حکم اولیه تشریح انسانها، عدم جواز است، اما برخی از فقها[1] می‌گویند، اگر نجات جان مردم و کشف مطالب جدید علم پزشکی، جز از این راه امکان‌پذیر نباشد،‌ تشریح پیکر مردگان آن هم در حد ضرورت اشکال ندارد، ولی واجب است تا حد امکان از جسد میّت مسلمان استفاده نشود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): اگر نجات نفس محترمی یا کشف مطالب جدید علم پزشکی که مورد نیاز جامعه است و یا دستیابی به اطلاعاتی راجع به بیماری که زندگی مردم را تهدید می‏کند، منوط به آن باشد، تشریح جسد میّت اشکال ندارد، ولی واجب است تا حد امکان از جسد میّت مسلمان استفاده نشود. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تشریح مرده مسلمان برای مقاصد طبی به چند شرط جایز است: 1. مقصود یاد گرفتن و تکمیل اطلاعات طبی برای نجات جان مسلمانان بوده باشد و بدون تشریح این مقصود حاصل نشود. 2. دسترسی به مرده غیر مسلمان نباشد. 3. به مقدار ضرورت و احتیاج قناعت کند و اضافه بر آن جایز نیست، با چنین شرایطی تشریح جایز بلکه واجب است، اما در مورد مرده غیر مسلمان این شرایط لازم نیست. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): تشریح پیکر مسلمان جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): جایز نیست. [1] . آیات عظام: خامنه‌ای و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
حکم اولیه تشریح انسانها، عدم جواز است، اما برخی از فقها[1] میگویند، اگر نجات جان مردم و کشف مطالب جدید علم پزشکی، جز از این راه امکانپذیر نباشد، تشریح پیکر مردگان آن هم در حد ضرورت اشکال ندارد، ولی واجب است تا حد امکان از جسد میّت مسلمان استفاده نشود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر نجات نفس محترمی یا کشف مطالب جدید علم پزشکی که مورد نیاز جامعه است و یا دستیابی به اطلاعاتی راجع به بیماری که زندگی مردم را تهدید میکند، منوط به آن باشد، تشریح جسد میّت اشکال ندارد، ولی واجب است تا حد امکان از جسد میّت مسلمان استفاده نشود.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
تشریح مرده مسلمان برای مقاصد طبی به چند شرط جایز است:
1. مقصود یاد گرفتن و تکمیل اطلاعات طبی برای نجات جان مسلمانان بوده باشد و بدون تشریح این مقصود حاصل نشود.
2. دسترسی به مرده غیر مسلمان نباشد.
3. به مقدار ضرورت و احتیاج قناعت کند و اضافه بر آن جایز نیست، با چنین شرایطی تشریح جایز بلکه واجب است، اما در مورد مرده غیر مسلمان این شرایط لازم نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
تشریح پیکر مسلمان جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
جایز نیست. [1] . آیات عظام: خامنهای و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تشریح کالبد میت مسلمان در دانشگاه های علوم پزشکی جایز است؟
- [سایر] آیا برای آموزش دانشجویان یا کشف مطالب جدید علم پزشکی، تشریح بدن میت مسلمان جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تشریح جسدی که در اسلام او تردید است، جایز می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که تشریح بدن مسلمان به خاطر ضرورتها جایز است، آیا اجازه او قبل از مرگ، ضرورت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش میّت مسلمان جهت تشریح، در جایی که جسد کافر در دسترس نباشد، جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا تشریح بدن میّت مسلمان جایز است؟ و اگر پیشبرد علم پزشکی مبتنی بر آن باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف: آیا تشریح کالبد میت مسلمان در دانشگاههای علوم پزشکی جایز است؟ ب: در صورتیکه شخصی اولیای میتی را تشویق به رضایت به تشریح کالبد فرزندشان نماید آیا ضمانی متوجه وی میباشد؟
- [آیت الله خامنه ای] در تعلیم و تعلم طب، تشریح جسد معمول، بلکه ضروری است. آیا برای این موضوع مهم اجتماعی، تشریح جسد مسلمان جایز است یا نه؟ و آیا موجب دیه می شود یا نه؟
- [آیت الله بهجت] آیا تشریح مسلمانی که وصیت کرده بعد از وفاتش، وی را تشریح کنند، جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حضور مختلط دانشجویان دختر و پسر برای تشریح جنازه مرد و زن (مسلمان یا کافر) در حالی که هیچ ساتری وجود ندارد جایز است؟
- [امام خمینی] اگر ممکن باشد تشریح غیر مسلمان، جایز نیست تشریح مسلمان، برای یاد گرفتن مطالب طبی اگر چه متوقف باشد حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح، و اگر با امکان تشریح غیر مسلمان تشریح مسلمان کنند معصیت کار، و بر آنها دیه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تشریح مرده مسلمان حرام است اگر چه برای یاد گرفتن باشد و قطع اعضاء آن دیه دارد ولی تشریح مرده غیر مسلمان جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] تشریح بدن مسلمان مرده جایز نیست و بر تشریح کننده دیه جنین مسلمان به تفصیلی که در کتاب دیات مذکور است لازم می شود
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنده ماندن مسلمان متوقف شود بر تشریح بدن مرده ای و تشریح بدن غیر مسلمان و یا مشکوک الاسلام ممکن نباشد و راه دیگری برای زنده نگه داشتن ان مسلمان نباشد در این صورت جایز است که بدن مسلمان مرده را تشریح کنند و دیه جنین مسلمان به تفصیلی که در باب دیات ذکر شده است بر تشریح کننده لازم می شود
- [امام خمینی] اگر توقف داشته باشد حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح، و امکان نداشته باشد تشریح غیر مسلمان، جایز است تشریح مسلمان، و اما برای یادگرفتن بدون آنکه زندگی مسلمانی موقوف بر آن باشد، جایز نیست و موجب دیه است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تشریح مرده مسلمان برای مقاصد طبی به چند شرط جایز است: 1 مقصود یاد گرفتن و تکمیل اطلاعات طبی برای نجات جان مسلمانان بوده باشد و بدون تشریح این مقصود حاصل نشود. 2 دسترسی به مرده غیر مسلمان نباشد. 3 به مقدار ضرورت و احتیاج قناعت کند و اضافه بر آن جایز نیست ، با چنین شرایطی تشریح جایز بلکه واجب است، اما در مورد مرده غیر مسلمان این شرایط لازم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] تشریح بدن کافر غیر ذمی مرده جایز است و جواز تشریح بدن ذمی و عدم ثبوت دیه جنین ذمی در تشریح ان محل اشکال است مگر ان که در ایین انها جایز باشد که در این صورت مانعی ندارد و اگر مرده ای مسلمان یا ذمی بودن او مشکوک باشد تشریح بدن او جایز است
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز است بدن مرده کافر را تشریح کردن بتمام انواع تشریح وهمینطور است اگر مردهای اسلام او مشکوک باشد وفرق نمیکند که تشریح بدن کافر یا مشکوک الاسلام در بلاد اسلامی بوده باشد یا غیر اسلامی.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست بدن مرده مسلمان را تشریح کردن و اگر تشریح کنند، بر گردن تشریح کننده دیه لازم میشود به طوری که تفصیل آن را در کتاب دیات بیان کردهایم.
- [آیت الله خوئی] جایز نیست بدن مرد مسلمان را تشریح کردن، و اگر تشریح کنند بر گردن تشریح کننده دیه لازم میشود به طوری که تفصیل آن را در کتاب دیات بیان کردهایم.