اذان و اقامه
این مقاله درباره اذان و اقامه که ذکرهای مخصوص اعلان وقت نماز و آمادگی برای آن می‌باشد است.
تمام کارهایی که در نماز روزانه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب است، فقط در نماز آیات اذان و اقامه نیست و به جای آن سه مرتبه به امید ثواب (الصلاة) می گوید.
عنوان مسئله:
تمام کارهایی که در نماز روزانه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب است، فقط در نماز آیات اذان و اقامه نیست و به جای آن سه مرتبه به امید ثواب (الصلاة) می گوید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی مدت نسبتاً زیادی پس از اذان قصد خواندن نماز می نماید، اما متوجه می شود که حائض شده است ولی نمی داند که آیا پس از اذان به اندازه ادای نماز پاک بوده یا نه. آیا ادای قضای نماز پس از پاک شدن بر او واجب است؟
- اخیراً آش بی بی سه شنبه، بی بی نور، بی بی حور، که نماز و آداب مخصوصی دارد، رایج شده است. نماز آن صبح سه شنبه قبل از اذان ظهر خوانده می شود، و یک حمد و سه قل هو الله دارد، که به صورت 5 رکعتی خوانده می شود! ضمناً آرد و حلوای این سفره را نباید نامحرم و پسر نابالغ و آسمان، ببیند! نظر شما در این مورد چیست؟
- شخصی قرآن می خواند و اجرت می گیرد، این شخص بدون این که قصد شخص خاصّی را نماید شروع به قرائت قرآن می کند و قرآن را ختم می نماید، بعد از چند روز شخصی به وی مراجعه می کند و می گوید: (یک ختم قرآن برای پدرم بخوان) نامبرده می گوید: (یک قرآن دو سه روز پیش ختم نموده ام و به کسی هبه نکرده ام، ثواب آن را به روح پدر شما هبه می نمایم)، ایشان هم قبول می کند و اجرت آن را می دهد، آیا این کار صحیح است؟
- آیا طواف عمره مفرده مستحب، حکم طواف واجب را دارد، که باید نماز آن پشت مقام ابراهیم باشد؟ یا حکم طواف مستحبّی را دارد که در هر جای مسجد الحرام می توان آن را خواند؟
- شخصی علاقمند است که قرائت قرآن و نمازهای مستحبّی و دعاء توسّل را پشت مقام ابراهیم انجام دهد، در حالی که در جاهای دیگر مسجد الحرام نیز انجام این امور ممکن است. از طرفی، بر اثر ازدحام جمعیّت کسانی که می خواهند نماز طواف واجب بخوانند با کمبود جا مواجه هستند. آیا این کار جایزاست؟
- آیا دین مقیاس عدالت است، یا عدالت مقیاس دین؟ به بیان دیگر، آیا دین به هر چه که عدالت باشد امر می کند، یا هر چه که دین به آن امر کند، عدالت است؟ و به بیان فنّی، آیا عدالت در سلسله علل احکام است، یا در سلسله معالیل آن؟ توضیح بیشتر این که: آیا انسانها، مصادیق بارز ظلم و عدالت را از طریق شریعت می شناسند، یا عدالت و ظلم برای همه روشن است، و توصیه های دین ارشاد به حکم عقل است؟ مستحضرید شیعه نیز مثل معتزله معتقد است که عدالت، مقیاس دین است، و اشاعره دین را مقیاس عدالت می دانند. حال سؤال این است که اگر شیعه عدالت را مقیاس دین می داند، چرا در استنتاجات فقهی به احکامی می رسد که هر عُرفی آن را مصداق بیّن ظلم می داند. بعضی از احکام نکاح چنین است; توجّه فرمایید: 1 اجماعی است که طلاق به دست مرد است، و مرد می تواند هرگاه که اراده کند زنش را طلاق بدهد، هر چند هیچ عذر موجّهی نداشته باشد! طلاق غیابی و بدون هیچ عذر موجّه، در هر عرفی ظلم محسوب می شود. 2 در بحث عیوب زوجین می گویند: (اگر مرد بعد از عقد بفهمد زنش کور یا شل است، خوره یا برص دارد، می تواند عقد را فسخ کند. ولی اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش یکی از این عیوب را دارد حق فسخ ندارد; باید بسوزد و بسازد!) 3 مرد هر وقت تمایل داشته باشد زن باید خود را در اختیار او قرار دهد; حتّی اگر وسط نماز باشد. ولی زن فقط سالی سه مرتبه حقّ آمیزش دارد، آن هم چنان کوتاه و مختصر که مجال بیان آن نیست! 4 اگر مرد در شب عروسی همسرش را ترک کند و مسافرت برود، و بعد از ده سال برگردد (در صورتی که نفقه داده باشد،) زن حق اعتراض ندارد! چگونه می توان با حفظ مبنای کلامی شیعه، این قبیل احکام را پذیرفت؟ آیا می گویید همه عقلا اشتباه می کنند که می گویند طلاقِ مبنی بر هوس و بدون عذر موجّه ظلم است؟ همه عقلا که برای زن نیز (در شرایط تدلیس مرد در موارد فوق) حق فسخ قائلند اشتباه می کنند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا ثواب خواندن نماز آیات به جماعت همانند ثواب نماز جماعت یومیّه می باشد؟
- [سایر] چرا در اذان و اقامه (حیّ علی الصلاة) میگویند؟
- [آیت الله بهجت] آیا برای نماز آیات می توان اذان و اقامه گفت؟
- [آیت الله اردبیلی] هنگام گفتن اقامه نماز، نمیدانیم که اذان را گفتیم یا نه. اگر بخواهیم ثواب گفتن اذان را درک کنیم، آیا باید دوباره اذان و اقامه بگوییم یا همین که نیّت گفتن را داشتهایم و الآن شک در گفتن داریم، کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] برای اهداء ثواب کار به اموات و شادی روح آنان چه کارهایی انجام شود ؟
- [آیت الله اردبیلی] برای اهدای ثواب به اموات و شادی روح آنان، بهتر است چه کارهایی انجام شود؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی که دچار بیماری پیسی است در نماز و غسل های واجب چه باید بکند؟ آیا می تواند برای بردن ثواب نماز اول وقت و ثواب نماز جماعت در نماز جماعت شرکت کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مسجدی مجاور حسینیه ای باشد، آیا اقامه نماز جماعت در حسینیه صحیح است و آیا ثواب آن در هر دو برابر است؟
- [آیت الله جوادی آملی] نظر حضرت عالی دربارهی افزودن این شهادت (أشهد أن فاطمة الزّهراء عصمة الله الکبری و حجّة الله علی الحجج) به قصد ثواب و رجاء، در فصول اذان و اقامه، پس از شهادت به ولایتِ امیرِ مؤمنان (علیه السّلام) چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] نظر حضرتعالی دربارهی افزودن این شهادت (أشهد أن فاطمة الزّهراء عصمة الله الکبری و حجّة الله علی الحجج) به قصد ثواب و رجاء، در فصول اذان و اقامه، پس از شهادت به ولایتِ امیرِ مؤمنان (علیه السّلام) چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند وبهتر است حتی الامکان ترک نشود، مخصوصاً (اقامه)، ولی برای نماز عید (فطر) و (قربان) و نمازهای واجب دیگر، اذان و اقامه نیست، بلکه سه مرتبه به امید مطلوبیت پروردگار بگویند (الصلاة) و نیز مستحب است به عنوان تبرک و امید ثواب در روز اول که بچه به دنیا می آید، یا پیش از آن که بند نافش بیفتد در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگویند.
- کسی که اذان دیگری را می شنود مستحب است هر جمله را که می شنود بازگو کند، بازگو کردن اقامه نیز به امید ثواب مستحب است (و آن را حکایت اذان و اقامه گویند).
- مستحب است مسافر به امید ثواب الهی بعد از هر نماز شکسته سی مرتبه سبْحان الله و الْحمْد لله و لا اله إلا الله و الله اکْبر بگوید.
- مستحب است در رکعت اول نماز پیش از خواندن حمد بگوید: (اعوذ بالله من الشیْطان الرجیم) و نیز مستحب است امام جماعت (بسْم الله) را در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر در جماعت بلند بگوید، همچنین مستحب است حمد و سوره و اذکار نماز را شمرده بخواند و آیات را به هم نچسباند و مخصوصاً به معنی آنها توجه داشته باشد و اگر نماز را با جماعت می خواند بعد از تمام شدن حمد امام، به امید ثواب پروردگار بگوید: (الْحمْد لله رب الْعالمین) و بعد از خواندن سوره (قلْ هو الله احدٌ) یک یا دو یا سه مرتبه بگوید: (کذلک الله ربی) یا (کذلک الله ربنا).
- شایسته است به امید ثواب از امور زیر بپرهیزند: 1 اگر در صفهای جماعت جا باشد نمازگزار تنها نایستد. 2 مأموم ذکرهای نماز را طوری نگوید که امام بشنود. 3 مسافری که نماز ظهر و عصر و عشا را شکسته می خواند برای کسانی که مسافر نیستند امامت نکند، همچنین کسی که مسافر است به شخص حاضر اقتدا نکند (البته منظور از کراهت در اینجا کمتر بودن ثواب است وگرنه نماز جماعت در هر صورت ثواب دارد).
- در نماز جماعت اگر یک نفر اذان و اقامه بگوید برای همه کافی است و بقیه بنابر احتیاط واجب باید اذان و اقامه را ترک کنند.
- تکرار کردن آیات حمد و سوره یا ذکرهای رکوع و سجود و تسبیحات برای ثواب یا برای احتیاط مانعی ندارد، اما اگر به خاطر وسوسه باشد اشکال دارد.
- نمازجماعت از مهمترین مستحبات و از بزرگترین شعائر اسلامی است و در روایات، فوق العاده روی آن تکیه شده است، مخصوصاً برای همسایه مسجد یا کسی که صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده و سزاوار است انسان تا می تواند نمازش را با جماعت بخواند. در روایتی آمده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند هر رکعت آن ثواب 150 نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کند هر رکعت ثواب 600 نماز و هر قدر عدد نمازگزاران بیشتر شود ثواب نمازشان بیشتر خواهدشد و اگر عدد آنان از ده نفر بگذرد اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و ملائکه و انس و جن نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- چند چیز در لباس نمازگزار به امید ثواب مطلوب است، از آن جمله: پوشیدن لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها و استعمال بوی خوش و انگشتر عقیق به دست کردن.
- در جماعتی که مردان و زنان شرکت دارند اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید، ولی در جماعت زنان اذان و اقامه زنان کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] چیزهائی که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب می باشد ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند الصلاة.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیزهائی که در نماز یومیه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب می باشد ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: اَلصَّلاة.
- [آیت الله مظاهری] چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب می‌باشد ولی در نماز آیات به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگوید: الصّلاة.
- [آیت الله نوری همدانی] چیزهائی که در نماز یومیه واجب و مستحب است ، در نماز آیات هم واجب و مستحب می باشد ولی در نما ز آیات مستحب است بجای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند الصلاهُ .
- [آیت الله اردبیلی] چیزهایی که در نمازهای شبانهروزی واجب و مستحباند، در نماز آیات نیز واجب و مستحب میباشند، ولی نماز آیات اذان و اقامه ندارد و میتواند قبل از نماز سه مرتبه به قصد و امید ثواب بگوید: (اَلصَّلاة).
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است نمازگزار پیش از نمازهای شبانه روزی (ادا یا قضا) اذان و اقامه بگوید و پیش از نماز عید فطر و عید قربان, سه مرتبه بگوید: (الصلاة) و پیش از نمازهای واجب دیگر , مانند نماز میّت، نماز آیات، به امید ثواب سه بار بگوید: (الصلاة. )
- [آیت الله اردبیلی] برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای واجب شبانهروزی اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان اگر به جماعت خوانده شوند مستحب است سه مرتبه بگویند: (اَلصَّلاة) و در نمازهای واجب دیگر و همچنین نماز عید فطر و قربان اگر فرادی خوانده شوند، سه مرتبه (اَلصَّلاة) را به امید ثواب بگویند.
- [آیت الله بهجت] چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب می‌باشد، ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: (اَلصَّلاة)، و مستحب است نماز آیات را به جماعت بخوانند و در این صورت مثل نمازهای یومیه قرائتهای نماز را امام میخواند و مستحب است قرائت این نماز را، حتی در آفتابگرفتگی بلند بخوانند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] چیزهایی که در نماز یومیه واجب یا مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب می‌باشد، ولی در نماز آیات، اذان و اقامه مشروع نیست؛ بلکه اگر با جماعت بخوانند مستحب است سه مرتبه بگویند: (الصّلاة).
- [آیت الله وحید خراسانی] چیزهایی که در نمازهای یومیه واجب و مستحب است در نماز ایات هم واجب و مستحب می باشد ولی در نماز ایات در صورتی که با جماعت باشد به جای اذان و اقامه رجاء سه مرتبه بگویند الصلاه