حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
زنی که شوهرش بسیار او را آزار می‌دهد و حاضر نیست او را طلاق دهد، در صورتی که در کشور وی نه حاکم شرع هست و نه نماینده وی، چه باید بکند؟ (الآن شش ماه است که این زن و شوهر جدا زندگی می‌کنند، و زن قصد ازدواج مجدّد دارد).
امر طلاق در اختیار شوهر بوده و زن نمی‌تواند بدون انجام طلاق شرعی، با فردی دیگر ازدواج نماید. بله، اگر ادامه زندگی موجب اضطرار و عسر و حرج غیر قابل تحمل باشد و مرد از طلاق خودداری کند، زن می‌تواند به مجتهدی جامع شرائط یا نماینده رسمی وی مراجعه و مسئله و دلایل خود را مطرح کند تا طلاق توسط او انجام شود. البته نیاز به حضور فیزیکی مجتهد و نماینده‌اش نبوده و آنان می‌توانند با تلفن و یا دیگر شبکه‌های ارتباطی نیز طلاق را اجرا کنند. گفتنی است؛ امروزه در برخی کشورهای اسلامی از جمله ایران این امر توسط دادگاه‌های مربوطه انجام می‌شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض مذکور زن می‌تواند از طریق تلفن و امثال آن یا از طریق سفارت کشور جمهوری اسلامی ایران در آنجا، با حاکم شرع یا نماینده مسلّم وی در این امور یا محاکم قضائی صالح برای این امور ارتباط برقرار کرده، و با ارائه مدارک و شواهد لازم و اثبات مسأله، طلاق بگیرد. حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): اگر بقاء زوجیت موجب اضطرار و استیصال زوجه شود می‌تواند با یک مجتهد جامع شرائط یا نماینده وی مسئله خود را مطرح کند تا او وی را طلاق دهد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): امر طلاق زن با زوج اوست و در فرض سوال نمی‌تواند بدون طلاق شرعی ازدواج کند مگر آنکه به حاکم شرع جامعه شرائط فتوی در کشور دیگر مراجعه کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): مادامی‌ که صیغه طلاق به صورت شرعی صحیح اجرا نشده باشد، زن نمی‌تواند مجدداً با کسی ازدواج کند. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
امر طلاق در اختیار شوهر بوده و زن نمی‌تواند بدون انجام طلاق شرعی، با فردی دیگر ازدواج نماید. بله، اگر ادامه زندگی موجب اضطرار و عسر و حرج غیر قابل تحمل باشد و مرد از طلاق خودداری کند، زن می‌تواند به مجتهدی جامع شرائط یا نماینده رسمی وی مراجعه و مسئله و دلایل خود را مطرح کند تا طلاق توسط او انجام شود. البته نیاز به حضور فیزیکی مجتهد و نماینده‌اش نبوده و آنان می‌توانند با تلفن و یا دیگر شبکه‌های ارتباطی نیز طلاق را اجرا کنند. گفتنی است؛ امروزه در برخی کشورهای اسلامی از جمله ایران این امر توسط دادگاه‌های مربوطه انجام می‌شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض مذکور زن می‌تواند از طریق تلفن و امثال آن یا از طریق سفارت کشور جمهوری اسلامی ایران در آنجا، با حاکم شرع یا نماینده مسلّم وی در این امور یا محاکم قضائی صالح برای این امور ارتباط برقرار کرده، و با ارائه مدارک و شواهد لازم و اثبات مسأله، طلاق بگیرد. حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): اگر بقاء زوجیت موجب اضطرار و استیصال زوجه شود می‌تواند با یک مجتهد جامع شرائط یا نماینده وی مسئله خود را مطرح کند تا او وی را طلاق دهد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): امر طلاق زن با زوج اوست و در فرض سوال نمی‌تواند بدون طلاق شرعی ازدواج کند مگر آنکه به حاکم شرع جامعه شرائط فتوی در کشور دیگر مراجعه کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): مادامی‌ که صیغه طلاق به صورت شرعی صحیح اجرا نشده باشد، زن نمی‌تواند مجدداً با کسی ازدواج کند. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
زنی که شوهرش بسیار او را آزار می‌دهد و حاضر نیست او را طلاق دهد، در صورتی که در کشور وی نه حاکم شرع هست و نه نماینده وی، چه باید بکند؟ (الآن شش ماه است که این زن و شوهر جدا زندگی می‌کنند، و زن قصد ازدواج مجدّد دارد).
پاسخ:
امر طلاق در اختیار شوهر بوده و زن نمی‌تواند بدون انجام طلاق شرعی، با فردی دیگر ازدواج نماید. بله، اگر ادامه زندگی موجب اضطرار و عسر و حرج غیر قابل تحمل باشد و مرد از طلاق خودداری کند، زن می‌تواند به مجتهدی جامع شرائط یا نماینده رسمی وی مراجعه و مسئله و دلایل خود را مطرح کند تا طلاق توسط او انجام شود. البته نیاز به حضور فیزیکی مجتهد و نماینده‌اش نبوده و آنان می‌توانند با تلفن و یا دیگر شبکه‌های ارتباطی نیز طلاق را اجرا کنند.
گفتنی است؛ امروزه در برخی کشورهای اسلامی از جمله ایران این امر توسط دادگاه‌های مربوطه انجام میشود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در فرض مذکور زن می‌تواند از طریق تلفن و امثال آن یا از طریق سفارت کشور جمهوری اسلامی ایران در آنجا، با حاکم شرع یا نماینده مسلّم وی در این امور یا محاکم قضائی صالح برای این امور ارتباط برقرار کرده، و با ارائه مدارک و شواهد لازم و اثبات مسأله، طلاق بگیرد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
اگر بقاء زوجیت موجب اضطرار و استیصال زوجه شود می‌تواند با یک مجتهد جامع شرائط یا نماینده وی مسئله خود را مطرح کند تا او وی را طلاق دهد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
امر طلاق زن با زوج اوست و در فرض سوال نمی‌تواند بدون طلاق شرعی ازدواج کند مگر آنکه به حاکم شرع جامعه شرائط فتوی در کشور دیگر مراجعه کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
مادامی که صیغه طلاق به صورت شرعی صحیح اجرا نشده باشد، زن نمی‌تواند مجدداً با کسی ازدواج کند. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دختری دو هفته بعد از ازدواج به منزل پدرش برگشته و حاضر به بازگشت به منزل شوهرش نیست و شوهر هم از روی عناد، حاضر به طلاق نمی شود و دختر نیز به هیچ وجه حاضر به زندگی با او نیست، آیا در این گونه موارد حاکم شرع و وکلای او مجاز به اجرای صیغه طلاق، برای نجات زندگی دختر هستند یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی 6 ماه از شوهرش جدا زندگی کند بعد طلاق بگیرد عده اش چند ماه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی ازدواج کرده بعد از هشت سال طلاق گرفت و بعد از اتمام عدّه با مردی ازدواج کرده است بعد از عقد و دخول ، شوهر اوّل میگوید دوست دارم با شما ازدواج کنم زن هم قبول می‌کند با اینکه زن در عقد دیگری است شوهر اوّل از پیش خودش عقد فضولی را میخواند و مهریه را یک میلیون تومان قرار می‌دهد به زن خبر می‌دهد و زن هم قبول می‌کند شروع می‌کنند به زندگی و بعد از چند روز زن اعتراض می‌کند که مهریه کم است و اختلاف بر سر مهریه پیدا می‌کنند بعد از یک سال از هم جدا میشوند زن ادّعا می‌کند من شوهر دارم حال اگر زن از شوهر فعلی طلاق بگیرد می‌تواند با شوهر اوّلی که هشت سال با او زندگی کرده ازدواج کند یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر زنی شرط کرده باشد در صورتی که شوهرش همسر دیگری اختیار کند وکالت در طلاق داشته باشد، آیا در صورتی که شوهر به خاطر ناسازگاری زن، همسر دوّمی اختیار کند، باز هم همسر اوّل وکیل در طلاق است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن و شوهری اختلاف پیدا می کنند، بدین جهت زن علیه شوهر شکایت می نماید. پس از مراجعات زیاد، دادگستری دستور حلّ اختلاف را از طریق کدخدا منشی صادر می کند. جمعی به همراه زن و شوهر به محضر حاکم شرع محل می روند. پس از مشخّص شدن حقوق شرعی زن (مهریّه، نفقه، و مانند آن) حاکم شرع از شوهر وکالت شرعی گرفته، و اقرار نامه ای جهت اجرای صیغه طلاق تهیّه، و به امضای زن و شوهر و حاضرین در جلسه می رساند. زن تمام حقوق شرعی خود، حتّی اُجرت انجام صیغه طلاق را از شوهر می گیرد. شوهر در این مورد و در این مدّت نه به زن، و نه به حاکم شرع، رجوع ننموده است. پس از گذشت 7 سال، زن ادّعای جاری نشدن صیغه طلاق را دارد، و نفقه و مخارج چند ساله خود را از شوهر مطالبه می نماید. حاکم شرع نیز اعتراف دارد که صیغه طلاق را اجرا نکرده است. در این مدّت طولانی، اجرا نشدن صیغه طلاق به صورت یک راز بین زن و حاکم شرع پنهان بوده، و به شوهر اطلاع نداده اند! زن مجدّداً علیه شوهر شکایت نموده، و شوهر محکوم به خسارات و مجازاتی می شود. حکم مسأله را بیان فرمایید.
- [سایر] شوهری به تمام وظایف و حقوق زناشویی عمل می‌کند ولی زن از ادامه زندگی با او نفرت و کراهت دارد و میخواهد با بذل مهریه تقاضای طلاق کند؛ آیا با فرض امتناع مرد از طلاق، حاکم شرع می‌تواند طلاق بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] من یک ایرانی هستم که در خارج از کشور زندگی می کنم آیا می شود با زنی با مشخصاتی مانند زنی مسیحی که حدود یک سال از شوهرش جدا شده ولی از نظر قانون آن کشور هنوز منتظر طلاق می باشد ولی از نظر مذهبی خودشان جدا شده اند می شود ازدواج متعه کرد ؟
- [آیت الله سیستانی] می دانیم در شرع مقدس اسلام حق طلاق با شوهر است و مرجع یا حاکم شرع در موارد خاص می تواند زن را مطلقه نماید . این موارد کدامند ؟
- [آیت الله سیستانی] می دانیم در شرع مقدس اسلام حق طلاق با شوهر است و مرجع یا حاکم شرع در موارد خاص می تواند زن را مطلقه نماید . این موارد کدامند ؟
- [سایر] در همسایگی ما زنی زندگی می کند که هشت ماه پیش از شوهرش در دادگاه دولتی رسما جدا شده است. بعد از آن، مرد ازدواج کرده است، ولی طلاقی خوانده نشده است. زن به آن مرد می گوید طلاقم بده. اما آن مرد می گوید که هیچ وقت طلاقت نمی دهم که تا آخر عمرت تنها بمانی. الآن این زن چه کند؟ می خواهد ازدواج کند ولی شوهر قبلی اش طلاق نمی دهد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق بائن) آن است که بعد از طلاق، مرد حقّ ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را برقرار سازد و آن بر شش قسم است: اوّل: طلاق زنی که نه سال قمریاش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم: طلاق خلع و مبارات. ششم: طلاقی که حاکم شرع، می‌دهد در مورد زنی که شوهرش نه حاضر است مخارج زندگی او را بدهد و نه حاضر است او را طلاق دهد و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد. و غیر اینها (طلاق رجعی) است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد می‌تواند به او رجوع نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده، اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه نگهدارد و شوهر دوم باید مهر او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد ولی خرج عدّه ندارد و اگر زن پس از گذشت چهار سال فحص از شوهرش به دستور حاکم شرع وندادن ولیّ نفقه او وطلب نمودن طلاق، حاکم شرع او را طلاق بدهد و شوهر اوّل اگر پیدا شود، زن بر شوهر اوّل حرام خواهد بود در صورتی که از عدّه طلاق خارج شده باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر شوهر مفقود الاثر شد، زن او می‌تواند به حاکم شرع مراجعه کند و اگر حاکم شرع او را طلاق داد و بعد از عدّه شوهر اوّل او آمد حقّی بر زن ندارد، و اگر آن زن ازدواج کرده باشد همسر شوهر دوّم است.
- [آیت الله اردبیلی] زنی که سه مرتبه او را طلاق دادهاند، بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته خواهد شد، زن با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل می‌تواند در صورتی که شوهر دوم او را طلاق دهد یا بمیرد، دوباره او را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که شوهرش گم شده، اگر بخواهد به دیگری شوهر کند، باید نزد حاکم شرع برود و به دستور او عمل نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که شوهرش گم شده، اگر بخواهد به دیگری شوهر کند، باید نزد حاکم شرع رفته و به دستور او عمل نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که حیض نمیبیند اگر در سنّ زنهایی باشد که حیض میبینند چنانچه شوهرش او را طلاق دهد، باید بعد از طلاق تا سه ماه یعنی نود روز عدّه نگهدارد در صورتی که شوهرش با او نزدیکی کرده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که شوهرش سه مرتبه او را طلاق داده، بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با مرد دیگری ازدواج کند با شرایطی که در کتاب طلاق گفته میشود، شوهر اوّل می‌تواند بعد از جدایی از شوهر دوم و گذشتن زمان عدّه او، زن را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی کسی را وکیل کند که مهر او را به شوهرش ببخشد ، و شوهر همان کس را وکیل کند که زن را طلاق دهد ، چنانچه مثلاً اسم شوهر محمّد و اسم زن فاطمه باشد ، وکیل ، صیغه طلاق را اینطور میخواند : (عَنْ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکّلِی مُحَمَّدٍ لِیَخْلَعَها عَلَیْهِ) پس از آن میگوید : (زَوْجَةُ مُوَکّلِی خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ فَهِیَ طالِقٌ) ، و اگر زنی کسی را وکیل کند که غیر از مهر چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد ، وکیل باید بجای کلمه (مَهْرَها) آن چیز را بگوید ، مثلاً اگر صد تومان داده باید بگوید (بَذَلَتْ مِأَةَ تُومانٍ) . طلاق مبارات
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که نُه سالش تمام نشده و زن یائِسه عدّه ندارد ؛ یعنی اگر چه شوهرش با او نزدیکی کرده باشد ، بعد از طلاق می تواند فوراً شوهر کند .