پاسخ حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): هر مقداری که از منفعت کسب پسانداز میشود، یک بار به آن خمس تعلق میگیرد و پسانداز آن در بانک به صورت قرض الحسنه موجب سقوط خمس آن نمیشود.[1] اما اگر برای صرف در احتیاجات زندگی باشد و در آینده نزدیک مثلًا تا دو سه ماه بعد از پایان سال خمسی در همان مورد صرف شود، پرداخت خمس آن واجب نیست.[2] پاسخ آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است: اگر برای تامین هزینه تحصیل فرزند، راهی جز پس انداز نباشد، به این پول خمس تعلّق نمی گیرد؛ ولی اگر راه دیگر باشد، پس از گذشت یکسال باید خمس این پول پرداخت شود. [1] موسوی خمینی، سید روح اللَّه، توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 2، ص 88، س 955، مؤسسة نشر إسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ هشتم، قم، 1424 ه ق. [2] همان، م 956.
کسی که جهت تأمین هزینه تحصیل فرزند پول در بانک گذاشته، آیا بعد از یک سال به آن خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): هر مقداری که از منفعت کسب پسانداز میشود، یک بار به آن خمس تعلق میگیرد و پسانداز آن در بانک به صورت قرض الحسنه موجب سقوط خمس آن نمیشود.[1] اما اگر برای صرف در احتیاجات زندگی باشد و در آینده نزدیک مثلًا تا دو سه ماه بعد از پایان سال خمسی در همان مورد صرف شود، پرداخت خمس آن واجب نیست.[2] پاسخ آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است: اگر برای تامین هزینه تحصیل فرزند، راهی جز پس انداز نباشد، به این پول خمس تعلّق نمی گیرد؛ ولی اگر راه دیگر باشد، پس از گذشت یکسال باید خمس این پول پرداخت شود.
[1] موسوی خمینی، سید روح اللَّه، توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 2، ص 88، س 955، مؤسسة نشر إسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ هشتم، قم، 1424 ه ق. [2] همان، م 956.
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین میشود، مشمول خمس میشود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسانی که در بانک مسکن پول میگذارند تا بعد از یکسال به آنها وام دهند، با رسیدن سال خمسی، آیا به پول آنها خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] به پولی که در بانک مسکن جهت تامین مسکن پس انداز می شود خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آنهائی که در بانک پول میگذارند و بانک با پول آنان کار میکند اگر از سال بگذرد، آیا خمس تعلّق میگیرد و علی فرض تعلّق خمس اگر به نیّت خودش، پولی که میگذارد پول سابق را بردارد، آیا باز هم خمس دارد؟
- [سایر] آیا به پولی که پدر و مادر جهت تأمین مخارج تحصیل به فرزندان میپردازند، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مبلغی در بانک بعنوان پس انداز پول داشتم پدرم که سال خمسی داشت؛ سر سال خمس آن پول را دادم و بعد از مدّتی پول را گرفته خرج نمودیم و سال بعد در همان وقت به همان مقدار پول در بانک داشتم آیا خمس بر آن تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به پولی که پدر و مادر به فرزندانشان جهت هزینه تحصیل میدهند خمس تعلّق میگیرد یا نه؟
- [سایر] آیا به پولی که در مدت تحصیل در دانشگاه به عنوان کمک هزینه دریافت میشود، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی در یک سال خمسی، درآمدش از هزینه او کمتر بود و از سرمایه مصرف کرد، نمی تواند کسری این سال را از درآمد سال بعد جبران و جایگزین نماید و اگر برای تأمین هزینه سال قبل وام گرفته باشد، می تواند این وام را از درآمد سال بعد کم نماید و جزء هزینه او محسوب می گردد و خمس ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی برای تأمین کسری هزینه خود وام گرفته باشد و میتوانست آن وام را در سال قبل تسویه نماید؛ ولی انجام نداد، میتواند آن وام را از درآمد سال بعد پرداخت نماید. اگرچه این وام, هزینه سال قبل است؛ ولی پرداخت آن, جزء هزینه سال جدید شمرده میشود و خمس ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده میشود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای حجّ واجب ناچار باشد از چند سال قبل ثبت نام کند و هزینه را بدهد، خُمس به آن تعلق نمیگیرد؛ ولی چنانچه ثبتنام برای حجّ، فقط به معنی حقّ اولویّت باشد و پول در ملکیّت او باقی بماند، پس از گذشت سال، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بپردازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .بعضی از کارها و درآمدها و هزینه های آن فصلی است مانند صیادی در این صورت, مجموع هزینه و درآمد آن , به لحاظ یک سال محسوب می شود و بعضی از درآمدها در طیّ دو سال است؛ مانند بعضی از زمینهای کشاورزی که یک سال دایر و یک سال بایر است . در صورتی که هزینه دو ساله شرط حصول درآمد باشد , مجموع هزینه های دو سال محسوب میشود; وگرنه هزینه خصوص سال درآمد ملحوظ میشود. زمان تعلق خمس
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعضی از صندوق های قرض الحسنه مقداری از سرمایه خود را در کارهای تجاری یا تولیدی به کار می گیرند، تا از درآمد آن هزینه های صندوق یا سوخت و سوز وامها را تأمین کنند، این کار در صورتی جایز است که صاحبان پول از این جریان باخبر بوده و اجازه داده باشند و درآمد حاصل شده نیز تنها صرف هزینه های بانک شود.
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی نتواند خرج سال خود را تأمین کند و سر سال پول و یا چیزهایی از مئونه در خانه زیاد بیاید، میتواند آنها را در مخارج مورد نیاز صرف کند و خمس ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی مال مخلوط به حرامی را با کسب به دست آورده و خمس آن را پ رداخته است ، در پایان سال خمسی، پس از کسر هزینه سال، اگر از آن مال چیزی مانده باشد، به عنوان ارباح مکاسب خمس دارد. عدم لزوم پرداختن خمس از عین مال مورد تعلّق خمس
- [آیت الله جوادی آملی] .به سید فقیر بیش از مقد ار هزینه سالانه نمیتوان خمس (سهم سادات) داد؛ ولی میتوان از خمس برای سادات فقیر، مسکن و لوازم زندگی خرید، هرچند قیمتش چند برابر هزینه یک سال او باشد. جابه جایی خمس و هزینه آن
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از درآمد سال مالی مستطیع شد و در همان سال به حج مشرف شد، هزینه مسافرت او خمس ندارد ; همچنین است اگر از درآمد سال مالی به حج مستحبی برود، جزء هزینه سال محسوب میشود و خمس ندارد.