اصل اختلاط منعی ندارد. آنچه مورد گفت‌وگو است، منع اختلاط فساد انگیز است. اختلاط مرد و زن در مسجد الحرام در گذشته این‌گونه و با این حجم سنگین نبوده و طبیعتاً شارع مقدس به دلیل فقدان فساد در اختلاط، در این زمینه منعی اعلام نکرده است. اما اکنون نیز اگر این اختلاط، منجر به فساد شود باید روش طواف اصلاح شود. البته یاد آور می‌شویم که مقایسه حضور مختلط زن و مرد در مکان‌های خاص عبادت مانند مکه با مکان‌های دیگر، قیاس صحیحی نیست؛ زیرا معمول انسان‌هایی که در این مکان‌ها حضور می‌یابند به خود و اعمال خویش مشغول‌اند و کمتر به مسائل شهوانی توجه دارند، از این‌رو برخی اعمال حج مانند حضور در صحرای عرفات، به صحنه قیامت تشبیه شده است؛ زیرا در قیامت با این‌که اکثر مردم(جز مؤمنان) لخت محشور می‌شوند اما کسی به کسی نگاه نمی‌کند. رسول خدا(ص) در این زمینه فرمود: مردم روز قیامت، پا برهنه و عریان و دست خالی برانگیخته می‏‌شوند، عرق از سر و رویشان می‌‏ریزد، و به بنا گوششان می‏‌رسد! سوده همسر پیامبر(ص)، راوی حدیث می‏‌گوید: عرض کردم: یا رسول اللَّه!- درود خدا بر تو!- چه دردناک است که بعضی از مردم به حال بعضی می‌‏نگرند! فرمود: نه، هر کدام گرفتارند، هر کسی آن روز، کاری دارد که دیگران را از خاطر می‌‏برد،...[1] [1] . ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، آداب و اخلاق در اسلام (ترجمه مجموعه ورّام)، مترجم: عطایی، محمد رضا، ص 538، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، 1369ش.
اگر مختلط بودن زن و مرد اشکال دارد، چرا در طواف خانه کعبه مختلط اند و خداوند این امر را جایز دانسته پس میشه در جاهای دیگر هم مختلط باشند!
اصل اختلاط منعی ندارد. آنچه مورد گفتوگو است، منع اختلاط فساد انگیز است. اختلاط مرد و زن در مسجد الحرام در گذشته اینگونه و با این حجم سنگین نبوده و طبیعتاً شارع مقدس به دلیل فقدان فساد در اختلاط، در این زمینه منعی اعلام نکرده است. اما اکنون نیز اگر این اختلاط، منجر به فساد شود باید روش طواف اصلاح شود.
البته یاد آور میشویم که مقایسه حضور مختلط زن و مرد در مکانهای خاص عبادت مانند مکه با مکانهای دیگر، قیاس صحیحی نیست؛ زیرا معمول انسانهایی که در این مکانها حضور مییابند به خود و اعمال خویش مشغولاند و کمتر به مسائل شهوانی توجه دارند، از اینرو برخی اعمال حج مانند حضور در صحرای عرفات، به صحنه قیامت تشبیه شده است؛ زیرا در قیامت با اینکه اکثر مردم(جز مؤمنان) لخت محشور میشوند اما کسی به کسی نگاه نمیکند. رسول خدا(ص) در این زمینه فرمود: مردم روز قیامت، پا برهنه و عریان و دست خالی برانگیخته میشوند، عرق از سر و رویشان میریزد، و به بنا گوششان میرسد! سوده همسر پیامبر(ص)، راوی حدیث میگوید: عرض کردم: یا رسول اللَّه!- درود خدا بر تو!- چه دردناک است که بعضی از مردم به حال بعضی مینگرند! فرمود: نه، هر کدام گرفتارند، هر کسی آن روز، کاری دارد که دیگران را از خاطر میبرد،...[1] [1] . ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، آداب و اخلاق در اسلام (ترجمه مجموعه ورّام)، مترجم: عطایی، محمد رضا، ص 538، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، 1369ش.
- [سایر] اگر مختلط بودن زن و مرد اشکال دارد، چرا آنان در طواف خانه کعبه مختلطند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بازی تئاتر مختلط زن و مرد و برگزاری سرود جمعی دختر و پسر جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حضور مختلط دانشجویان دختر و پسر برای تشریح جنازه مرد و زن (مسلمان یا کافر) در حالی که هیچ ساتری وجود ندارد جایز است؟
- [آیت الله خوئی] آیا لمس نمودن دیوار کعبه اثناء طواف کردن در او اشکال هست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بوسیدن دیوار کعبه یا استلام حجر الأسود در حین طواف جائز است؟
- [سایر] اگر حس تملک در زن است و زن انحصار طلب است ، پس چرا خداوند خلاف این فطرت ازدواج مجدد را جایز دانسته است ؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر طواف کننده به هنگام طواف، دست خود را بر روی دیوار خانه کعبه بگذارد و مقداری از طواف را با این حالت انجام دهد، طوافش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا استفاده از نقوش برجسته ی اماکن مذهبی چون خانه خدا و طواف کنندگان و... در مساجد جایز است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر یک از مرد و زن طواف نساء خود را صحیح و طواف مقابل خود را باطل میداند، مباشرت برای آنها جائز است یا نه؟ و اگر جائز نیست راه حلیت و جواز چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] 1. شرکت در جشن هایی که زنان و مردان در آنها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی به طور جداگانه می کنند چه حکمی دارد؟ 2. آیا شرکت در عروسی هایی که در آنها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی میشود، جایز است؟ 3. آیا نهی از منکر در مجالسی که در آنها رقص انجام می شود، در صورتی که امر به معروف ونهی از منکر در شرکت کنندگان تأثیری نداشته باشد، واجب است؟ 4. رقص مختلط زن و مرد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] خواندن نماز واجب در حال اختیار بر بام خانه کعبه جایز نیست و احتیاط مستحب ان است که در داخل خانه هم نخواند ولی در حال ناچاری اشکال ندارد
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت و کسی که او را غسل میدهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جایز است که غیر از عورت، جاهای دیگر میّت برهنه باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت و کسی که او را غسل میدهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جایز است که غیر از عورت، جاهای دیگر میّت برهنه باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر میت و کسی که او را غسل میدهد، هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جائز است که غیر از عورت، جاهای دیگر میت برهنه باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر میّت و کسی که او را غسل میدهد هر دو مرد یا هر دو زن باشند، جایز است که غیر از عورت، جاهای دیگر میّت برهنه باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط واجب آن است که نماز واجب را در خانه کعبه نخوانند، ولی نماز مستحب اشکال ندارد، بلکه مستحب است در داخل خانه کعبه در مقابل هر زاویه ای دو رکعت نماز بخوانند، ولی نماز بر پشت بام کعبه خواه واجب یا مستحب اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد بلکه مستحب است در داخل خانه کعبه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند. شرط سوّم: در جائی نماز بخواند که بتواند واجبات نماز را انجام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] خواندن نماز مستحب در خانه کعبه اشکال ندارد بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخواند
- [امام خمینی] خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد. بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد، بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکن دو رکعت نماز بخوانند.