چه کارهایی در حال رکوع نماز، مستحب یا مکروه است؟
الف. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مستحب است، عبارت است از: 1. در حال خم شدن برای رکوع «اللّٰه اکبر» بگوید. 2. در حال رکوع زانوها را به عقب برده و جلو نیاورد. 3. پشت خود را راست نگه دارد، به‌ نوعی که اگر قطرۀ آبی ‌بر آن ریخته شود به‌جای خود بایستد. 4. گردن را موازی پشت بکشد. 5. نگاهش، بر زمین بین دو پای خود باشد. 6. دو دستش را از دو پهلوی خود فاصله دهد. 7. کف دستها را بر دو زانو بگذارد. 8. انگشتان دست را به هم نچسباند. 9. دست راست را قبل از دست چپ، بر زانو گذارد. 10. بانوان، دو کف دست را بالاتر از زانوها قرار دهند. 11. تکرار ذکر «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِهٖ» تا سه مرتبه و پنج مرتبه بهتر است و بهتر از آن هفت مرتبه است. 12. قبل از گفتن «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِه» این دعا بخواند: «اللّٰهُمَّ لَکَ رَکَعْتُ وَلَکَ اسْلَمْتُ وَبِکَ امَنْتُ وَعَلَیکَ تَوَکَّلْتُ وَانْتَ رَبٖی، خَشَعَ لَکَ سَمْعٖیْ وَبَصَرٖیْ وَشَعْرٖی وَبَشَرِی وَلَحْمٖی وَدَمٖی وَمُخٖی وَعَصَبٖی وَعِظٰامٖی وَمٰا اقَلَّتْهُ قَدَمٰای غَیرَ مُسْتَنْکِفٍ وَلٰا مُسْتَکْبِرٍ وَلٰا مُسْتَحْسِرٍ». همچنین مستحب است پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد. 13. در نماز جماعت، اگر امام است، ذکر رکوع را بلند و اگر مأموم است آهسته بگوید، طوری که صدا به امام نرسد. 14. در نماز فرادا، نسبت به بلند یا آهسته بودن صدا، ذکر را طبق قرائت حمد و سوره‌اش بخواند. 15. چون سر از رکوع بر دارد بگوید: «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهْ الْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمٖینَ اهْلَ الْکِبْرِیٰآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالْجُودِ وَالْجَبَرُوْتِ». ب. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مکروه است، عبارت است از: 1. چسباندن دستها هنگام رکوع، به دو پهلوی خود.   2. به زیر افکندن سر، طوری‌که سر و گردن موازی پشت نباشد. 3. [رعایت نکردن حال مأمومین در طولانی کردن رکوع و اینکه] امام جماعت ذکر رکوع را بیش از سه بار بگوید.  4. در هنگام رکوع دستها را مابین زانوها قرار دادن. 5. در حال رکوع، بلکه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زیر همۀ لباسها. [1]   [1] . ر.ک: عاملی، بهاء الدین، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین، جامع عباسی و تکمیل آن، ص 143، دفتر انتشارات اسلامی، قم، اول، 1429ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل، ج‌1، ص 568، دفتر انتشارات اسلامی، قم، هشتم، 1424 ه‍ ق.
عنوان سوال:

چه کارهایی در حال رکوع نماز، مستحب یا مکروه است؟


پاسخ:

الف. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مستحب است، عبارت است از:
1. در حال خم شدن برای رکوع «اللّٰه اکبر» بگوید.
2. در حال رکوع زانوها را به عقب برده و جلو نیاورد.
3. پشت خود را راست نگه دارد، به‌ نوعی که اگر قطرۀ آبی ‌بر آن ریخته شود به‌جای خود بایستد.
4. گردن را موازی پشت بکشد.
5. نگاهش، بر زمین بین دو پای خود باشد.
6. دو دستش را از دو پهلوی خود فاصله دهد.
7. کف دستها را بر دو زانو بگذارد.
8. انگشتان دست را به هم نچسباند.
9. دست راست را قبل از دست چپ، بر زانو گذارد.
10. بانوان، دو کف دست را بالاتر از زانوها قرار دهند.
11. تکرار ذکر «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِهٖ» تا سه مرتبه و پنج مرتبه بهتر است و بهتر از آن هفت مرتبه است.
12. قبل از گفتن «سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْعَظٖیمِ وَبِحَمْدِه» این دعا بخواند: «اللّٰهُمَّ لَکَ رَکَعْتُ وَلَکَ اسْلَمْتُ وَبِکَ امَنْتُ وَعَلَیکَ تَوَکَّلْتُ وَانْتَ رَبٖی، خَشَعَ لَکَ سَمْعٖیْ وَبَصَرٖیْ وَشَعْرٖی وَبَشَرِی وَلَحْمٖی وَدَمٖی وَمُخٖی وَعَصَبٖی وَعِظٰامٖی وَمٰا اقَلَّتْهُ قَدَمٰای غَیرَ مُسْتَنْکِفٍ وَلٰا مُسْتَکْبِرٍ وَلٰا مُسْتَحْسِرٍ». همچنین مستحب است پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد.
13. در نماز جماعت، اگر امام است، ذکر رکوع را بلند و اگر مأموم است آهسته بگوید، طوری که صدا به امام نرسد.
14. در نماز فرادا، نسبت به بلند یا آهسته بودن صدا، ذکر را طبق قرائت حمد و سوره‌اش بخواند.
15. چون سر از رکوع بر دارد بگوید: «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهْ الْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمٖینَ اهْلَ الْکِبْرِیٰآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالْجُودِ وَالْجَبَرُوْتِ».
ب. مواردی که انجام آن در رکوع، بر نمازگزار مکروه است، عبارت است از:
1. چسباندن دستها هنگام رکوع، به دو پهلوی خود.  
2. به زیر افکندن سر، طوری‌که سر و گردن موازی پشت نباشد.
3. [رعایت نکردن حال مأمومین در طولانی کردن رکوع و اینکه] امام جماعت ذکر رکوع را بیش از سه بار بگوید. 
4. در هنگام رکوع دستها را مابین زانوها قرار دادن.
5. در حال رکوع، بلکه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زیر همۀ لباسها. [1]   [1] . ر.ک: عاملی، بهاء الدین، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین، جامع عباسی و تکمیل آن، ص 143، دفتر انتشارات اسلامی، قم، اول، 1429ق؛ امام خمینی، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل، ج‌1، ص 568، دفتر انتشارات اسلامی، قم، هشتم، 1424 ه‍ ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین