1. همان‌گونه که می‌دانید خداوند نیاز به کمک مالی ما ندارد، اما در عین حال همان‌طور که در قرض الحسنه، خدا آن‌را به حساب خود نوشته و به عنوان عمل خیری به شمار می‌آورد، در مسئله نذر نیز همین گونه رفتار می‌کند: «إِنْ تُقْرِضُوا اللهَ قَرْضاً حَسَناً یُضاعِفْهُ لَکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللهُ شَکُورٌ حَلیم‏»؛[1] اگر به خدا قرض الحسنه دهید، آن‌را برای شما مضاعف می‌سازد و شما را می‌بخشد و خداوند شکرکننده و بردبار است. 2. شایان توجه است که تمام نذرها جنبه مالی ندارند. انسان هر نذری را می‌تواند در قبال کارهای عبادی و معنوی شرط کند؛ مانند نماز، روزه، صلوات و... که بار مالی برای نذر کننده نداشته باشد. البته برای کسانی که توان مالی ندارند. اما کسانی که توان و قدرت مالی دارند شاید تکلیفشان چیز دیگری باشد: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْ‏ءٍ فَإِنَّ اللهَ بِهِ عَلیمٌ»؛[2] هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید، مگر این‌که از آنچه دوست می‌دارید، (در راه خدا) انفاق کنید و آنچه انفاق می‌کنید، خداوند از آن آگاه است. 3. مستحضرید که انسان به عنوان جانشین خدا در روی زمین معرفی شده است؛ لذا باید بعضی از صفات خدایی را در خود بروز و ظهور دهد. چطور انسان توقع دارد هر وقت با مشکلی مواجه شد، خداوند گرفتارهایش را برطرف سازد، اما او هیچ نقشی در برطرف نمودن نیاز مردم نداشته باشد. 4. گذشته از همه اینها، خداوند مسائلی؛ مانند نذر، قرض، انفاق و... را وسیله‌ای برای رشد و سعادت ما قرار داده است. اگر نذر، یا قرض، و یا انفاق ما برای خدا باشد، عبادت و بندگی محسوب شده و موجب رشد و تعالی معنوی ما خواهد شد. [1] . تغابن، 17. .[2] آل عمران، 92.
چرا برای برآورده شدن حاجاتمان نذر میکنیم؟ در صورتی که اگر خداوند بخواهد حاجتی را پاسخ دهد، نیاز به امداد مالی ما ندارد تا در راهش خرج کنیم.
1. همانگونه که میدانید خداوند نیاز به کمک مالی ما ندارد، اما در عین حال همانطور که در قرض الحسنه، خدا آنرا به حساب خود نوشته و به عنوان عمل خیری به شمار میآورد، در مسئله نذر نیز همین گونه رفتار میکند: «إِنْ تُقْرِضُوا اللهَ قَرْضاً حَسَناً یُضاعِفْهُ لَکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللهُ شَکُورٌ حَلیم»؛[1] اگر به خدا قرض الحسنه دهید، آنرا برای شما مضاعف میسازد و شما را میبخشد و خداوند شکرکننده و بردبار است.
2. شایان توجه است که تمام نذرها جنبه مالی ندارند. انسان هر نذری را میتواند در قبال کارهای عبادی و معنوی شرط کند؛ مانند نماز، روزه، صلوات و... که بار مالی برای نذر کننده نداشته باشد. البته برای کسانی که توان مالی ندارند. اما کسانی که توان و قدرت مالی دارند شاید تکلیفشان چیز دیگری باشد: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللهَ بِهِ عَلیمٌ»؛[2] هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمیرسید، مگر اینکه از آنچه دوست میدارید، (در راه خدا) انفاق کنید و آنچه انفاق میکنید، خداوند از آن آگاه است.
3. مستحضرید که انسان به عنوان جانشین خدا در روی زمین معرفی شده است؛ لذا باید بعضی از صفات خدایی را در خود بروز و ظهور دهد. چطور انسان توقع دارد هر وقت با مشکلی مواجه شد، خداوند گرفتارهایش را برطرف سازد، اما او هیچ نقشی در برطرف نمودن نیاز مردم نداشته باشد.
4. گذشته از همه اینها، خداوند مسائلی؛ مانند نذر، قرض، انفاق و... را وسیلهای برای رشد و سعادت ما قرار داده است. اگر نذر، یا قرض، و یا انفاق ما برای خدا باشد، عبادت و بندگی محسوب شده و موجب رشد و تعالی معنوی ما خواهد شد. [1] . تغابن، 17. .[2] آل عمران، 92.
- [سایر] چرا با وجود نذر و نیاز و دعا، برخی از آرزوهای ما برآورده نمی شود؟
- [آیت الله مظاهری] مدّتی است که از خدا حاجتی دارم، ولی به خواستهام نمیرسم. حدود پنج ماه پیش شرایطی پیش آمد که برای خواستهام پافشاری کرده و خیلی دعا کردم، پای سجاده نشستم و گریه کردم. دلم شکسته بود و خیلی ناراحت بودم. تمام روزم آه و ناله بود. بعد از گذشت مدتی خیلی ناباورانه خداوند دعایم را برآورده کرد، خیلی خوشحال شدم، ولی دعای من نصفه برآورده شد و حاجتی را که میخواستم، کامل اتفاق نیفتاد. ناراحت هستم و نمیدانم چهکار کنم که دعاهایم خیلی زود برآورده شود. میدانم وقتی دعا میکنم نباید خسته شوم؛ ولی الان حدود ده ماه است که میگذرد و خسته شدهام. آخر من چهطور دعا کنم تا خدا خوشش بیاید و راضی شود و دعاهایم را برآورده کند؟ به خدا میگویم اگر دعایم را برآورده نمیکنی و راضی نیستی، کاری کن فراموشش کنم. چه بگویم تا خدا حاجتها و خواستههایم را آنجوریکه میخواهم، برآورده کند؟
- [سایر] اینکه دعا بعد از تمجید خدا مستجاب است یعنی اینکه خدا نیاز به این تمجید دارد تا دعای ما را برآورده بکند ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی در زمان قبل از ازدواج خود نذر حج بکند و شرایط بگونه ای باشد که بعد از ازدواج بخواهد به نذرخود عمل کند مثلا حاجتش بعد از ازدواج برآورده شده تکلیف چیست ؟ آیا نیاز به اجازه شوهر دارد ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فروش کلیه یا یکی از اعضاء بدن جهت نیاز مالی و در صورتی که ضرر نداشته باشد جایز است؟
- [سایر] سلام حاج اقا. من بسیار ناامید شدم نمی دونم چکار کنم فکر می کنم از من درمانده تر وجود نداره شاید واقعا خدا از من راضی نیست . برای یه حاجتی که از خدا داشتم کلی به درگاه خدا دعا کردم نماز حاجت واستغاثه خوندم روزه گرفتم حتی به مدت 40 روز زیارت عاشورا خوندم اما حاجتم براورده نشد با اینکه می دونم هر چی خدا بخواد همون می شه و باید به خدا توکل کنم ولی ناامیدی شدیدی بر من غالب شده میدونم خدا گشایش گر هر گره بسته ای است ولی با این ناامیدی چکار کنم تو رو خدا راهنماییم کنید .
- [سایر] سلام آقای مرادی. 1-واسه اولین بار میخوام برم زیارت امام رضا (علیه السلام)23 سالمه اما تعجب نکنید که تا حالا نرفتم.از همین حالا لحظه شماری میکنم برای رسیدن به حرم. 2-یه حاجتی دارم که میخوام از امام رضا کمک بخوام تو برآورده شدنش امانمیدونم چطوری باید دعا کنم و حاجتم رو بخوام. 3-قبلاً بعد از نماز دعا می کردم برای هرکسی که به ذهنم میومد،واسه خودم خدا رو شکر میکردم که همه چیز به من داده واسه خودمم یه چیزایی میخواستم اما شاید خیلی مهم نبودن هرچند همین چیزایی که الان دارم مطمئنم از لطف خداو دعاهایی هستش که وقتی برآورده میشن یادمون میره که یه روزی آرزومون بوده. 4-الان یه حاجتی دارم که مثل بقیه آدما دوست دارم برآورده بشه اما وقتی دعا میکنم از خدا خجالت میکشم فکر میکنم شاید دارم بخاطر حاجت خودم واسه بقیه هم دعا میکنم. 5-حاجتم منطقی و دور از دسترس نیست اما همیشه نگرانم واسه برآورده نشدنش. 6-لطفاًیه ذکری بهم یاد بدید که وقتی نگران میشم کمکم کنه و بهم امیدواری بده. ببخشید که طولانی شد. درپناه حق باشید.
- [امام خمینی] اگر کسی در زمان معین حج بر او واجب شده است یعنی از نظر مالی مستطیع شده است و پس از مدتی به دلیل نیاز، پول را خرج کرده و اکنون استطاعت رفتن به حج را از نظر مالی ندارد، آیا این فرد باید حج به رود یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] سوال : بنده نذر کردم که اگر در کاری موفق شوم یک اتوبوس نذر امام زمان به جمکران ببرم. خدا را شکر در کارم موفق شدم. حالا اگر بخواهم به جای بردن اتوبوس به جمکران هزینههای مربوط به آن را خرج بیماران سرطانی یا ازدواج جوانان بکنم ایرادی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مالی فقط یکبار مصرف شود و یا مورد نیاز نیست ولی می خواهد به صورتی از آن استفاده کند تا خمس به آن تعلق نگیرد آیا به هر دو صورت خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سیستانی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کاری را انجام دهد ، بعد از آنکه حاجتش برآورده شد ، باید آن کار را انجام دهد ، و نیز اگر بدون آنکه حاجتی را ذکر کند ، عهد کند که کاری را انجام دهد ، آن عمل بر او واجب میشود .
- [آیت الله بروجردی] هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد، کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.
- [آیت الله بهجت] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد باید بعد از آنکه حاجتش برآورده شد آن کار را انجام دهد، و نیز اگر بدون اینکه حاجتی داشته باشد عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجت او برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد، کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.
- [آیت الله نوری همدانی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد ، بعد از آنکه حاجتش برآورده شد ، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آنکه حاجتی داشته باشد ؛ عهد کند که عمل خیری را انجام دهد ، آن عمل بر او واجب می شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد، و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می شود.
- [آیت الله خوئی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.
- [امام خمینی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آنکه حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب میشود.