامل بودن یا نبودن اجزای آنها در حکم تأثیر دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ساختن عروسک پارچه ای جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا مجسّمه سازی به ویژه مجسمه ی نخبگان و فرهیختگان علمی و هنری با هدف تعظیم صاحبان مجسمه جایز است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ساختن مجسمه نیم تنه در حکم مجسمه کامل است؟
- [آیت الله خوئی] کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است اگر شش ماه متصل با قصد در آنجا بماند، تا وقتی که منزل مال او است هر وقت در مسافرت به آنجا برسد، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است و شش ماه متصل با قصد در آنجا بماند و بعد اعراض کند؛ وطن حساب نمی شود.
- [امام خمینی] خرید و فروش مجسمه و صابون یا چیزهای دیگری که روی آن مجسمه دارد اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] ساختن مجسمه حرام است ولی خرید و فروش آن و صابون و چیزهای دیگری که روی آن مجسّمه دارد ، اشکال ندارد .
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش مجسّمه و چیزهای ی که روی آن, صورتِ برجسته مجسّمه دارد, مانند صابون یا چیز دیگر، اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] ساختن و خرید و فروش مجسّمه حرام است ولی خرید و فروش صابون و مانند آن که روی آنها شکل مجسمه یا نقش های برجسته است اشکالی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ساختن مجسمه و خضوع در مقابل آن، حرام است و نیایش و احترام در برابر مجسمه ها و نصب آنها در معابر و میادین، حرام است.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش مجسّمه حرام است، ولی خرید و فروش صابونی که روی آن مجسمه دارد، اگر مقصود معاملهی صابون باشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] بعضی از فقهاء گفتهاند : کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است اگر شش ماه متصل با قصد اقامت در آنجا بماند ، تا وقتی که آن منزل مال اوست ، آن محل حکم وطن او را دارد ، پس هر وقت در مسافرت به آنجا برسد باید نماز را تمام بخواند ، ولی این حکم ثابت نیست .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] عکاسی صورت مکروه است و نیز نقاشی تمام از حیوان یا انسان هر چند مجسمه باشد مکروه است.