اعتکاف از امور ارزشمندی است که سابقه آن به قبل از اسلام نیز می‌رسد و خصوصیات آن در اسلام به گونه دیگری مورد توجه و دستور قرار گرفته است. هدف اصلی در اعتکاف، انقطاع از تمایلات دنیوی است که انسان را از درک معارف الهی مشغول می‌دارد و از این جهت، اعتکاف، شبیه احرامی است که مُحرم در مکه می‌بندد و برای او محرمات و واجباتی پیش می‌آید که باید به آن عمل نماید و در برخی از موارد، اگر مرتکب حرامی شد، باید کفاره دهد؛ لذا در احکام فقهی نیز شباهت‌هایی بین اعتکاف و احرام حج دیده می‌شود. انسان با اعتکاف تصمیم می‌گیرد - مانند احرام - به صورت موقت خود را از برخی لذت‌ها محروم کند که عطرزدن نیز یکی از آنها است؛ لذا استفاده از عطر و مواد خوشبو، هم از محرمات احرام و هم اعتکاف شمرده شده است. و در حدیثی امام باقر(ع) اشاره به همین حرمت کرده‌ و فرموده‌اند:« الْمُعْتَکِفُ لَا یَشَمُّ الطِّیبَ وَ لَا یَتَلَذَّذُ بِالرَّیْحَانِ ...»؛‏[1] شخص معتکف از عطر و مواد خوشبو باید پرهیز نماید. [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‌4، ص 178، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق.
اعتکاف از امور ارزشمندی است که سابقه آن به قبل از اسلام نیز میرسد و خصوصیات آن در اسلام به گونه دیگری مورد توجه و دستور قرار گرفته است.
هدف اصلی در اعتکاف، انقطاع از تمایلات دنیوی است که انسان را از درک معارف الهی مشغول میدارد و از این جهت، اعتکاف، شبیه احرامی است که مُحرم در مکه میبندد و برای او محرمات و واجباتی پیش میآید که باید به آن عمل نماید و در برخی از موارد، اگر مرتکب حرامی شد، باید کفاره دهد؛ لذا در احکام فقهی نیز شباهتهایی بین اعتکاف و احرام حج دیده میشود.
انسان با اعتکاف تصمیم میگیرد - مانند احرام - به صورت موقت خود را از برخی لذتها محروم کند که عطرزدن نیز یکی از آنها است؛ لذا استفاده از عطر و مواد خوشبو، هم از محرمات احرام و هم اعتکاف شمرده شده است.
و در حدیثی امام باقر(ع) اشاره به همین حرمت کرده و فرمودهاند:« الْمُعْتَکِفُ لَا یَشَمُّ الطِّیبَ وَ لَا یَتَلَذَّذُ بِالرَّیْحَانِ ...»؛[1] شخص معتکف از عطر و مواد خوشبو باید پرهیز نماید. [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 178، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق.
- [سایر] در اعتکاف نگاه کردن به آینه و عطر و ادکلن زدن و شانه زدن چه حکمی دارد؟
- [سایر] فلسفه اعتکاف چیست؟
- [سایر] فلسفه زنجیر زدن چیست؟
- [سایر] آیا عطر زدن برای دختر جوان یا زن حرام است؟
- [آیت الله مظاهری] استعمال عطر و ادکلن برای معتکف اشکالی دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا استعمال عطر و ادکلن برای فرد معتکف اشکال دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر با لباسی که به آن عطر یا ادکلن زده باشیم نماز بخوانیم چه حکمی دارد؟ همچنین به بدن عطر یا ادکلن زده باشیم چه حکمی برای نماز خواندن دارد ؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا عطر زدن زن هنگام خروج از خانه حرام است یا مکروه؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می توانیم با لباس آغشته به عطر و یا ادکلن نماز بخوانیم ؟
- [آیت الله سیستانی] استفاده از عطر و ادکلن برای روزه دار چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] دواهای روان، عطر، روغن، واکس و صابونی که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد پاک است.
- [آیت الله اردبیلی] داروهای روان، عطر، روغن، واکس، صابون، مواد خوراکی و مانند آنها که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر انسان نداند نجس شدهاند، پاک هستند.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف یکی از محرّمات اعتکاف را سهواً و از روی فراموشی انجام دهد، مطلقاً مبطل اعتکاف نیست.
- [آیت الله سبحانی] مستحب است انسان، به هنگام شروع در اعتکاف، با خدا شرط کند که هر موقع که خواست مخیّر باشد که، اعتکاف را به هم بزند، خواه برای بر هم زدن، عذری باشد یا نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] به هم زدن اعتکافِ واجب جایز نیست؛ ولی میتواند اعتکافِ مستحب را در دو روز اوّل آن باطل نماید، هرچند این عمل خلاف احتیاط است و پس از گذشتن دو روز، ماندن روز سوم در مسجد واجب است.
- [آیت الله سیستانی] - اگر در موقع نیت اعتکافِ واجب، شرط رجوع (شرط رها نمودن اعتکاف در اثنای آن) کرده باشد که تفصیل آن در مسأله (????) گذشت، چنانچه یکی از محرّمات را انجام دهد، قضاء اعتکاف و از سر گرفتن آن، هیچکدام لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] - اعتکاف باید با اذن کسی که اذن او شرعاً معتبر است باشد. بنابراین زمانی که توقّفِ زن در مسجد حرام باشد مثل موردی که زن بدون اجازه از منزل خارج شده باشد، اعتکاف باطل است، و در صورتی که توقّفِ زن در مسجد، حرام نباشد ولی اعتکاف منافی با حق شوهر باشد، صحّت اعتکافش در صورتی که بدون اذن شوهرش باشد، محلّ اشکال است. همچنین در صورتی که اعتکاف موجب آزار و اذیت والدین باشد و این اذیت، ناشی از شفقت و دلسوزی باشد، اذن فرزند از آنان لازم است و اگر موجب اذیت آنان نباشد، احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد. نهم: معتکف محرّمات اعتکاف را ترک نماید.
- [آیت الله بهجت] دست زدن مرد به بدن زن نامحرم یا دست زدن زن به بدن مرد نامحرم، مثل نگاه کردن، حرام است. و دست زدن مرد به صورت و دستهای زن نامحرم و بالعکس نیز بنابر اظهر جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر ماندن در بلاد کفر موجب وهن مملکت اسلامی شود حرام است، گرچه موجب مفسده دینی و اخلاقی نشود، بلکه اگر مملکت اسلامی احتیاج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن برای مملکت اسلامی نباشد.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف محرّمات اعتکاف را عمداً و با وجود اطّلاع از حکم شرعی انجام دهد، اعتکافش باطل میشود.