چرا در قرآن لفظ (لیل) (شب) همیشه قبل از لفظ (نهار) (روز) آمده است؟

دیدگاه های مختلفی درباره تقدیم و تأخیر شب و روز در قرآن از سوی مفسّران قرآن کریم مطرح شده که به مهم ترین آنها اشاره می شود: 1. برخی معتقدند که مقدّم شدن (شب) بر (روز) به جهت آن است که حق تعالی شب را پیش از روز آفرید.[1] 2. عدّه ای نیز برآنند که حرف (واو)، در ذکر (شب) پیش از (روز)، ترتیب را نمی رساند؛ چون خداوند شب را برای راحتی آفرید و روز را برای کار و تلاش در زندگی، چنان که فرمود: (و شب را پوششی (برای شما)، و روز را وسیله‌ای برای زندگی و معاش).[2] اگر دنیا همیشه شب بود، همه چیز نابود می شد و از آن سو، اگر دنیا همیشه روز و آفتاب بود، همه چیز می سوخت.[3] شواهد دیگری در قرآن وجود دارد که این دیدگاه را تأیید می کند؛ مانند: (یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ)؛[4] دستور تقدّم سجده بر رکوع در این آیه مبارکه دلیل بر ترتیب آنها در نماز مریم (س) نبوده، بلکه مقصود بجا آوردن هر دو عبادت می باشد؛ زیرا عطف با (واو) دلالت بر ترتیب ندارد؛ چنان که اگر به کسی گفته می شود نماز بخوان و خمس بده و روزه بگیر یعنی همه این دستورات را بجا آور و اطاعت کن.[5] نتیجه این که، حرف (واو) دلالت بر ترتیب ندارد، مگر این که قرینه ای وجود داشته باشد.[6] برای آگاهی بیشتر به کتاب های تفسیری زیر مراجعه نمایید: أ. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص 90 و 91. ب. حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 13، ص 380. ج. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 459 و 460. د. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 18، ص 385 و 386. این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] . ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، ‌روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن‌،   تحقیق: یاحقی، دکتر محمد جعفر و ناصح، دکتر محمد مهدی، ج 2، ص 270، ‌بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی‌، مشهد، 1408ق. [2] . (وَ جَعَلْنَا اللَّیْلَ لِباساً وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً)، نبأ، 10 و 11. [3] . ‌روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن‌، ج 2، ص 270 و 271. [4] . آل عمران، 43:(ای مریم! (به شکرانه این نعمت) برای پروردگار خود، خضوع کن و سجده بجا آور! و با رکوع‌کنندگان، رکوع کن!). [5] . داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 380 و 453، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375ش. [6] . مانند: آیه شریفه (فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ) (نساء، 34)، که این راه‌های علاج با حرف (واو) به یکدیگر عطف شده، و حرف واو دلالتی بر ترتیب ندارد، ولی از معنای آیه می‌دانیم که بین این سه علاج ترتیب هست. (طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 345،‌ دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق).