ضرر
ضرر، مقابل نفع عبارت است از ورود نقصان در مال ، جان و آبرو ؛ واژه ضرر درباره آبرو کمتر به کار رفته است. [۱] [۲]
اگر کسی احتمال بسیار کمی بدهد که آب برایش ضرر داشته باشد یا اصلاً این احتمال را هم ندهد و وضو بگیرد و بعد از آن بفهمد که آب، ضرر زیادی برای او داشته است، آیا وضویش درست است یا نه؟
اگر ضرر به اندازه‌ای زیاد بوده که در واقع، حرام و مبغوض شارع بوده، در این صورت احتیاطا باطل است، والاّ صحیح است.
اگر ضرر به اندازه‌ای زیاد بوده که در واقع، حرام و مبغوض شارع بوده، در این صورت احتیاطا باطل است، والاّ صحیح است.
عنوان سوال:
اگر کسی احتمال بسیار کمی بدهد که آب برایش ضرر داشته باشد یا اصلاً این احتمال را هم ندهد و وضو بگیرد و بعد از آن بفهمد که آب، ضرر زیادی برای او داشته است، آیا وضویش درست است یا نه؟
پاسخ:
اگر ضرر به اندازه‌ای زیاد بوده که در واقع، حرام و مبغوض شارع بوده، در این صورت احتیاطا باطل است، والاّ صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که گمان میکرده آب برای عضو مجروح او ضرر دارد و به همین جهت وضوی جبیره‌ای گرفته است و بعدا متوجه شده که آب ضرری برای آن عضو نداشته، آیا وضویش صحیح است؟
- آیا توصیه پزشک و پرستار مبنی بر ضرر داشتن روزه یا مضر بودنِ حرکت دادن اعضای بدن یا ضرر داشتن استعمال آب برای وضو، مجوّز شرعی برای بیمار محسوب می‌شود یا خیر؟
- شخصی معتقد است آب برای او ضرر دارد؛ ولی باز هم به جای تیمّم کردن وضو یا غسل به جا میآورد و بعد از انجام دادن آن متوجه می‌شود که اشتباه میکرده و آب ضرری برای او نداشته است. آیا وضو یا غسل مجدّد لازم است یا همان را که انجام داده، کافی است؟
- وجود زخمی که آب برای آن ضرر ندارد، ولی خون آن هم بند نمیآید و در اعضای وضو واقع شده و در صورت گرفتن وضو به طور معمول باعث نجاست اعضای وضو می‌شود، آیا باعث وجوب تیمّم می‌شود یا راهی برای وضوی صحیح وجود دارد؟
- بعضی از آبها آن قدر شور هستند که پس از شستشو، اثر نمک بر روی بدن دیده می‌شود. آیا طهارت (غسل و وضو) و تطهیر از نجاست، با این آب درست است؟
- در مواردی که به دلیل پوشانده شدن اعضای متعدد وضو به وسیله جبیره و نجس بودن بعضی از زخمها و شرایط خارجی دیگر از قبیل وصل بودن سرم و امثال آن، انجام دادن وضوی جبیره دارای حرج نوعی یا شخصی و یا احتمال ضرر برای زخم است، تکلیف چیست و آیا تیمّم کافی است؟
- قبلاً برای وضو گرفتن، ابتدا دو دست را از مچ تا سر انگشتان و سپس صورت و دو دست را از آرنج تا مچ میشستم و آب را تا سر انگشتان دست نمیرساندم و فکر میکردم چون در ابتدای وضو دست را از مچ تا سر انگشتان شستهام، لذا مجددا نیازی به رساندن آب تا سر انگشتان نیست و چندین سال بدین منوال وضو میگرفتم و آن را درست میدانستم و به همین خاطر نیازی به سؤال کردن نمیدیدم و هیچ گونه شبههای هم در ذهنم نبود. تکلیف نمازهایی که با چنین وضویی خواندهام، چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگرکسی یقین داشت آب برایش ضرر ندارد و وضو گرفت و غسل کرد، ولی بعد فهمید آب برایش ضرر داشته، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] آیا برای تجدید وضو روایتی وجود دارد؟ اگر فردی برای مدت زیادی نتواند وضویش را نگه دارد و برای این کار هر بار که وضویش باطل شد وضو بگیرد، آیا اسراف در آب محسوب می‌شود؟ لطفا راهنمایی کنید.
- [سایر] کسی که میداند آب برایش ضرر دارد، چنانچه وضو یا غسل انجام دهد، آیا وضو و غسلش صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی استفاده از آب و خاک (جهت وضو و تیمم) برایش ضرر داشته باشد وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی که سینوزیت دارد و استعمال آب سرد برایش ضرر دارد با توجه به این که بعضی ها معتقدند وضو با آب گرم ضرری ندارد، آیا باید تیمم کند یا وضو بگیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر حاجی بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده و یا بی وضو بوده، وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد آب وضو را در قسمت جلوی دست بریزد، وضویش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی سهوا یا از روی جهل با آب غصبی وضو بگیرد، وضویش صحیح است؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر حاجی بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده و یا بی وضو بوده، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] بیماری که آب برای او ضرر ندارد؛ ولی انجام غسل برایش دشوار است، آیا میتواند تیمم کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به واسطه یقین یا ترس ضرر، تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برای او ضرر ندارد، تیمّم او باطل است و اگر بعد از نماز بفهمد نیز بنا بر احتیاط واجب، نماز او باطل است.
- اگر روزه برای انسان ضرر داشته باشد، نباید روزه بگیرد و اگر با وجود ضرر روزه گرفت، روزه او باطل است و باید قضای آن را بجا آورد و همچنین اگر احتمال بدهد که روزه برای او ضرر دارد و احتمال او در نظر مردم عقلایی و بجا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه گرفت، باطل است و قضا دارد.
- اگر انسان احتمال بدهد که روزه برای او ضرر دارد و از آن احتمال، ترس برای او پیدا شود، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد، صحیح نیست؛ مگر آن که به قصد قربت روزه بگیرد و بعد معلوم شود ضرر نداشته است.
- اگر رساندن آب به صورت و دست‌ها به مقدار کمی که وضو با آن صحیح است، ضرر نداشته و بیشتر از آن ضرر داشته باشد، باید با همان مقدار کم وضو بگیرد. * شرط سیزدهم:در اعضای وضو، چیزی مانع از رسیدن آب به عضو نباشد.
- کسی که نمیداند آب برای او ضرر دارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرری داشته که از نظر شرع تحمل آن حرام است، وضو یا غسل او احتیاطا باطل است و اگر ضرر آن به این حد نباشد، وضو یا غسل او صحیح میباشد. * چهارم: هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند، خود یا همسر یا اولاد یا رفیق او و یا کسانی که با او مربوط هستند، مانند خدمتکاران، از تشنگی بمیرند یا مریض شوند یا به قدری تشنه شوند که تحمّل آن مشقّت داشته باشد، باید به جای وضو و غسل تیمّم نماید و نیز اگر حیوانی داشته باشد که معمولاً آن را برای خوردن ذبح نمیکنند مانند اسب و قاطر و بترسد که از تشنگی تلف شود، باید آب را به آن بدهد و تیمّم نماید و همچنین اگر کسی که حفظ جان او واجب است و یا حتی کسی که کشتن او فعلاً واجب نیست، به گونهای تشنه باشد که اگر انسان آب را به او ندهد تلف شود، باید آب را به او بدهد.
- اگر انسان شک کند استبراء کرده یا نه و رطوبتی از او بیرون آید که نداند پاک است یا نه، نجس میباشد و چنانچه وضو گرفته باشد، وضویش باطل می‌شود؛ ولی اگر شک کند استبرایی که کرده درست بوده یا نه و رطوبتی از او بیرون آید که نداند پاک است یا نه، پاک میباشد و وضو را نیز باطل نمیکند.
- اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمّم کرده یا نه، چنانچه احتمال بدهد که در حال عمل متوجه بوده، تیمّم او صحیح است.
- اگر از انسان رطوبتی خارج شود و نداند که منی است یا بول و احتمال دیگری در آن رطوبت ندهد، چنانچه قبل از خروج آن وضو داشته، باید هم وضو بگیرد و هم غسل کند و اگر وضو نداشته، تنها وضو کافی است.
- اگر به جهت بیماری، آب برای چشم انسان ضرر داشته باشد و نتواند هنگام وضو آن را بشوید، باید تیمّم کند.
- اگر در یکی از اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی باشد، چنانچه روی آن باز بوده و آب برای آن ضرر نداشته باشد، باید به نحو معمول وضو گرفت.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر بواسطه یقین یا احتمال ضرر ، تیمم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایش ضرر ندارد ، تیمم او باطل است . و اگر بعد از نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند ، مگر در صورتی که وضو یا غسل در حالت یقین یا احتمال ضرر موجب نگرانی روحی باشد ، که تحملش مشکل است .
- [آیت الله بهجت] کسی که میداند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است. 4 نیاز به آب برای حفظ جان:
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که میداند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو وغسل او صحیح است، ولکن بنابر احیتاط مستحبّ اعاده نماید.
- [آیت الله سبحانی] کسی که می داند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است. چهارم از موارد تیمّم:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که فکر می کند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است. مورد چهارم
- [امام خمینی] کسی که می داند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است
- [آیت الله سیستانی] کسی که یقین داشته آب برایش ضرر ندارد ، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته ، وضو و غسل او باطل است . چهارم از موارد تیمم : حرج و مشقت .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که فکر میکند آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته، وضو و غسل او صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که می داند آب برایش ضرر ندارد؛ چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته وضو و غسل او صحیح است. چهارم از موارد تیمم:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از وضو شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در اعضای وضو بوده یا نه، و احتمال او از نظر عقلایی به جا باشد در صورتی که احتمال التفات در حال وضو بدهد وضویش صحیح است.