شرایط و احکامی برای قربانی واجب (مانند قربانی در حج)، ذکر شده، که برخی از آنها چنین است: 1. قربانی ‏اگر شتر است باید سن ‏آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد و اگر گاو یا بُز است بنا بر احتیاط کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد[1] و در گوسفند غیر از بُز باید هفت ماهش تمام و داخل در هشت ماه شده باشد و کمتر از آن کافی نیست.[2] 2. نباید بیمار باشد.[3] 3. باید خیلی پیر نباشد.[4] 4. ناقص نباشد. بنابراین حیوانی که یک چشم یا هر دو چشم او کور باشد یا لنگ[5] یا گوش‌بریده و یا دم‌بریده باشد، کافی نیست.[6] ‏ 5. باید عرفاً لاغر نباشد و اگر در گرده او پیه باشد کافی است.[7] 6. در قربانی واجب، شراکت چند نفر در یک قربانی، در حال اختیار کفایت نمی‌کند؛ بلکه در حال ضرورت نیز، محل اشکال است؛[8] ولی شراکت چند نفر در قربانیِ مستحب، اشکالی ندارد.[9] و مهم نیست که تعدادشان زوج باشد یا فرد. [1] . آیة اللَّه فاضل لنکرانی(ره): اگر داخل در دو سال شده باشند کفایت می‌کند ولی بهتر است کمتر از دو سال‏ نداشته باشند. [2] . موسوی شاهرودی‏، سید مرتضی، جامع الفتاوی مناسک حج، ص 197، تهران، نشر مشعر، چاپ سوم، 1428ق. [3] . آیات عظام: تبریزی، خوئی، سیستانی: بنابر احتیاط مستحب‏. [4] . آیات عظام: تبریزی، خوئی، سیستانی، خامنه‌ای: احتیاط مستحب نباید پیر باشد. [5] . آیة اللَّه مکارم: لنگی مختصر مانع ندارد. [6] . جامع الفتاوی مناسک حج، ص 197؛ «شکسته بودن شاخ قربانی»، سؤال 18220. [7] . آیة اللَّه خوئی: پیه داشتن گرده ملاک نیست. آیة اللَّه مکارم: اگر بر کلیه او مقداری چربی باشد کافی است. جامع الفتاوی مناسک حج، ص 198. [8] . محمودی، محمد رضا،مناسک حج (محشی)، ص 493، مشعر، تهران، 1429 ق. [9] . محمدی خراسانی، علی،شرح تبصرة المتعلمین، ج‌1، ص 322، بی جا، بی تا.
شرایط و احکامی برای قربانی واجب (مانند قربانی در حج)، ذکر شده، که برخی از آنها چنین است:
1. قربانی اگر شتر است باید سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد و اگر گاو یا بُز است بنا بر احتیاط کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد[1] و در گوسفند غیر از بُز باید هفت ماهش تمام و داخل در هشت ماه شده باشد و کمتر از آن کافی نیست.[2]
2. نباید بیمار باشد.[3]
3. باید خیلی پیر نباشد.[4]
4. ناقص نباشد. بنابراین حیوانی که یک چشم یا هر دو چشم او کور باشد یا لنگ[5] یا گوشبریده و یا دمبریده باشد، کافی نیست.[6]
5. باید عرفاً لاغر نباشد و اگر در گرده او پیه باشد کافی است.[7]
6. در قربانی واجب، شراکت چند نفر در یک قربانی، در حال اختیار کفایت نمیکند؛ بلکه در حال ضرورت نیز، محل اشکال است؛[8] ولی شراکت چند نفر در قربانیِ مستحب، اشکالی ندارد.[9] و مهم نیست که تعدادشان زوج باشد یا فرد. [1] . آیة اللَّه فاضل لنکرانی(ره): اگر داخل در دو سال شده باشند کفایت میکند ولی بهتر است کمتر از دو سال نداشته باشند. [2] . موسوی شاهرودی، سید مرتضی، جامع الفتاوی مناسک حج، ص 197، تهران، نشر مشعر، چاپ سوم، 1428ق. [3] . آیات عظام: تبریزی، خوئی، سیستانی: بنابر احتیاط مستحب. [4] . آیات عظام: تبریزی، خوئی، سیستانی، خامنهای: احتیاط مستحب نباید پیر باشد. [5] . آیة اللَّه مکارم: لنگی مختصر مانع ندارد. [6] . جامع الفتاوی مناسک حج، ص 197؛ «شکسته بودن شاخ قربانی»، سؤال 18220. [7] . آیة اللَّه خوئی: پیه داشتن گرده ملاک نیست. آیة اللَّه مکارم: اگر بر کلیه او مقداری چربی باشد کافی است. جامع الفتاوی مناسک حج، ص 198. [8] . محمودی، محمد رضا،مناسک حج (محشی)، ص 493، مشعر، تهران، 1429 ق. [9] . محمدی خراسانی، علی،شرح تبصرة المتعلمین، ج1، ص 322، بی جا، بی تا.
- [سایر] اگر شاخ حیوان قربانی شکسته شده باشد آیا می توانیم برای خشنودی خداوند آن را در عید قربان، قربانی کنیم؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا قربانی در روز عید قربان واجب است؟ و درصورت تاخیر عمدی یا سهوی یا جهالتاً وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بروجردی] اگر حاجی روز عید قربان رمی جمره نمود و پیش از آن که قربانی کند سر بتراشد، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در بعد از ظهر عید قربان که جمره عقبه خلوت است، خودش میتواند رمی کند؛ ولی دیگر نمیتواند قربانی را در روز عید انجام دهد. آیا برای این که بتواند قربانی را در روز عید انجام دهد، جایز است برای رمی جمره، در صبح روز عید نایب بگیرد؟ اگر چندین سال در صبح روز عید نایب گرفته باشد، حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا انجام طواف زیارت و سعی و طواف نسا را بعد از ظهر عید قربان پس از قربانی انجام دهیم اولی است یا بعد از روز دوازدهم؟
- [آیت الله وحید خراسانی] در روز عید قربان معمولا در هر کاروانی چند نفر برای قربانی از طرف دیگران نایب می شوند و می ایند قربانگاه اگر کسی شک کند که برای فلان شخص هم قربانی کردم یا نه وظیفه نایب چیست
- [آیت الله سیستانی] با توجه به اینکه دولت عربستان محل قربانی را از منی خارج کرده وبه سمت مشعر برده نظر آقا چیست وآیا اجازه می دهند که حاجی در همان روز ( روز عید قربان) در شهر وخانه خود به نیت قربانی حجة الاسلام علاوه بر آن قربانی که در عربستان ذبح می کند، ذبح نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در اعمال روز عید قربان، ترتیب شرط است و آیا می توان قربانی را قبل از رمی جمره عقبه انجام داد، برای معذور و غیرمعذور چه حکمی دارد؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] با توجه به اینکه سه عمل حج باید در روز عید قربان انجام شود و از جهتی هم ترتیب بین آنها معتبر است، در صورتی که رمی جمره عقبه یا قربانی در روز عید مشکل شد، آیا بقیه اعمال مانند حلق یا تقصیر را باید در روز عید انجام دهد؟
- [سایر] بهترین اعمال در روز عید قربان چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در زمان غایب بودن امام علیه السلام مستحب است بعد از نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخوانند. و بهتر آن است که در خطبه عید فطر احکام زکات فطره و در خطبه عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله خوئی] در زمان غائب بودن امام (علیه السلام) مستحب است بعد از نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخواند و بهتر است که در خطبه عید فطر احکام زکات فطره و در خطبة عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است روز عید فطر قبل از نماز عید، به خرما افطار کند و در عید قربان بعد از نماز از گوشت قربانی بخورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در زمان غائب بودن امام7 مستحبّ است بعد از نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخوانند و بهتر است که در خطبه عید فطر، احکام زکاْ فطره و در خطبه عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در زمان غائب بودن امام (ع) مستحب است بعد از نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخوانند. و بهتر است که در خطبه عید فطر احکام زکاه فطره و در خطبه عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله بروجردی] در زمان غائب بودن امام مستحب است بعد از نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخوانند و بهتر است که در خطبة عید فطر احکام زکات فطره و در خطبة عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در زمان غایب بودن امام علیهالسلام ، مستحب است بعد از نماز عید فطر و قربان، دو خطبه بخوانند و بهتر است که در خطبه عید فطر احکام زکات فطره و در خطبه عید قربان احکام قربانی را بگویند.
- [آیت الله سبحانی] مستحب است روز عید فطر قبل از نماز عید، به خرما افطار کند و در عید قربان از گوشت قربانی بعد از نماز قدری بخورد.
- [امام خمینی] مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما افطار کند،و در عید قربان از گوشت قربانی بعد از نماز قدری بخورد
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است روز عید فطر قبل از نماز عید، با خرما افطار کند و در عید قربان بعد از نماز، قدری از گوشت قربانی بخورد.