عهده
عُهده به معنای ظرف مسئوليتها و تعهدات است.
آیا اگر کسی وصیتی کند که من نپذیرم و بگویم نمی‌توانم انجام دهم، دیگر آن وصیت بر عهده من نمی‌باشد؟
اگر شما در زمان زنده بودن وصیت کننده، وصیت او را قبول نکنید و رد نمایید و خبر رد کردن شما به او رسیده باشد، چیزی بر عهده شما نبوده و انجام مورد وصیت بر شما واجب و لازم نیست.[1] [1] . بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 3، ص 490، دفتر معظم‌له‌، قم، چاپ دوم، 1426 ق؛ میرزای قمّی، ابو القاسم، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات،‌ مصحح: رضوی، مرتضی، ج 4، ص 232، مؤسسه کیهان‌، تهران، چاپ اول، 1413 ق؛ شیخ انصاری، مرتضی‌، صیغ العقود و الإیقاعات، مصحح: استرآبادی، ملا محمد یوسف، ص 136، مجمع اندیشه اسلامی‌، قم، چاپ اول، 1421 ق.
اگر شما در زمان زنده بودن وصیت کننده، وصیت او را قبول نکنید و رد نمایید و خبر رد کردن شما به او رسیده باشد، چیزی بر عهده شما نبوده و انجام مورد وصیت بر شما واجب و لازم نیست.[1] [1] . بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 3، ص 490، دفتر معظم‌له‌، قم، چاپ دوم، 1426 ق؛ میرزای قمّی، ابو القاسم، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات،‌ مصحح: رضوی، مرتضی، ج 4، ص 232، مؤسسه کیهان‌، تهران، چاپ اول، 1413 ق؛ شیخ انصاری، مرتضی‌، صیغ العقود و الإیقاعات، مصحح: استرآبادی، ملا محمد یوسف، ص 136، مجمع اندیشه اسلامی‌، قم، چاپ اول، 1421 ق.
عنوان سوال:
آیا اگر کسی وصیتی کند که من نپذیرم و بگویم نمی‌توانم انجام دهم، دیگر آن وصیت بر عهده من نمی‌باشد؟
پاسخ:
اگر شما در زمان زنده بودن وصیت کننده، وصیت او را قبول نکنید و رد نمایید و خبر رد کردن شما به او رسیده باشد، چیزی بر عهده شما نبوده و انجام مورد وصیت بر شما واجب و لازم نیست.[1] [1] . بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 3، ص 490، دفتر معظم‌له، قم، چاپ دوم، 1426 ق؛ میرزای قمّی، ابو القاسم، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، مصحح: رضوی، مرتضی، ج 4، ص 232، مؤسسه کیهان، تهران، چاپ اول، 1413 ق؛ شیخ انصاری، مرتضی، صیغ العقود و الإیقاعات، مصحح: استرآبادی، ملا محمد یوسف، ص 136، مجمع اندیشه اسلامی، قم، چاپ اول، 1421 ق.
- [آیت الله مکارم شیرازی] وصیت عهدیه چه نوع وصیتی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وصیت تملیکیه چه نوع وصیتی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا وصیّ میتواند بقیّه اعمال وصیّت را طبق وصیّتی به غیر واگذار کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا وصیّت به تقسیم ارث قبل از فوت جایز است؟ مثل این که زید وصیّت کند که پس از فوتش،فلان باغش مال فلان پسرش، و فلان خانه اش مال فلان دخترش باشد. آیا چنین وصیّتی نافذ است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا وصیّت به تقسیم ارث قبل از فوت جایز است؟ مثل این که زید وصیّت کند که پس از فوتش، فلان باغش مال فلان پسرش، و فلان خانه اش مال فلان دخترش باشد. آیا چنین وصیّتی نافذ است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی وصیت کرده که قرآن او را، به قصد تبرک، همراه او در قبر بگذارند، آیا چنین وصیتی صحیح و لازم العمل است؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در حیات خود کسی را وصی کرده و او قبول نکرده، پس از فوت دوباره وصیت کرده شخص مشار الیه وصی باشد، آیا مجوزی هست که با اکراه چنین وصیتی را بر کسی تحمیل کنند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر فردی یک فرزند خوانده داشته باشد و وصیت کند که همه اموال به فرزنده خوانده برسد نه به سایر ورثه، آیا چنین وصیتی نافذ است و باید اجرا شود؟
- [سایر] چرا نمی‌توانم سیگار را ترک کنم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر متوفّی وصیّت کند به انجام مناسک حجّ و مبلغ تعیین شده کفایت نکند بفرمائید چه وظیفهای بر عهده وصیّ است؟
- [آیت الله بهجت] مستحب است انسان برای خویشان و نزدیکان خود مالی را وصیت کند، اگرچه آن اشخاص از او ارث هم میبرند، و مکروه است برای نزدیکانی که از او ارث نمیرند، هیچ وصیّتی نکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی وصیت کند که بعد از دفن، قبر او را نبش کرده و بدن او را به مشاهد مشرفه یا نقطه دیگر ببرند عمل به چنین وصیتی مشکل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بدهکاری و حج واجب و خمس و زکات و مانند آن را باید از اصل مال بدهند، اگر چه وصیت نکرده باشد و چنانچه چیزی اضافه بیاید هرگاه وصیتی کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند باید به وصیت عمل کنند و اگر کسی وصیت نکرده باشد ثلث برای او نیست و آنچه بعد از ادای دین اضافه می ماند مال ورثه است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی که برای او وصیت شده باید وجود داشته باشد، بنابراین اگر مالی را برای بچه ای که ممکن است بعداً به وجود آید وصیت کند اشکال دارد و احتیاط آن است که با ورثه صلح کنند، ولی اگر برای بچه ای که در شکم مادر است وصیتی کند وصیت او صحیح است هر چند هنوز روح نداشته باشد، پس اگر زنده به دنیا آمد باید آنچه را که وصیت کرده به او دهند و اگر مرده به دنیا آید وصیت باطل می شود و آن مال به ورثه می رسد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی که وصیّت کرده بمیرد وصیّ نمیتواند مسؤولیّت کار را بر عهده دیگری بگذارد و خود از مسؤولیّت کار کناره گیرد، ولی اگر بداند مقصود وصیّتکننده این نبوده که وصیّ شخصا مسؤول باشد، بلکه مقصودش فقط انجام امر وصیّت باشد، میتواند مسؤولیّت کار را به کسی واگذار نماید که به نظر وصیّت کننده با وصیّ تفاوتی ندارد.
- [آیت الله بهجت] وصیت به صرف کردن مالی در معصیت جایز نیست، پس وصیتی که مشتمل بر کمک ظالم در ظلمش و فاسق در فسقش است باطل میباشد، بهشرط اینکه مقصود او منحصراً این مصرف خاص بوده باشد، وگرنه اصل وصیت صحیح است، ولی در راههای خیر مصرف میگردد و همچنین اگر مورد وصیت مشترک بین حلال و حرام باشد، حمل بر حلال می‌شود، مگر آنکه بدانیم که در وصیت قصد حرام نموده، که در این صورت صحیح نیست، و اگر وصیت به چیزی کرد که استفاده از آن غالباً در حرام است، ولی بدانیم که مقصود او منفعت حلال بوده است واطمینان به مصرف در حلال باشد و عرفاً کمک به انجام معصیت نباشد، وصیت صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عاریهدهنده بمیرد، چنانچه درباره عاریه وصیّتی کرده و برای آن وصیّ تعیین کرده باشد، عاریهگیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به وصیّ او بدهد و اگر وصیّتی نکرده یا برای آن وصیّ تعیین نکرده باشد، باید آن را به ورثه یا ولیّ یا وکیل آنها بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که به قصد خودکشی زخمی به خود بزند یا کار دیگری انجام دهد اگر وصیّتی کند و سپس در اثر آن کار بمیرد، وصیّتش صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] معاملات هرمی که هر روزی به شکلی عرضه می‌شود، حرام است و درآمدهای حاصل از آن مشروع نمی‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اقاله در هر عقد لازمی جز نکاح و ضمانت جاری است، ولی خود اقاله قابل فسخ نمی‌باشد.