الف. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مستحب است، عبارت است از: 1. در حال خم شدن برای رکوع «اللّٰه اکبر» بگوید. 2. در حال رکوع زانوها را به عقب برده و جلو نیاورد. 3. پشت خود را راست نگه دارد، به‌ نوعی که اگر قطرۀ آبی ‌بر آن ریخته شود به‌جای خود بایستد. 4. گردن را موازی پشت بکشد. 5. نگاهش، بر زمین بین دو پای خود باشد. 6. دو دستش را از دو پهلوی خود فاصله دهد. 7. کف دستها را بر دو زانو بگذارد. 8. انگشتان دست را به هم نچسباند. 9. دست راست را قبل از دست چپ، بر زانو گذارد. 10. بانوان، دو کف دست را بالاتر از زانوها قرار دهند. 11. تکرار ذکر «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِهٖ» تا سه مرتبه و پنج مرتبه بهتر است و بهتر از آن هفت مرتبه است. 12. قبل از گفتن «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِه» این دعا بخواند: «اللّٰهُمَّ لَکَ رَکَعْتُ وَلَکَ اسْلَمْتُ وَبِکَ امَنْتُ وَعَلَیکَ تَوَکَّلْتُ وَانْتَ رَبٖی، خَشَعَ لَکَ سَمْعٖیْ وَبَصَرٖیْ وَشَعْرٖی وَبَشَرِی وَلَحْمٖی وَدَمٖی وَمُخٖی وَعَصَبٖی وَعِظٰامٖی وَمٰا اقَلَّتْهُ قَدَمٰای غَیرَ مُسْتَنْکِفٍ وَلٰا مُسْتَکْبِرٍ وَلٰا مُسْتَحْسِرٍ». همچنین مستحب است پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد. 13. در نماز جماعت، اگر امام است، ذکر رکوع را بلند و اگر مأموم است آهسته بگوید، طوری که صدا به امام نرسد. 14. در نماز فرادا، نسبت به بلند یا آهسته بودن صدا، ذکر را طبق قرائت حمد و سوره‌اش بخواند. 15. چون سر از رکوع بر دارد بگوید: «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهْ الْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمٖینَ اهْلَ الْکِبْرِیٰآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالْجُودِ وَالْجَبَرُوْتِ». ب. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مکروه است، عبارت است از: 1. چسباندن دستها هنگام رکوع، به دو پهلوی خود. 2. به زیر افکندن سر، طوری‌که سر و گردن موازی پشت نباشد. 3. [رعایت نکردن حال مأمومین در طولانی کردن رکوع و اینکه] امام جماعت ذکر رکوع را بیش از سه بار بگوید. 4. در هنگام رکوع دستها را مابین زانوها قرار دادن. 5. در حال رکوع، بلکه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زیر همۀ لباسها. [1] [1] . ر.ک: عاملی، بهاء الدین، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین، جامع عباسی و تکمیل آن، ص 143، دفتر انتشارات اسلامی، قم، اول، 1429ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل، ج‌1، ص 568، دفتر انتشارات اسلامی، قم، هشتم، 1424 ه‍ ق.
الف. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مستحب است، عبارت است از:
1. در حال خم شدن برای رکوع «اللّٰه اکبر» بگوید.
2. در حال رکوع زانوها را به عقب برده و جلو نیاورد.
3. پشت خود را راست نگه دارد، به نوعی که اگر قطرۀ آبی بر آن ریخته شود بهجای خود بایستد.
4. گردن را موازی پشت بکشد.
5. نگاهش، بر زمین بین دو پای خود باشد.
6. دو دستش را از دو پهلوی خود فاصله دهد.
7. کف دستها را بر دو زانو بگذارد.
8. انگشتان دست را به هم نچسباند.
9. دست راست را قبل از دست چپ، بر زانو گذارد.
10. بانوان، دو کف دست را بالاتر از زانوها قرار دهند.
11. تکرار ذکر «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِهٖ» تا سه مرتبه و پنج مرتبه بهتر است و بهتر از آن هفت مرتبه است.
12. قبل از گفتن «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِه» این دعا بخواند: «اللّٰهُمَّ لَکَ رَکَعْتُ وَلَکَ اسْلَمْتُ وَبِکَ امَنْتُ وَعَلَیکَ تَوَکَّلْتُ وَانْتَ رَبٖی، خَشَعَ لَکَ سَمْعٖیْ وَبَصَرٖیْ وَشَعْرٖی وَبَشَرِی وَلَحْمٖی وَدَمٖی وَمُخٖی وَعَصَبٖی وَعِظٰامٖی وَمٰا اقَلَّتْهُ قَدَمٰای غَیرَ مُسْتَنْکِفٍ وَلٰا مُسْتَکْبِرٍ وَلٰا مُسْتَحْسِرٍ». همچنین مستحب است پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد.
13. در نماز جماعت، اگر امام است، ذکر رکوع را بلند و اگر مأموم است آهسته بگوید، طوری که صدا به امام نرسد.
14. در نماز فرادا، نسبت به بلند یا آهسته بودن صدا، ذکر را طبق قرائت حمد و سورهاش بخواند.
15. چون سر از رکوع بر دارد بگوید: «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهْ الْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمٖینَ اهْلَ الْکِبْرِیٰآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالْجُودِ وَالْجَبَرُوْتِ».
ب. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مکروه است، عبارت است از:
1. چسباندن دستها هنگام رکوع، به دو پهلوی خود.
2. به زیر افکندن سر، طوریکه سر و گردن موازی پشت نباشد.
3. [رعایت نکردن حال مأمومین در طولانی کردن رکوع و اینکه] امام جماعت ذکر رکوع را بیش از سه بار بگوید.
4. در هنگام رکوع دستها را مابین زانوها قرار دادن.
5. در حال رکوع، بلکه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زیر همۀ لباسها. [1] [1] . ر.ک: عاملی، بهاء الدین، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین، جامع عباسی و تکمیل آن، ص 143، دفتر انتشارات اسلامی، قم، اول، 1429ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل، ج1، ص 568، دفتر انتشارات اسلامی، قم، هشتم، 1424 ه ق.
- [سایر] در حال قیام نماز، انجام چه کارهایی مستحب یا مکروه است؟
- [سایر] چه کارهایی بر زن حائض مکروه است؟
- [سایر] چه کارهایی بر زن نفساء مکروه است؟
- [سایر] کارهایی که برای شخص جنب مکروه است، کدامند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] انجام چه کارهایی در نزد محتضر کراهت دارد؟
- [سایر] کارهایی که برای شخص جنب مکروه است، کدامند؟<BR>
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند نمونه از کارهایی که هنگام خوردن غذا مکروه است نام ببرید؟
- [آیت الله سیستانی] آیا صحیح است که بعضی می گویند خواندن نماز مستحب فوراً پس از نماز صبح مکروه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعد از مرگ چه کارهایی مستحب است؟
- [سایر] چه کارهایی بر زن حائض مستحب است؟
- [آیت الله مظاهری] خواندن نماز واجب در کعبه و بر بام آن اشکال ندارد گرچه مکروه است ولی خواندن نماز مستحب در کعبه و بر بام آن مکروه هم نیست بلکه مستحب است داخل کعبه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تمام کارهایی که بر حائض حرام است بر (نفساء) نیز حرام است و آنچه بر حائض واجب، یا مستحب، یا مکروه می باشد، برای او نیز همین حکم را دارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و می خواهد اقتداکند مستحب است رکوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد برخیزد ، اگر چه بفهمد کس دیگری هم برای اقتدا وارد شده است . چیزهائی که در نماز جماعت مکروه است:
- [آیت الله سیستانی] اگر امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و میخواهد اقتدا کند، مستحب است رکوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد بایستد، اگرچه بفهمد کس دیگری هم برای اقتدا وارد شده است. چیزهایی که در نماز جماعت مکروه است:
- [آیت الله مکارم شیرازی] تمام کارهایی که در نماز روزانه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب است، فقط در نماز آیات اذان و اقامه نیست و به جای آن سه مرتبه به امید ثواب (الصلاة) می گوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در تمام نمازهای واجب و مستحب، پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند و در نماز وتر با آن که یک رکعت میباشد خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد: در رکعت اول پیش از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از رکوع رکعت دوّم مستحب است قنوت بخواند، و در نماز وتر با آنکه یک رکعت می باشد، خواندن قنوت پیش از رکوع مستحبّ است. و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد; در رکعت اوّل پیش از رکوع و در رکعت دوّم بعد از رکوع. و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اوّل پنج قنوت و در رکعت دوّم چهار قنوت دارد.
- [آیت الله بروجردی] در تمام نمازهای واجب و مستحب، پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند و در نماز وتر با آن که یک رکعت میباشد، خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد، در رکعت اوّل پیش از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اوّل پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند، و در نماز وتر با آن که یک رکعت می باشد، خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است، و نماز جمعه دو قنوت دارد، یکی پیش از رکوع رکعت اول، و یکی بعد از رکوع رکعت دوم، و نماز آیات در هر رکعت پنج قنوت، و نماز عید فطر وقربان در رکعت اول پنج قنوت، و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.
- [آیت الله سبحانی] در تمام نمازهای واجب و مستحب. پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند و در نماز (وتر) با آنکه یک رکعت می باشد. خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.