در فرض سؤال که پس از رسیدن به سن بلوغ است، جایز نیست و اجازه پدر یا مادر تأثیر ندارد. اما برخی از فقها[1] ، در صورت ضرورت این امر را جایز می‌دانند و می‌گویند باید طوری باشد که آسیبی به بدن نرسیده، حتی سرخ و کبود نشود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال که پس از رسیدن به سن بلوغ است جایز نیست و اجازه پدر یا مادر تأثیر ندارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تا ضرورت قطعی وجود نداشته باشد باید از تنبیه بدنی خودداری کرد. و به فرض ضرورت قطعی، باید طوری باشد که آسیبی به بدن نرسد و حتی سرخ و کبود نشود. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر تادیب غیر بالغ متوقف بر زدن باشد، پدر یا شخص دیگری با اجازه پدر می‌تواند او را تنبیه کند و احتیاط واجب آن است که بیش از سه ضربه نباشد و این کار را از روی شفقت و دلسوزی انجام دهد به نحوی که موجب قرمزی یا سبزی یا سیاهی بدن او نشود. ولی اگر بالغ باشد بنا به احتیاط واجب زدن او جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): جایز نیست و اجازه والدین تأثیری در مسئله ندارد. [1] . آیت الله مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
کسی که از سوی پدر یا مادر فرزندی، اجازه دارد برای تأدیب فرزندشان، (که از سن بلوغ هم گذشته) او را کتک بزند (در حدی که موجب دیه نشود)، آیا میتواند چنین کند؟
در فرض سؤال که پس از رسیدن به سن بلوغ است، جایز نیست و اجازه پدر یا مادر تأثیر ندارد. اما برخی از فقها[1] ، در صورت ضرورت این امر را جایز میدانند و میگویند باید طوری باشد که آسیبی به بدن نرسیده، حتی سرخ و کبود نشود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال که پس از رسیدن به سن بلوغ است جایز نیست و اجازه پدر یا مادر تأثیر ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
تا ضرورت قطعی وجود نداشته باشد باید از تنبیه بدنی خودداری کرد. و به فرض ضرورت قطعی، باید طوری باشد که آسیبی به بدن نرسد و حتی سرخ و کبود نشود.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر تادیب غیر بالغ متوقف بر زدن باشد، پدر یا شخص دیگری با اجازه پدر میتواند او را تنبیه کند و احتیاط واجب آن است که بیش از سه ضربه نباشد و این کار را از روی شفقت و دلسوزی انجام دهد به نحوی که موجب قرمزی یا سبزی یا سیاهی بدن او نشود.
ولی اگر بالغ باشد بنا به احتیاط واجب زدن او جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
جایز نیست و اجازه والدین تأثیری در مسئله ندارد. [1] . آیت الله مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] اگر پدر یا مادر، فرزندشان را کتک زدند، فرزند چه باید بگوید؟
- [آیت الله سبحانی] مادری که به عنوان تأدیب فرزندی را تنبیه می کرده است ضرب به حدی بوده است که منجر به سیاه شدن جلد اطراف حدقة چشمش گردیده است .آیا در صورت مزبور دیه بر مادر متوجه بوده است؟ و آیا راه گریزی از پرداختن دیه بر پدر و مادر در چنین مورد وجود دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر فرزند خود را برای تأدیب بزند، و عمل او موجب جراحت یا سیاهی یا قرمزی پوست شود، آیا دیه دارد؟ واگر برای تشفّی خاطر ودر اثر غضب بزند، آیا دیه دارد یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] فرزندی که پدرش فوت کرده و هنوز به سن بلوغ نرسیده است، آیا میتواند قضای روزه پدر را بگیرد و آیا پدر او بریء الذمه میشود؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا برای محصلینی که نمیتوانند در کنار پدر و مادر ادامه تحصیل بدهند نظیر طلاب خارجی که در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل هستند در صورتی که پدر و مادر به خاطر علاقه و محبّتی که به فرزندشان دارند به فرزند اجازه ندهند که ادامه تحصیل دهد، آیا این فرزند میتواند بدون اجازه پدر و مادر ادامه تحصیل بدهد یا جایز نیست؟
- [آیت الله خوئی] از آموزگاران فرهنگ اظهار میکنند بدون کتک زدن بچهها درس نمیخوانند، به منظور تربیت آنها و درس خواندن و نماز، مجازند کتک بزنند به حدی که دیه واجب نشود یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فرزند میتواند به پدر و مادر خویش بی احترامی کند و تکلیف پدر و مادر با چنین فرزندی چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] در مسأله (147) رساله امام خمینی(قدّس سرّه) آمده است: (در طهارت و نجاست به گفته کودک ممیز تا زمان بلوغ اعتنا نمی شود). این فتوا تکلیف دشواری است. زیرا به طور مثال مستلزم این است که پدر و مادر تطهیر فرزندشان را پس از قضاء حاجت تا سن پانزده سالگی به عهده بگیرند. لطفاً وظیفه شرعی ما را بیان فرمایید.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا پس از رسیدن فرزندان به سن بلوغ یا رشد، پدر و مادر هیچ تکلیفی درباره حضانت آنان ندارند؟
- [آیت الله اردبیلی] دختر در سن بالا 30 به بعد بدون اجازه پدر میتواند با کسی صیغه کند؟
- [آیت الله خوئی] اگر بچه یکی از گناهان کبیره را انجام دهد، ولیّ یا مثلًا معلم او با اجازة ولیّ میتواند به قدری که ادب شود و دیه واجب نشود او را بزند.
- [آیت الله مظاهری] ولیّ شرعی یا معلّم با اجازه ولیّ شرعی میتواند بچه را به اندازهای که ادب شود بزند، و در این صورت دیه ندارد گرچه به حدّ دیه برسد.
- [آیت الله مظاهری] اگر فرزندی پدر یا مادر خود را عمداً بکشد قصاص میشود ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد قصاص نمیشود ولی باید دیه بدهد و علاوه بر دیه تعزیر هم میشود.
- [آیت الله بروجردی] اگر بچّه یکی از گناهان کبیره را انجام دهد، ولی یا معلّم او میتواند به قدری که ادب شود و دیه او واجب نشود، او را بزند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر روزه مستحبی بگیرد و در بین روز پدر او را نهی کند چنانچه مخالفت او موجب اذیتش باشد باید افطار نماید و همچنین اگر مادر او را نهی کند و مخالفت او موجب اذیتش باشد
- [آیت الله سیستانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبی بگیرد ، و در بین روز پدر یا مادر او را نهی کند ، چنانچه مخالفت او موجب اذیتش که ناشی از شفقت اوست باشد باید افطار نماید .
- [آیت الله خوئی] اگر فرزند، پدر یا مادر را عمداً بکشد باید او را بکشند ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد، باید بهدستوری که در احکام دیه گفته میشود دیه بدهد و هر قدر حاکم شرع صلاح میداند او را بزند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جلوگیری از معصیت بر کتک زدن و سخت گرفتن بر گناهکار متوقّف باشد، جایز است، ولی باید زیاده روی نشود و بهتر است در این صورت از مجتهد جامعالشرایط اجازه گرفته شود؛ بلکه در صورتی که متوقف بر کتک زدن شدید باشد و یا موجب اغتشاش، بینظمی و بلوا شود، باید از طریق قانون و در صورت عدم وجود نظام صالح، با اجازه مجتهد جامعالشرایط و آگاه انجام شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص میدهد، اگر بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد، بنابر احتیاط باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد، اجازه مادر و برادر لازم نیست.
- [امام خمینی] دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد اگر بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد، باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد، و اجازه مادر و برادر لازم نیست.