تمام کلمات موجود در قرآن کریم، کلام الهی بوده و ارزش و اعتبار مخصوص به خود را دارد.[1] طبیعتاً خواندن قرآن نیز ثواب خاص خود را دارد و انسان، هر سوره و آیه‌ای را که بخواند مأجور می‌باشد. به‌علاوه؛ برخی از سوره‌ها و یا آیات وجود دارند که نتایج خاصی برای آنها ذکر شده است که به جهت برخی ویژگی‌های موجود در آنها می‌باشد؛ البته آنچه ذکر می‌شود تنها وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف مورد نظر بوده و برای نمونه؛ اگر کسی آیت الکرسی را بخواند احتمال دفع بلا از او بسیار بالا می‌رود، اما این‌گونه نیست که بلا به هیچ وجه به او نرسد؛ زیرا در دعا انسان تنها درخواستی از خداوند می‌کند که احتمال برآورده شدن آن بسیار است، اما چنین نیست که قطعاً برآورده شود و آن به جهت وجود عوامل مختلفی در برآورده شدن دعاها وجود دارد با ذکر این مقدمه، به بیان برخی از روایات ناظر به فضیلت خواندن سوره قدر می‌پردازیم: امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره‏ «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» را بخواند و آوازش را [هنگام خواندن آن] بلند کند مانند کسی است که شمشیر در راه خدا کشیده، و هرکس آن‌را آهسته بخواند مانند کسی است که در راه خدا در خون خود بغلطد، و هرکس ده بار آن‌را بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزیده شود».[2] از مُفَضّل روایت شده است: کسی که سوره "إِنَّا أَنْزَلْنَاه"‏ را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنی بخواند خداوند متعال فرشته‌ای را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور می‌شود و وقتی خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل هول و هراس را از او بر طرف می‌کند تا داخل بهشتش نماید.[3] امام صادق(ع) در سخنانی فرمود: «هرکه سوره قدر را در نماز واجبی از واجباتش قرائت کند، منادی از طرف خدا او را صدا زند که ای بنده خدا گناه گذشته تو بخشیده شد، عمل را از سر بگیر».[4] «هرکس لباس نو برای خود ببرد و سی و شش مرتبه سوره‏ قدر بخواند، و به آیه "تنزّل الملائکة" که می‌رسد کمی آب بردارد و اندکی بر آن بپاشد، سپس دو رکعت نماز بگزارد و دعا کند و در دعای خود بگوید: ستایش از آن خداوندی است که به من لباسی عطا فرمود تا مایه آراستگی من در میان مردم باشد، و من عورت خود را با آن بپوشانم، و برای پروردگارم در آن نماز بگزارم، و خدا را ستایش کنم؛ همواره در وسعت و گشایش، زندگی خواهد کرد تا آن لباس کهنه شود».[5] «هر کس هنگام خوابیدن یازده بار سوره‏ "إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ" را قرائت کند، خداوند یازده فرشته را بر او می‌گمارد تا او را از تمام شیطان‌های رانده شده تا به صبح حفظ کنند».[6] امام جواد(ع) فرمود: «کسی که سوره قدر را در هر روز و شب هفتاد و شش بار بخواند؛ خداوند برای او هزار فرشته می‌آفریند که ثواب خواندن این سوره را سی و شش هزار سال بنویسند و خداوند استغفار این ملائکه را مضاعف می‌کند».[7] و روایات دیگری که برخی از آنها تفصیل بیشتری نیز داشته و ثواب و آثار بیشتری را ذکر کرده‌اند.[8] [1] . ر.ک: «وحیانی بودن قرآن»، سؤال 67. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 621، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی، سید هاشم، ج 12، ص 509، ‌دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق. [3] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 322، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش؛ سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص 180، دار الرضی، قم، چاپ اول، بی تا. [4] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 6، ص 149، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق. [5] . شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 25، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق. [6] . سید ابن طاووس، رضی الدین علی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 281، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، بی‌تا. [7] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏89، ص 329، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت، چاپ دوم، 1403ق؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 4، ص 293، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق. [8] . ر.ک: شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، ج 3، ص 74، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق؛ شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، 104 – 105، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بی‌تا؛ بحرانی اصفهانی، عبد الله بن نور الله‏، عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، محقق و مصحح: موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر، ج 23، ص 192، مؤسسة امام مهدی(ع)، قم، چاپ اول، 1413ق‏.
تمام کلمات موجود در قرآن کریم، کلام الهی بوده و ارزش و اعتبار مخصوص به خود را دارد.[1] طبیعتاً خواندن قرآن نیز ثواب خاص خود را دارد و انسان، هر سوره و آیهای را که بخواند مأجور میباشد. بهعلاوه؛ برخی از سورهها و یا آیات وجود دارند که نتایج خاصی برای آنها ذکر شده است که به جهت برخی ویژگیهای موجود در آنها میباشد؛ البته آنچه ذکر میشود تنها وسیلهای برای رسیدن به اهداف مورد نظر بوده و برای نمونه؛ اگر کسی آیت الکرسی را بخواند احتمال دفع بلا از او بسیار بالا میرود، اما اینگونه نیست که بلا به هیچ وجه به او نرسد؛ زیرا در دعا انسان تنها درخواستی از خداوند میکند که احتمال برآورده شدن آن بسیار است، اما چنین نیست که قطعاً برآورده شود و آن به جهت وجود عوامل مختلفی در برآورده شدن دعاها وجود دارد
با ذکر این مقدمه، به بیان برخی از روایات ناظر به فضیلت خواندن سوره قدر میپردازیم:
امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» را بخواند و آوازش را [هنگام خواندن آن] بلند کند مانند کسی است که شمشیر در راه خدا کشیده، و هرکس آنرا آهسته بخواند مانند کسی است که در راه خدا در خون خود بغلطد، و هرکس ده بار آنرا بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزیده شود».[2]
از مُفَضّل روایت شده است: کسی که سوره "إِنَّا أَنْزَلْنَاه" را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنی بخواند خداوند متعال فرشتهای را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور میشود و وقتی خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل هول و هراس را از او بر طرف میکند تا داخل بهشتش نماید.[3]
امام صادق(ع) در سخنانی فرمود:
«هرکه سوره قدر را در نماز واجبی از واجباتش قرائت کند، منادی از طرف خدا او را صدا زند که ای بنده خدا گناه گذشته تو بخشیده شد، عمل را از سر بگیر».[4]
«هرکس لباس نو برای خود ببرد و سی و شش مرتبه سوره قدر بخواند، و به آیه "تنزّل الملائکة" که میرسد کمی آب بردارد و اندکی بر آن بپاشد، سپس دو رکعت نماز بگزارد و دعا کند و در دعای خود بگوید: ستایش از آن خداوندی است که به من لباسی عطا فرمود تا مایه آراستگی من در میان مردم باشد، و من عورت خود را با آن بپوشانم، و برای پروردگارم در آن نماز بگزارم، و خدا را ستایش کنم؛ همواره در وسعت و گشایش، زندگی خواهد کرد تا آن لباس کهنه شود».[5]
«هر کس هنگام خوابیدن یازده بار سوره "إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ" را قرائت کند، خداوند یازده فرشته را بر او میگمارد تا او را از تمام شیطانهای رانده شده تا به صبح حفظ کنند».[6]
امام جواد(ع) فرمود: «کسی که سوره قدر را در هر روز و شب هفتاد و شش بار بخواند؛ خداوند برای او هزار فرشته میآفریند که ثواب خواندن این سوره را سی و شش هزار سال بنویسند و خداوند استغفار این ملائکه را مضاعف میکند».[7]
و روایات دیگری که برخی از آنها تفصیل بیشتری نیز داشته و ثواب و آثار بیشتری را ذکر کردهاند.[8] [1] . ر.ک: «وحیانی بودن قرآن»، سؤال 67. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 621، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی، سید هاشم، ج 12، ص 509، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق. [3] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 322، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش؛ سید ابن طاووس، رضی الدین علی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص 180، دار الرضی، قم، چاپ اول، بی تا. [4] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 6، ص 149، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق. [5] . شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 25، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق. [6] . سید ابن طاووس، رضی الدین علی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 281، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، بیتا. [7] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 89، ص 329، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 4، ص 293، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق. [8] . ر.ک: شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، ج 3، ص 74، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق؛ شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، 104 – 105، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بیتا؛ بحرانی اصفهانی، عبد الله بن نور الله، عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، محقق و مصحح: موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر، ج 23، ص 192، مؤسسة امام مهدی(ع)، قم، چاپ اول، 1413ق.
- [سایر] خواندن سوره قدر چه ثوابهایی دارد و به چه تعداد مرتبه باید خوانده شود؟
- [سایر] خواندن سوره یس چه ثوابهایی دارد؟ کدام اسم در سوره یاسین کور مادر زا را شفا میدهد؟ چندبار باید خوانده شود با چه شرایطی؟
- [سایر] آیا خواندن سوره قدر ثواب شهادت در راه خدا را دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] من در چند نمازم بعد از سوره فاتحه (حمد) سوره ی قدر را می خواندم، و بعد از مدتی فهمیدم که سوره را کامل نمی خوانده ام. آیا باید نمازهایم را قضا کنم؟
- [آیت الله سیستانی] در نماز احتیاط بعد از خواندن حمد، سوره نیز باید خوانده شود یانه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] عده ای در شبهای قدر ماه مبارک رمضان نماز قضا می خوانند، و گاهی با جماعت خوانده می شود، آیا افضل نافله شبهای قدر است یا نماز قضا و آیا به جماعت خواندن صحیح است یا خیر؟
- [سایر] تعداد یاران امام تا قبل از شب عاشورا چه قدر بوده است؟
- [سایر] تعداد کلمات سوره نجم چقدر است؟
- [سایر] با سلام خواهشمندم کتابی رادرزمینه علوم قرانی معرفی نمایید که درمورد تعداد احزاب - جزء - تعداد آیات- تعداد سوره ها وشرحی درمورد نام سوره ها دران داده شده باشد با تشکر
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نمازگزار بدون اینکه تصمیم به خواندن سوره معیّنی گرفته باشد، بسم الله را بگوید، بعد تصمیم بگیرد که سوره مبارکه قدر را بخواند، آیا باید مجددّاً بسم الله را بگوید؟
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است در نمازهای شبانه روز , در رکعت اول و دوم , سوره حمد خوانده شود و احتیاط واجب , خواندن یک سوره کامل در هر رکعت, بعد از حمد است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ترتیب بین حمد و سوره , واجب است و اگر عمداً سوره پیش از حمد خوانده شد , نماز باطل است و اگر سهواً خوانده شد و در بین سوره یا پس از آن، به یادش بیاید, باید بعد از خواندن حمد, به احتیاط واجب, سوره را دوباره بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر اشتباهاً مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد باید در بین نماز بنابر احتیاط با اشاره، سجده آن را بجا آورد و به همان سوره که خوانده می تواند اکتفا نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر اشتباهاً مشغول خواندن سورهای شود که سجده واجب دارد، چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد باید آن سوره را رها کند و سوره دیگری بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد باید در بین نماز با اشاره سجده آن را به جا آورده و به همان سوره که خوانده اکتفا نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر موقع خواندن حمد و سوره یا خواندن تسبیحات؛ بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن خارج شود؛ احتیاط مستحب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن؛ آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر موقع خواندن حمد و سوره، یا خواندن تسبیحات بیاختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، احتیاط واجب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن، آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله خوئی] اگر موقع خواندن حمد و سوره، یا خواندن تسبیحات بیاختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، احتیاط مستحب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن، آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر موقع خواندن حمد و سوره یا خواندن تسبیحات بیاختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، احتیاط واجب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن، آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر موقع خواندن حمد و سوره یا خواندن تسبیحات اربعه بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال ارام بودن بدن خارج شود بنابر احتیاط مستحب بعد از ارام گرفتن بدن انچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند
- [آیت الله سیستانی] اگر موقع خواندن حمد و سوره ، یا خواندن تسبیحات ، بی اختیار بقدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود ، احتیاط مستحب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن ، آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند .