تلویزیون
آلات مشترکه ابزار مورد استفاده در حلال و حرام را گویند.
اگر شخصی وسیله ای مثل تلویزیون را که می شود از آن هم استفاده حلال کرد و هم حرام را، به قصد حرام بخرد، معامله باطل است یا خیر؟ و در صورت باطل بودن معامله، چطور می‌شود توبه کرد آیا باید به فروشنده مراجعه کنیم و آن کالا را پس بدهیم یا خیر؟
اکثر مراجع در این باره می‌گویند: گرچه این فرد کار حرامی انجام داده، ولی اصل معامله صحیح است. اما برخی از علما[1] چون حرمت در عقد را موجب بطلان آن شمرده‌اند، معاملۀ مذکور را باطل می‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال که فروشنده به قصد منفعت حلال آن را فروخته و یقین ندارد که خریدار آن را به قصد منفعت حرام خریداری کرده، ضرری به صحت معامله وارد نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): معامله صحیح است و فعلش حرام است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی که دارای منافع مباح و مشروع قابل ملاحظه است جایز است اما استفاده حرام، جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): معامله باطل نیست بلکه اگر استفاده حرام کرده باشد معصیت کار است باید توبه کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال معامله باطل است. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): معامله صحیح است. فقط از قصدی که داشته استغفار کند یعنی از خدا طلب بخشش نماید. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
اکثر مراجع در این باره می‌گویند: گرچه این فرد کار حرامی انجام داده، ولی اصل معامله صحیح است. اما برخی از علما[1] چون حرمت در عقد را موجب بطلان آن شمرده‌اند، معاملۀ مذکور را باطل می‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال که فروشنده به قصد منفعت حلال آن را فروخته و یقین ندارد که خریدار آن را به قصد منفعت حرام خریداری کرده، ضرری به صحت معامله وارد نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): معامله صحیح است و فعلش حرام است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی که دارای منافع مباح و مشروع قابل ملاحظه است جایز است اما استفاده حرام، جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): معامله باطل نیست بلکه اگر استفاده حرام کرده باشد معصیت کار است باید توبه کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سؤال معامله باطل است. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): معامله صحیح است. فقط از قصدی که داشته استغفار کند یعنی از خدا طلب بخشش نماید. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
اگر شخصی وسیله ای مثل تلویزیون را که می شود از آن هم استفاده حلال کرد و هم حرام را، به قصد حرام بخرد، معامله باطل است یا خیر؟ و در صورت باطل بودن معامله، چطور می‌شود توبه کرد آیا باید به فروشنده مراجعه کنیم و آن کالا را پس بدهیم یا خیر؟
پاسخ:
اکثر مراجع در این باره می‌گویند: گرچه این فرد کار حرامی انجام داده، ولی اصل معامله صحیح است. اما برخی از علما[1] چون حرمت در عقد را موجب بطلان آن شمرده‌اند، معاملۀ مذکور را باطل می‌دانند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال که فروشنده به قصد منفعت حلال آن را فروخته و یقین ندارد که خریدار آن را به قصد منفعت حرام خریداری کرده، ضرری به صحت معامله وارد نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
معامله صحیح است و فعلش حرام است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی که دارای منافع مباح و مشروع قابل ملاحظه است جایز است اما استفاده حرام، جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
معامله باطل نیست بلکه اگر استفاده حرام کرده باشد معصیت کار است باید توبه کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سؤال معامله باطل است.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
معامله صحیح است. فقط از قصدی که داشته استغفار کند یعنی از خدا طلب بخشش نماید.
لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله نوری همدانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله سیستانی] در رساله توضیح المسائل آمده است ( اگر چیزی را که می شود استفاده حلال از آن ببرند به قصد این بفروش که انرا در حرام مصرف کنند مثلا انگور را به این قصد بفروشد که از آن شراب تهیه نمایند معامله آن حرام بلکه بنابر احتیاط باطل است ). حال سوال بنده اینست اگر شخصی چیزی را مثل ضبط صوت تلویزیون و خدمات اینترنتی تهیه نمود و در هنگام خرید استفاده حرام از آن هم مدنظرش بوده ولی پس از مدتی پس از این خرید (پرداخت وجه کالا تحویل کالا و مدتی مصرف ) توبه نمود و تصمیم گرفت که دیگر استفاده حرام از آن نکند معامله صورت گرفته چگونه است آیا این مال و یا وسیله و یا اشتراک خدمات مال او می باشد و می تواند در او تصرف کند ؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی بخواهد وسیله ای را به صورت اقساط بخرد آیا سودی که فروشنده در هر ماه از خریدار می گیرد حالت نزول دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی اجناسی را بخرد و در راه انتقال با وسیله نقلیه تصادف کند، ضمان به عهده فروشنده است یا خریدار؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از معامله، فروشنده متوجه غبن فاحش در معامله شده و معامله را فسخ کند ولی خریدار قبل از فسخ معامله، کالا را به دیگری فروخته است آیا کالا را می توان از شخص ثالث استرداد نمود؟
- [آیت الله بهجت] شخصی جنسی را فروخته است و به صورت مجزّا نگهداری می کند و خریدار برای بردن آن مراجعه نکرده است، فروشنده در مورد این کالا چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی به شخصی در مورد معامله یکباب مغازه (مثلاً) بعنوان بیع سلم مبلغی را پرداخت نموده است فروشنده و کارگزار از تسلیم مغازه در موعد نامبرده به هر علت ناتوان گردیده است، آیا مشتری می تواند به لحاظ تأخیر کالا (تحویل مغازه) وجهی را بعنوان ضرر و زیان از فروشنده طلب کند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا فروشنده باید عیب موجود در کالا را به خریدار بگوید؟ در صورتی که نگوید حکم عمل وی و معامله چه خواهد بود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] فروشنده کالایی که به صورت عمده فعالیت دارد در زمان فروش کالا با خریدار طی می‌کند که قیمت کالا بستگی به مدّت خرید دارد و خریدار قبول می‌کند و چک آن را پرداخت می‌کند لذا سر موعد تاریخ چک مراجعه و اظهار مینماید که هنوز کالا را نفروختهام و یا اینکه توان پرداخت چک سر تاریخ مقرّر را ندارم و میخواهم سه ماه دیگر تاریخ چک را تمدید نمایم و چک قبلی را از فروشنده دریافت و یک فقره چک به مبلغ بالاتر میدهد آیا این نوع معامله جایز است یا خیر؟
- [سایر] آیا مرابحه وکالتی به شکل ذیل، صحیح است؟ اگر مشتری به فروشنده مراجعه کند، و از وی کالایی را بخواهد؛ آنگاه فروشنده پولی را به مشتری بدهد و به وی وکالت دهد که از طرف خودش فروشنده کالایی را خریداری کند؛سپس فروشنده، همان کالا را با اضافه کردن سودی بر قیمت خریداری شده توسط مشتری، به وی بفروشد؟
- [سایر] آیا فروش و معامله جواهرات بدلی حرام است یا حلال؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چیز زیادی که در خرید و فروش رَ بَوی گرفته می‌شود، کالا و پول نباشد , بلکه شرط شود که خریدار کاری را برای فروشنده انجام دهد، معامله حرام و باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی جنسی را با پول معیّن حرام بخرد معامله باطل است ولی اگر معامله بر روی پول غیر معیّن (به گونه کلّی) انجام گیرد و خریدار تصمیم داشته باشد که پول جنس را از مال حرام بدهد در صورتی که فروشنده راضی باشد، مثل آن که شخصی لاابالی باشد، یا به علّت ندانستن وضعیّت پول پرداخت شده و حلال بودن آن پول برای وی (به حکم ظاهر شرع) به معامله راضی باشد، معامله صحیح است، ولی باید مقداری را که بدهکار است از مال حلال بدهد.
- [آیت الله سیستانی] خریدن چیزی که از راه قمار یا دزدی ، یا معامله باطل تهیه شده ، اگر مستلزم تصرف در آن باشد حرام است ، و اگر کسی آن را بخرد و از فروشنده بگیرد باید به صاحب اصلیش برگرداند .
- [آیت الله اردبیلی] (معامله سَلَف) (پیش فروش) آن است که قرار بگذارند خریدار هنگام معامله، بهای کالا را بپردازد و کالا را که کلّی و به ذمّه فروشنده است، در زمان معیّن دیگری تحویل بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] (معامله نسیه) آن است که فروشنده کالا را به خریدار بسپارد، ولی قرار بگذارند خریدار بهای آن را در وقت دیگری به فروشنده بدهد.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه خریدار از اول قصدش این باشد که پول جنس را ندهد و یا قصدش این باشد که از پول حرام بدهد، معامله باطل است ولی اگر از اول قصدش این نباشد، بعداً از حرام بدهد معامله صحیح است، ولی تکلیف شخص خریدار این است که پول حرام از او گرفته به صاحبش برگرداند و به فروشنده، پول حلال بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] معامله سلف آن است که پول کالا نقد بوده، ولی خود کالا به گونه کلّی و زماندار باشد، بنابراین اگر با پول نقد با فروشنده معامله کند که مثلاً بعد از شش ماه فلان جنس را تحویل بگیرد و فروشنده هم قبول کند، معامله سلف است.
- [آیت الله اردبیلی] معامله دارای انواعی به شرح زیر است: اوّل: معامله نقدی (معامله نقدی) آن است که در تحویل کالا و عوض آن مدّت شرط نشده باشد. دوم: معامله نسیه (معامله نسیه) آن است که فروشنده کالا را به خریدار بسپارد، ولی قرار بگذارند خریدار بهای آن را در وقت دیگری به فروشنده بدهد. سوم: معامله سَلَف (معامله سَلَف) (پیش فروش) آن است که قرار بگذارند خریدار هنگام معامله، بهای
- [آیت الله اردبیلی] در معامله سلف اگر مثلاً بگوید: (این پول را میدهم که بعد از شش ماه فلان کالا را بگیرم) و فروشنده بگوید: (قبول کردم)، یا فروشنده پول را بگیرد و بگوید: (فلان کالا را فروختم که بعد از شش ماه تحویل بدهم)، معامله صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] معامله با بچّه نابالغ غیر ممیّز باطل است، اگرچه پدر یا جدّ بچّه به او اجازه داده باشند که معامله کند؛ ولی اگر بچّه ممیّز باشد و کالای کم قیمتی را که معامله آن برای بچّهها متعارف است معامله کند، اشکال ندارد و نیز اگر طفل وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند چون واقعا دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده‌اند معامله صحیح است، ولی باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طفل کالا و پول را به صاحب آن میرساند یا صاحب پول یا کالا اذن داده باشد که آن را به بچّه بدهد تا به او برساند.