منظور از حرم همان زیر گنبد و جائی است که در آن ضریح مقدس و قبر مطهر قرار دارد و به آن حرم و مشهد شریف گفته می‌شود.[1] نجس کردن حرم پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و ضریح آنان نیز حرام است.[2] یعنی، همان طوری که نجس کردن مسجد حرام بوده ، نجس کردن حرم و ضریح پیامبر اکرم (ص) و امامان (ع) نیزحرام است و اگر یکی از آنها نجس شود، چنانچه نجس ماندن آن بی‌احترامی باشد، تطهیر آن واجب است، بلکه احتیاط واجب[3] آن است که اگر بی‌احترامی هم نباشد آن را تطهیر کنند.[4] پس، با توجه به نکته بالا در پاسخ گفته می شود: 1. از آنجایی که به صحن ها، حرم به معنای ذکر شده، صدق نمی کند،بنابراین صحن ها در حکم مساجد نیستند،[5] و تطهیر آن در صورت نجس شدن واجب نیست، مگر این که در عرف، بی احترامی و هتک حرمت محسوب شود که در این صورت تطهیر آن واجب است. البته امروزه که بحمد الله اکثر بارگاه های مطهر امامان و امامزادگان دارای خدمتگزارانی است که در جهت نظافت آن فعال هستند، بهتر است در صورت نجاست نقطه ای از آن، به آنان اطلاع داده شود. بله! گاهی در قسمتی از صحن ها، مسجد ساخته شده است که در آن صورت،آن قسمت در حکم مسجد است.
[1] . خامنه ای، سید علی، اجوبة الاستفتائات (فارسی)، ص 86، س 424، نشر دفتر معظم له در قم، چاپ اول، 1424ق؛ توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج 1، ص 213، نشر دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق. [2] . موسوی خمینی (امام خمینی)، سید روح الله، توضیح المسائل، ص 38، م 131، و ص 201، م 886، محقق/ مصحح: قلی‌پور گیلانی، مسلم، چاپ اول، 1426ق. [3] . اما برخی از مراجع، در صورت بی احترامی نشدن، تطهیر آن را احتیاطاً، مستحب می دانند؛ مانند: آیات عظام اراکی، خوئی، فاضل، تبریزی، سیستانی، زنجانی، احتیاط مستحبّ آن است که اگر بی‌احترامی هم نباشد آن را تطهیر کنند؛ توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج 1، ص 504، م 904. [4] . توضیح المسائل (محشی – امام خمینی)، ج 1، ص 504، م 904؛ موسوی خمینی (امام خمینی)، سید روح الله، نجاة العباد، ص 75، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، 1422ق. [5] . بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 1، ص 44، نشر دفتر معظم له، قم، چاپ دوم، 1426ق.
