از دو روایت زیر می‌توان استحباب غسل دهه آخر ماه رمضان را استفاده نمود: 1. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «روش همیشگی آن‌حضرت این بود که هر شب از دهه آخر ماه رمضان را غسل می‌نمود».[1] 2. در روایت دیگری امیر مؤمنان علی(ع) می‌فرماید: «چون اوّلین شب از دهه آخر رمضان می‌شد، پیامبر خدا، برمی‌خاست و خداوند را حمد و ثنا می‌گفت .... پس می‌ایستاد، آستینْ بالا می‌زد و کمر [به عبادت‏] می‌بست و از خانه‌اش بیرون می‌آمد و معتکف می‌شد و همه شب را احیا می‌داشت و در هر شب از این ده شب، بین نماز مغرب و عشا، غسل می‌کرد».[2] فقها نیز با توجه به این دسته از روایات فتوا به استحباب غسل تمام شب‌های دهه آخر ماه رمضان داده‌اند.[3] [1] . «عَنِ النَّبِیِّ(ص) أَنَّهُ کَانَ یَغْتَسِلُ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنَ الْعَشْرِ الْأَوَاخِر»؛ سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الإقبال بالأعمال الحسنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، ‌ ج 1، ص 411، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1415ق؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج‏3، ص: 327، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق. [2] . الإقبال بالأعمال الحسنة، ج ‏1، ص 72 – 73؛ شیخ حرّ عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة(ع)، ج 1، ص 344، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1414ق. [3] . ر.ک: طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری‌، احمد، ج ‌2، ص 149، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1419ق؛ اشتهاردی، علی پناه، مدارک العروة، ج ‌9، ص 251، دار الأسوة للطباعة و النشر، تهران، چاپ اول، 1417ق.
از دو روایت زیر میتوان استحباب غسل دهه آخر ماه رمضان را استفاده نمود:
1. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «روش همیشگی آنحضرت این بود که هر شب از دهه آخر ماه رمضان را غسل مینمود».[1]
2. در روایت دیگری امیر مؤمنان علی(ع) میفرماید: «چون اوّلین شب از دهه آخر رمضان میشد، پیامبر خدا، برمیخاست و خداوند را حمد و ثنا میگفت .... پس میایستاد، آستینْ بالا میزد و کمر [به عبادت] میبست و از خانهاش بیرون میآمد و معتکف میشد و همه شب را احیا میداشت و در هر شب از این ده شب، بین نماز مغرب و عشا، غسل میکرد».[2]
فقها نیز با توجه به این دسته از روایات فتوا به استحباب غسل تمام شبهای دهه آخر ماه رمضان دادهاند.[3] [1] . «عَنِ النَّبِیِّ(ص) أَنَّهُ کَانَ یَغْتَسِلُ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنَ الْعَشْرِ الْأَوَاخِر»؛ سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الإقبال بالأعمال الحسنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، ج 1، ص 411، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1415ق؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج3، ص: 327، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق. [2] . الإقبال بالأعمال الحسنة، ج 1، ص 72 – 73؛ شیخ حرّ عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة(ع)، ج 1، ص 344، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1414ق. [3] . ر.ک: طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری، احمد، ج 2، ص 149، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1419ق؛ اشتهاردی، علی پناه، مدارک العروة، ج 9، ص 251، دار الأسوة للطباعة و النشر، تهران، چاپ اول، 1417ق.
- [آیت الله نوری همدانی] بهترین وقت اعتکاف در روایات، دهه آخر رمضان ذکرشده، آیا ایام البیض ماه رجب نیز چنین خصوصیّتی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] بهترین وقت اعتکاف در روایات شریفه، دهه آخر ماه رمضان است. آیا ایّام البیض ماه رجب (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه رجب) نیز چنین خصوصیتی دارد؟
- [سایر] اثر قرائت سوره انا فتحنا در نماز مستحبی هر شب از ماه رمضان چیست؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در شب آخر ماه رمضان به امید این که فردا عید می شود غسل جنابت نکرد و در روز به خیال این که روزه اش باطل شده افطار کرد، آیا کفاره بر او واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی که در شب ماه رمضان غسل جنابت برعهدهاش میآید، ولی امکان غسل و تیمّم بدل از غسل برایش فراهم نمیشود، چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است , چنانچه عمدا غسل نکند تا وقت تنگ شود حکمش چیست ؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد حکمش چیست ؟
- [سایر] اگر زن در شب ماه رمضان از حیض پاک شود و تا نزدیک اذان صبح غسل را به تأخیر اندازد و سپس تیمم کند، آیا روزهاش صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر زن در شب ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند حکمش چیست ؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخصی در شب ماه رمضان جنب شود ولی برای او غسل ضرر دارد و تیمم را نیز فراموش کند حکم روزه او چیست؟
- [آیت الله سیستانی] - برای اعتکاف وقت معیّنی نیست و در هر زمانی در طول سال که روزه صحیح است، اعتکاف هم صحیح است و بهترین وقت آن، ماه مبارک رمضان است و افضل دهه آخر ماه رمضان است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از چند ماه رمضان روزة قضا داشته باشد ، قضای هر کدام را که اول بگیرد مانعی ندارد . ولی اگر وقت قضای رمضان آخر تنگ باشد ، مثلاً پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد احتیاط مستحب آن است که اول قضای رمضان آخر را بگیرد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، هر کدام را که اول بگیرد مانعی ندارد و اگر وقت قضای رمضان آخر تنگ باشد، مثلاً پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد، احتیاط مستحب آن است که اول قضای رمضان آخر را بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه جنب در شب ماه رمضان بیدار شود در صورتی که اطمینان به بیداری برای غسل قبل از اذان صبح نداشته باشد احتیاط مستحب ان است که پیش از غسل نخوابد
- [آیت الله سیستانی] فقهاء در بیان اغسال مستحبّه اغسال زیادی نقل فرمودهاند که از جمله آنها این چند غسل است : 1 غسل تمام شبهای طاق ماه رمضان ، و غسل تمام شبهای دهه آخر آن ، و غسل دیگری در آخر شب بیست و سوم آن . 2 غسل روز بیست و چهارم ذی الحجّه . 3 غسل روز عید نوروز ، و پانزدهم شعبان ، و نهم و هفدهم ربیع الاول ، و روز بیست و پنجم ذی القعده . 4 غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده است . 5 غسل کسی که در حال مستی خوابیده . 6 غسل کسی که برای تماشای دار آویخته رفته و آن را دیده باشد ، ولی اگر اتفاقاً یا از روی ناچاری نگاهش بیفتد ، یا مثلاً برای شهادت دادن رفته باشد ، غسل مستحب نیست . 7 غسل برای زیارت معصومین علیهمالسلام از دور یا نزدیک . استحباب این غسلها ثابت نیست و کسی که میخواهد انجام دهد باید به قصد رجاء باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد قضای هر کدام را که اول بگیرد مانعی ندارد ولی اگر وقت قضای ماه رمضان اخر تنگ باشد مثلا پنج روز از ماه رمضان اخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده باشد بنابر احتیاط واجب اول قضای ماه رمضان اخر را بگیرد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد قضای هر کدام را که اوّل بگیرد مانعی ندارد، ولی اگر وقت قضای ماه رمضان آخر تنگ باشد مثلا پنج روز از ماه رمضان آخر قضا داشته باشد، و پنج روز هم به ماه رمضان مانده باید اوّل قضای ماه رمضان آخر را بگیرد.
- [امام خمینی] اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، قضای هر کدام را که اول بگیرد مانعی ندارد، ولی اگر وقت قضای رمضان آخر تنگ باشد، مثلا پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد، باید اول، قضای رمضان آخر را بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد قضای هر کدام را که اوّل بگیرد مانعی ندارد، ولی اگر وقت قضای رمضان آخر تنگ باشد، مثلاً پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد باید اوّل قضای رمضان آخر را بگیرد.
- [آیت الله سبحانی] اگر از چند ماه رمضان، روزه قضا داشته باشد، قضای هر کدام را که اول بگیرد، مانعی ندارد. ولی اگر وقت قضای رمضان آخر تنگ باشد، مثلاً پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد باید اول قضای رمضان آخر را بگیرد.