در منابع دینی، احادیثی از امامان معصوم به چشم می‌خورد که سفارش می‌کنند در برخی امور؛ مثلا قبل از خواب، هنگام قرآن خواندن، موقع ورود به مسجد و ..، فرد با وضو باشد.[1] حتی برخی روایات، توصیه به داشتن وضو در تمام حالات مختلف زندگی دارند. از جمله؛از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمودند: «ای انس همیشه با وضو باش، که خدا عمرت را طولانی کند، و اگر توانستی در طول شبانه روز با وضو باشی این کار را بکن، زیرا اگر با وضو بمیری، شهید محسوب می‌شوی».[2] همچنین امام صادق(ع) فرمودند: وضو گرفتن بر روی وضوی قبلی نوری است بر روی نور و هر کس با داشتن وضو، دوباره وضو بگیرد، خداوند نیز بدون طلب بخشایش جدید از وی، توبه او را پذیرفته و او را می‌بخشد.[3] لذا در پاسخ به بخش دوم سؤال باید گفت، اگر در مصرف آب زیاده‌روی نشود، اسراف نبوده و مستحب است وضو با مقدار کمی آب (یعنی یک مُد، که مساوی سه چهارم لیتر است) انجام شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به بخش دوم سؤال، چنین است:[4] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال اسراف نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): خیر، اسراف نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): اسراف محسوب نمی شود. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اگر در مصرف آب زیاده روی نکند اسراف نیست. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): اسراف محسوب نمی شود و در روایات وارد است که مقدار واجب وضو 3 مشت آب است در وضو با تمام مستحباتش آبی معادل 750 گرم باید مصرف شود. حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته): مصرف چیزی مثل آب برای انجام یک عمل واجب یا مستحب مثل وضو اسراف محسوب نمی شود، هر چند مستحب است وضو به مقدار کمی آب یعنی یک مد که مساوی سه چهارم لیتر است انجام شود. لینک به سایت استفتائات [1] . ر.ک: حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج‌1، ص 378 و 380 و 383، مؤسسه آل البیت، قم، اول، 1409 ه‍ ق. [2] . همان، ج‌1، ص 383. [3] . «أَنَّ الْوُضُوءَ عَلَی الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَی نُور مَنْ جَدَّدَ وُضُوءَهُ لِغَیْرِ حَدَثٍ جَدَّدَ اللَّهُ تَوْبَتَهُ مِنْ غَیْرِ اسْتِغْفَار»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج‏1، ص41، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، 1413 ق. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، خامنه ای، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
آیا برای تجدید وضو روایتی وجود دارد؟ اگر فردی برای مدت زیادی نتواند وضویش را نگه دارد و برای این کار هر بار که وضویش باطل شد وضو بگیرد، آیا اسراف در آب محسوب میشود؟ لطفا راهنمایی کنید.
در منابع دینی، احادیثی از امامان معصوم به چشم میخورد که سفارش میکنند در برخی امور؛ مثلا قبل از خواب، هنگام قرآن خواندن، موقع ورود به مسجد و ..، فرد با وضو باشد.[1] حتی برخی روایات، توصیه به داشتن وضو در تمام حالات مختلف زندگی دارند. از جمله؛از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمودند:
«ای انس همیشه با وضو باش، که خدا عمرت را طولانی کند، و اگر توانستی در طول شبانه روز با وضو باشی این کار را بکن، زیرا اگر با وضو بمیری، شهید محسوب میشوی».[2]
همچنین امام صادق(ع) فرمودند: وضو گرفتن بر روی وضوی قبلی نوری است بر روی نور و هر کس با داشتن وضو، دوباره وضو بگیرد، خداوند نیز بدون طلب بخشایش جدید از وی، توبه او را پذیرفته و او را میبخشد.[3]
لذا در پاسخ به بخش دوم سؤال باید گفت، اگر در مصرف آب زیادهروی نشود، اسراف نبوده و مستحب است وضو با مقدار کمی آب (یعنی یک مُد، که مساوی سه چهارم لیتر است) انجام شود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به بخش دوم سؤال، چنین است:[4]
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال اسراف نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
خیر، اسراف نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اسراف محسوب نمی شود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اگر در مصرف آب زیاده روی نکند اسراف نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
اسراف محسوب نمی شود و در روایات وارد است که مقدار واجب وضو 3 مشت آب است در وضو با تمام مستحباتش آبی معادل 750 گرم باید مصرف شود.
حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته):
مصرف چیزی مثل آب برای انجام یک عمل واجب یا مستحب مثل وضو اسراف محسوب نمی شود، هر چند مستحب است وضو به مقدار کمی آب یعنی یک مد که مساوی سه چهارم لیتر است انجام شود. لینک به سایت استفتائات [1] . ر.ک: حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج1، ص 378 و 380 و 383، مؤسسه آل البیت، قم، اول، 1409 ه ق. [2] . همان، ج1، ص 383. [3] . «أَنَّ الْوُضُوءَ عَلَی الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَی نُور مَنْ جَدَّدَ وُضُوءَهُ لِغَیْرِ حَدَثٍ جَدَّدَ اللَّهُ تَوْبَتَهُ مِنْ غَیْرِ اسْتِغْفَار»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج1، ص41، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، 1413 ق. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، خامنه ای، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله سبحانی] اگر هنگام وضو شیر آب را نبندیم، آیا این کار اسراف است و آیا وضو باطل می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در موقع وضو آب شیر را نبندیم، آیا اسراف محسوب شده، و جایز نمی باشد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا اسراف در مصرف آب، غسل و وضو را باطل می کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی احتمال بسیار کمی بدهد که آب برایش ضرر داشته باشد یا اصلاً این احتمال را هم ندهد و وضو بگیرد و بعد از آن بفهمد که آب، ضرر زیادی برای او داشته است، آیا وضویش درست است یا نه؟
- [سایر] در پاسخ یکی از سوالاتم گفته بودید اگر بعد از نماز شخص متوجه شود پوست یکی از اعضای وضو بلند شده بوده و آب را به زیر آن نرسانده، باید وضو و نماز را تجدید کند. می خواستم بپرسم این کار یعنی قبل از هر بار وضو گرفتن یک بار تمام اعضای وضو را بررسی کند؛ در حالی که این کار نه بین مردم رایج است و نه عقلانی به نظر می رسد. از طزف دیگر نمی شود شخص در حالی نمازش را بخواند که می داند شاید قبول نباشد یا بعدا بخواهد دوباره بخواندش و کاری هم نتواند انجام دهد. لطفا پاسخ قبلی خودتان را شفاف تر بیان کنید.
- [سایر] من مغازهای را اجاره کردم. این مغازه دارای آب میباشد. آب هم مال صاحب ملک نمیباشد ولی چون این مغازه در زیر ساختمان واقع شده و فردی این مغازه را خریده ولی آب را نخریده و انشعاب آب در این مکان موجود میباشد صاحبان این موسسه هنوز در این مکان اسکان پیدا نکردهاند و خالی از سکنه میباشد. و کسی نیست که بخواهم هزینه آب مصرفی را به صاحب ملک پرداخت کنم. ولی نیازی مبرم به این آب دارم برای وضو و شستشو. چه کار باید بکنم. آیا میشود خمس آب را داد یا اینکه آب را استفاده کنم. تا زمانی که مالک اصلی پیدا بشود و به وی هزینههای آب استفاده شده را پرداخت کنم و اگر هم پیدا نشد چه کار کنم باید خمس آن پرداخت کنم؟
- [سایر] با سلام و عرض ادب اولا تقاضا می کنم پس از مطالعه مشکلم مرا نترسانید شاید همین جمله وضعیت روحی مرا روشن کند من فردی عاطفی هستم از حضور درمحیطهای کوچک و تاریک می ترسم ازاشنیدن خبر مریضی نزدیکان و یا بروز حادثه برای آنان و بویژه یرای فرزندانم بشدت دچار اضطراب می شوم طوریکه احساس می کنم همه جا تنگ است و باید به یک جای باز تر بروم نفس کشیدن هم برایم مشکل می شود و حتی گاهی گریه میکنم این حالت نیم ساعت ادامه دارد با هر مریضی فکر می کنم سرطان گرفته ام و شبها مدت زیادی بیدارم و راه می روم و فکر مکنم اما در محیط کار فردی شاد و با روحیه ام و این حالتها فقط در مواقع فوق بسراغم می آید و مرا رنج می دهد لطفا مر راهنمایی کنید متشکرم
- [سایر] متاسفانه من فردی کم تحمل هستم و آستانه تحمل من بسیار پایین است.البته از وقتیکه مادرم مرد.اینجوری شده ام.مادرم پاره تن من بود.مادرم خیلی برای من زحمت کشید.مخصوصا زمانیکه پیوند کلیه می شدم مادرم کار و زندگی اش را رها کرد تا به کارهای پزشکی من بپردازد و نیز از من نگه داری کند.از این موضوع که بگذریم متاسفانه بخاطر همین علتی که ذکر کردم" حال کارکردن ندارم"این بزرگترین مشکل من در زندگی است.البته هم اکنون که دانشجوی کارشناسی هستم حال درس خواندن را هم ندارم.اگر هم درس بخوانم فشار بسیار زیادی را تحمل کرده و سردرد هم می گیرم.کارم فقط شده نفرین زمانه و روزگار.البته قصد دارم که با خرید تاکسی زندگی خود را متحول کنم.اما میترسم که تا آخر عمرم از داشتن شغل و پست های مهم مهندسی در شرکت های دولتی و خصوصی محروم شوم.زیرا همانطور که گفتم حال کار کردن را ندارم.بارها بخاطر غیبت های پی در پی تاکنون از چند شرکت اخراج شده ام.اعتیاد هم ندارم.مشکل مهم من پایین بودن آستانه تحمل است.بطوریکه زود هم از کوره در می روم.اصلا تحمل کوچکترین ناملایمتی را هم ندارم.لطفا من را راهنمایی بفرمایید. با تشکر
- [سایر] باسلام-بنده 7سال است که دچار کمردرد بوده از 2سال پیش با mriانجام داده شده تحت نظر پزشک متخصص مغز واعصاب دچارپارگی دیسک تشخیص دادند.بادردهای زمینگیر کننده در طی سه سال پیش طی 3مواجه بودم.حدود 5ماه پیش به فردی بنام آقای قاسمی گیلانی در طب سنتی مراجعه کردم ایشان دونوع مسهل وضماد وروغنی داد ند ودو نوبت پانزده روزه استفاده کردم.وبعد از ده روز ادامه یعنی جمعا پس از چهل روز برای زالو درمانی رفتم واین مسیر طبابت در بهبود خشکی ودردهای دائمی ام کمک زیادی کرد .اما الان بعد از 4 ماه آن بهبودی کامل را ندارن وبوقت بلند شدن در خانه یا محل کار ادراری باز کمی خشکی ودرد احساس میکنم ،ومدتی است که در محور پای چپم مثل گذشته درد احساس میکنم آیا زالوی درمانی برای بنده با فواصل کوتاه مناسب هست ؟درد را از بین می برد ؟ لطفا راهنمایی بفرمایید.
- [سایر] بنده دفتریار دفترخانه اسناد رسمی هستم که طی حکمی از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک به عنوان نماینده اداره ثبت و معاون دفترخانه، در این سمَت مشغول شدهام. حال در مواردی بین بنده و سردفتر اختلافی پیش آمده است که باعث کدورت شخص سردفتر شده و چه بسا راضی به حضور من در آن دفترخانه نباشد. سؤال آن است که با توجه به اینکه سردفتر مالک ساختمان دفتر است، آیا استفاده از امکانات دفتر؛ مثل خوردن آب، وضو گرفتن، نماز خواندن در آنجا، چای خوردن و استفاده از قلم و کاغذ آنجا که لازمهی کار است و....، اشکال دارد؟ و نمازم باطل است؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] وضو به آب غصبی و به آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه حرام و باطل است. و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد؛ چنانچه در غیر آنجا نتواند وضو بگیرد؛ تکلیف او تیمم است. و اگر در غیر آنجا بتواند وضو بگیرد؛ لازم است که در غیر آنجا وضو بگیرد؛ ولی چنانچه در هر دو صورت معصیت کرده و همانجا وضو بگیرد وضویش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه، حرام و باطل است. و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد. چنانچه در غیر آنجا نتواند وضو بگیرد تکلیف او تیمم است، و اگر در غیر آنجا بتواند وضو بگیرد لازم است که در غیر آنجا وضو بگیرد، ولی چنانچه در هر دو صورت معصیت کرده و همانجا وضو بگیرد وضویش صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که می ترسد که اگر وضو بگیرد، مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند چنانچه وضو بگیرد وضویش بنابر احتیاط واجب باطل است ولی اگر نداند که آب برای او ضرر دارد و وضو بگیرد و بعد بفهمد که ضرر داشته، وضویش صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با آن وضو نماز نخواند و تیمم کند و چنانچه با آن وضو نماز خوانده احتیاط مستحب آن است که دوباره آن را اعاده نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر آب وضو در ظرف غصبی است و غیر از آن، آب دیگری ندارد باید تیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است. و اگر آب مباح دیگری دارد چنانچه در آن ظرف غصبی، وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف، آب به صورت و دستها بریزد وضویش باطل است، ولی اگر با کف دست، آب را از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است. اگرچه از جهت تصرف در ظرف غصبی، فعل حرام مرتکب شده است، و وضوی او از ظرف طلا و نقره، به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است.
- [امام خمینی] اگر آب وضو در ظرف غصبی است و غیر از آن، آب دیگری ندارد باید تیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است. و اگر آب مباح دیگری دارد چنانچه در آن ظرف غصبی، وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف، آب به صورت و دستها بریزد وضویش باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است، اگرچه از جهت تصرف در ظرف غصبی، فعل حرام، مرتکب شده است، و وضوی او از ظرف طلا و نقره، به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است.
- [آیت الله سیستانی] وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه ، حرام و باطل است . و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد ، یا آنکه فضائی که در آن وضو می گیرد غصبی باشد ، چنانچه در غیر آنجا نتواند وضو بگیرد ، تکلیف او تیمّم است . و اگر در غیر آنجا بتواند وضو بگیرد لازم است که در غیر آنجا وضو بگیرد ، ولی چنانچه در هر دو صورت معصیت کرده و همانجا وضو بگیرد ، وضویش صحیح است .
- [آیت الله بروجردی] وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضیست یا نه، حرام و باطل است و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، چنانچه در غیر آن جا نتواند وضو بگیرد وضوی او باطل میباشد و اگر در غیر آن جا بتواند وضو بگیرد وضو صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه حرام و باطل است. و نیز اگر آب وضو از صورت و دست ها در جای غصبی بریزد، چنان چه در غیر آنجا نتواند وضو بگیرد، وضوی او باطل می باشد و اگر در غیر آنجا بتواند وضو بگیرد وضو صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که وضو دارد و می داند اگر وضوی خود را باطل کند نمی تواند وضو بگیرد، چنانچه ضرر یا مشقت فوق العاده ای ندارد باید وضوی خود را برای نماز نگه دارد، حتی اگر احتمال قابل توجهی بدهد که آب برای وضو پیدا نخواهد کرد و یا این که قبل از وقت نماز وضو دارد و می داند بعداً دسترسی به آب ندارد، احتیاط واجب آن است که وضوی خود را نگه دارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند تهیه آب برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند وضوی خود را نگه دارد، احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.