خانه
به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.
سلام، شخصی خانه‌ای دارد که در شأن اوست و آن را از منافع کسب همان سال خریده است و در آن خانه سکونت می‌کند. بعد از چند سال، این خانه را می‌فروشد. آیا باید خمس پولی که دریافت می‌کند را بلافاصله بپردازد؟ یا اگر این پول تا سر سال باقی ماند، آن وقت باید خمسش را بدهد؟ و یا این که این پول اصلا خمس نخواهد داشت؟
اگر پول فروش خانه تا پایان سال خمسی مصرف شود خمس ندارد، در غیر این صورت، برخی از مراجع تقلید[1] کل پول فروش و برخی[2] نیز، مبلغ مابه التفاوت با قیمت خرید را مشمول خمس دانسته‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال پول فروش خانه خمس ندارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سوال، خمس ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): تفاوت قیمت خرید و قیمت فروش جزو درآمد سال فروش است [پس چنانچه تا آخر سال خمسی مصرف نشود، آن ما به التفاوت خمس دارد]. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه مبلغ مذکور قبل از سال خمسی در مؤونه مصرف شود به آن خمس تعلق نمی‌گیرد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): در فرض سؤال مبلغ زائد بر قیمت خرید، جزء درآمد سال فروش می‌باشد که چنانچه تا سال خمسی صرف در مؤنه نشود خمس دارد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر به این پول برای مصارف زندگی نیاز دارد مثلا برای خرید خانه‌ای در شأن خود به این پول احتیاج دارد و قصد خرج کردن این پول را هم دارد (مثلا دنبال یافتن خانه در شأن خودش است)، خمس ندارد و الا بعد از گذشتن یک سال از زمان فروختن خانه یا رسیدن سال خمسی، باید خمس آن را بپردازد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام نوری همدانی و هادوی تهرانی. [2] . آیات عظام سیستانی و صافی گلپایگانی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
اگر پول فروش خانه تا پایان سال خمسی مصرف شود خمس ندارد، در غیر این صورت، برخی از مراجع تقلید[1] کل پول فروش و برخی[2] نیز، مبلغ مابه التفاوت با قیمت خرید را مشمول خمس دانسته‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال پول فروش خانه خمس ندارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سوال، خمس ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): تفاوت قیمت خرید و قیمت فروش جزو درآمد سال فروش است [پس چنانچه تا آخر سال خمسی مصرف نشود، آن ما به التفاوت خمس دارد]. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه مبلغ مذکور قبل از سال خمسی در مؤونه مصرف شود به آن خمس تعلق نمی‌گیرد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): در فرض سؤال مبلغ زائد بر قیمت خرید، جزء درآمد سال فروش می‌باشد که چنانچه تا سال خمسی صرف در مؤنه نشود خمس دارد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر به این پول برای مصارف زندگی نیاز دارد مثلا برای خرید خانه‌ای در شأن خود به این پول احتیاج دارد و قصد خرج کردن این پول را هم دارد (مثلا دنبال یافتن خانه در شأن خودش است)، خمس ندارد و الا بعد از گذشتن یک سال از زمان فروختن خانه یا رسیدن سال خمسی، باید خمس آن را بپردازد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام نوری همدانی و هادوی تهرانی. [2] . آیات عظام سیستانی و صافی گلپایگانی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
سلام، شخصی خانه‌ای دارد که در شأن اوست و آن را از منافع کسب همان سال خریده است و در آن خانه سکونت می‌کند. بعد از چند سال، این خانه را می‌فروشد. آیا باید خمس پولی که دریافت می‌کند را بلافاصله بپردازد؟ یا اگر این پول تا سر سال باقی ماند، آن وقت باید خمسش را بدهد؟ و یا این که این پول اصلا خمس نخواهد داشت؟
پاسخ:
اگر پول فروش خانه تا پایان سال خمسی مصرف شود خمس ندارد، در غیر این صورت، برخی از مراجع تقلید[1] کل پول فروش و برخی[2] نیز، مبلغ مابه التفاوت با قیمت خرید را مشمول خمس دانسته‌اند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در فرض سؤال پول فروش خانه خمس ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سوال، خمس ندارد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
تفاوت قیمت خرید و قیمت فروش جزو درآمد سال فروش است [پس چنانچه تا آخر سال خمسی مصرف نشود، آن ما به التفاوت خمس دارد].
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه مبلغ مذکور قبل از سال خمسی در مؤونه مصرف شود به آن خمس تعلق نمی‌گیرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال مبلغ زائد بر قیمت خرید، جزء درآمد سال فروش می‌باشد که چنانچه تا سال خمسی صرف در مؤنه نشود خمس دارد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
اگر به این پول برای مصارف زندگی نیاز دارد مثلا برای خرید خانه‌ای در شأن خود به این پول احتیاج دارد و قصد خرج کردن این پول را هم دارد (مثلا دنبال یافتن خانه در شأن خودش است)، خمس ندارد و الا بعد از گذشتن یک سال از زمان فروختن خانه یا رسیدن سال خمسی، باید خمس آن را بپردازد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام نوری همدانی و هادوی تهرانی. [2] . آیات عظام سیستانی و صافی گلپایگانی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] شخصی از درآمد کسب، خانه‌ای خریده و چند سال در آن زندگی می‌کند، سپس آن را می‌فروشد تا خانه دیگری تهیه نماید؛ چنانچه این پول تا سر سال خمسی باقی بماند، خمس دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی خانه ملکی برای سکونت ندارد، لذا زمینی خریده تا در آن خانه ای برای خودش بسازد، ولی چون پول کافی برای ساخت نداشته، سال بر آن گذشته و آن را به فروش هم نرسانده است، آیا خمس آن واجب است؟ بر فرض وجوب، آیا خمس پول خرید را باید بپردازد یا قیمت فعلی زمین را؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که با پول خمس داده خانه‌ای خریده و بعد به قیمت بالاتری فروخته و به جهت این که منزل مسکونی ندارد، خانه دیگری برای سکونت خریده، آیا لازم است خمسی پرداخت کند یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی خانه‌ای را با پول خمس نداده خریده است. آیا مستأجری که از این موضوع آگاهی دارد، حقّ تصرّف در آن خانه را دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] چند سال پیش ماشینی خریدم که در حال حاضر فروش آن به چندین برابر قیمت ممکن است، با توجه به اینکه پول خرید آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قیمت فعلی آن، می خواهم خانه ای برای سکونت بخرم، آیا به مجرد دریافت پول، همه آن خمس دارد یا فقط به پولی که با آن ماشین را خریده ام، خمس تعلّق می گیرد و مقدار باقی مانده که همان مقدار افزایش قیمت ماشین است، جزء درآمد سال فروش ماشین محسوب می شود که اگر تا پایان سال فروش در مخارج زندگی مصرف نشود، خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای دو نوع پول است، یکی پولی که خمس آن راقبلاپرداخته یا خمس به آن تعلّق نمی گیرد و دیگری پولی که از درآمد سال اوست، اگر این پولها با یکدیگر مخلوط باشند، آیا می تواند با نیّت، یکی از آن‌ها را مشخص کند؟ مثلا از پولی که درآمد سال اوست در مؤونه صرف کند تا پول دیگر برای او باقی بماند. اگر پولهای مذکور در بانک باشد چطور؟
- [آیت الله بهجت] آن چه امروزه مرسوم است که پولی به صاحب خانه می دهند و در مقابل آن در خانه سکونت می کنند و به آن رهن منزل می گویند، در چه صورت صحیح است و آیا صاحب پول باید پس از گذشت سال خمس آن پول را بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آنچه امروزه مرسوم است که پولی به صاحب خانه می دهند و در مقابل آن در خانه سکونت می کنند و به آن رهن منزل می گویند درچه صورت صحیح است و آیا صاحب پول باید پس از گذشت سال خمس آن پول را بپردازد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زمینی را به عنوان تجارت بخرد به این نیّت که آن را بفروشد و از آن سود ببرد اگر بعد از گذشت سال خمسی بفروشد: الف - آیا به محض خرید این زمین باید خمسش را بدهد یا سر سال خمسش را بدهد؟ ب - اگر بعد از گذشت سال و بعد از حساب اصل زمین سودی ببرد آیا باید خمس آن سود را نیز در وسط سال بدهد و یا اینکه اگر آن سود تا سال بعدی خمس باقی ماند باید خمسش را بدهد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی شغلش بنایی است زمین میخرد خانه میسازد و بعد از ساختن خودش در آن مینشیند و هر وقت مشتری پیدا کند این خانه را که سکنی کرده می‌فروشد باز یک زمین دیگر میخرد و خانه میسازد باز در آن خانه سکنی می‌کند و غیر از این خانه سرمایه یا خانه دیگری ندارد، بفرمائید سر سال که میرسد با اینکه در خانه چنینی سکنی کرده باید خمس این خانه را بدهد، یا این از مؤونه است و خمس ندارد، مورد ابتلا است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده، باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه وچیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فائده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده است یا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده اگر از منافع کسب چیزی که به ان احتیاج ندارد خریده و یک سال از وقت حصول ربح گذشته باید خمس ان را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به انها احتیاج دارد مطابق شان خود خریده پس اگر بداند در بین سالی که در ان سال فایده برده انها را خریده لازم نیست خمس انها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده و یا بعد از تمام شدن سال بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از منافع به دست آمده گذشته، باید خمس آن را بدهد، و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، مطابق شأن خود خریده، در صورتی که بداند در بین سالی که در آن فایده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد، و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمامشدن سال، بنابر احتیاط مستحب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که چندین سال خمس نداده است، از منافع کسب چیزی را که به آن احتیاج ندارد بخرد و یک سال از کسب آن درآمد بگذرد، باید خُمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده باشد، چنانچه بداند آن‌ها را با درآمدی که سال بر آن نگذشته خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و اگر نداند با درآمدی که سال بر آن گذشته خریده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی از پول خمس داده شده سرقفلی ملکی را بخرد چنان چه بخواهد در آخر سال آن را بفروشد، مازاد را باید جزء منافع سال به حساب آورد، و اگر از منافع بین سال برای تجارت، سرقفلی را خریده باشد مانند منافع دیگر تجاری است که باید در آخر سال حق سرقفلی را قیمت کرده و خمس آن را پرداخت کند، قیمت آن زیاد شده باشد یا کم، ولی اگر برای کسب در آن محل خریده چون سرقفلی عین خارجی نیست و ترقی قیمت آن در صورتی که برای کسب در آن محل خریده در نظر عرف ربح حساب نمی شود تا نفروخته خمس همان مقدار که خریده واجب است و ترقی قیمت آن خمس ندارد، بلی هر وقت آن را فروخت زیادی قیمت جزء منافع همان سال است.
- [امام خمینی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شان خود خریده، پس اگربداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد. و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند
- [آیت الله بروجردی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فائده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده ، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده ویک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن رابدهد واگر اثاث خانه وچیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده پس اگر بداند دربین سالی که در آن سال فائده برده آن‌ها را خریده لازم نیست خمس آن را بدهد واکر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال ، بنابر احتیاط مستحبّ باید با حاکم شرع مصالحه کند . 2 معدن
- [آیت الله بهجت] پولی را که انسان قرض میدهد، اگر سر سال، موعد وصول آن فرا رسیده باشد و وصول آن بدون عسر، ممکن باشد، به حکم موجودیِ اوست. در غیر این صورت، هر زمان آن را وصول کرد، با تحقق دیگر شرایط، باید خمس آن را بدهد و پولی را که انسان قرض میگیرد به اصل آن، خمس تعلق نمی‌گیرد، ولی منافع آن به حکم دیگر منافع است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که از اول تکلیف ، یا برای مدتی مثلاً چند سالی خمس نداده ، اگر از منافع کسب در بین سال چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از اول کاسبی او ، و اگر کاسب نباشد یک سال از وقت منفعت بردن گذشته ، باید خمس آن را بدهد ، و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده ، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فائده برده با فائده همان سال آن‌ها را خریده ، و در همان سال از آن استفاده کرده است ، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد ، و اگر نداند بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع به نسبت احتمال مصالحه کند ، یعنی اگر مثلاً 50% احتمال بدهد که خمس در آن واجب باشد 50% آن را خمس بدهد . 2 معدن :