پاسخ اجمالی:
دعا به تعبیر روایات معصومین (ع)، علاوه بر عبادت بودن، محبوب بودن و مقرب بودن نزد ذات حق تعالی، در دسترسی به هر امر ممکن و مشروع مؤثر است. دعا را خداوند وسیله ای برای تقرب به خود و برآورده شدن حاجات قرار داده است. از مجموع روایات اسلامی که در آنها به تأثیر دعا بر آب و تأثیر آب در استجابت دعا، اشاره شده است، می توان پی برد که ارتباط تنگاتنگی بین این دو مقوله، وجود دارد.
پاسخ تفصیلی:
قبل از بیان تأثیر دعا بر آب به بیان مطلوب بودن دعا در فرهنگ اسلام و شرایط تأثیر دعا، پرداخته می شود.
1. دعا در فرهنگ اسلامی
دعا در وقوع هر امر ممکن و مشروع مؤثر است، این مطلب از آیات قرآنی قابل استفاده است. آنجا که می فرماید: بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را.[1]یا می فرماید: اجابت می کنم خواسته دعا کننده را، وقتی مرا بخواند.[2]
در این دو آیه خداوند نفرمود چیز خاصی از من بخواهید یا چیزی خاصی را اجابت می کنم، به اصطلاح فنی به طور مطلق فرمود. پس هر امر ممکن و مشروعی را در بر می گیرد. این مطلب از بعضی روایات هم استفاده می شود، امام(ع) می فرماید: (زیاد دعا کنید زیرا که دعا کلید هر رحمتی و مایه دسترسی به هر حاجتی است، دعا درمان هر دردی است).[3]
دعا با قطع نظر از متعلََّق آن محبوب و مطلوب خداوند است. در احادیث معصومین (ع) ازدعا به این تعابیر یاد شده است: (بهترین عبادت ها، محبوب ترین کارها و مقرب ترین اعمال نزد خداست).[4]
2. شرایط تأثیر دعا
دعا همانند دیگر علل موجود در عالم هستی تحت شرایط خاصی تأثیر می گذارد، که در روایات ما به آن اشاره شده است، ازجمله: دعا کننده باید در دیگر فرامین الهی نیز؛ به بندگی ذات حق تعالی ملتزم شده و از گناه دوری نماید، دعای او به طور همیشگی و نه منحصر به زمان گرفتاری باشد، بر دعا کردن پافشاری و شکیبایی نماید و ایمان قلبی بر اجابت آن داشته باشد.
در بعضی از شرایط مکانی و زمانی امکان استجابت بیشتری است؛ مانند: زمان وزش باد، ریزش باران، وقت سحر، از سپیده دم تا طلوع آفتاب، وقت ظهر، وقت اذان، هنگام جهاد با مخالفین دین، زمان ریخته شدن خون شهید و هنگام قرائت قرآن، در مسجد و هنگام روزه داشتن و ... .
3. ارتباط دعا و آب در متون دینی
دعا و ریزش باران و جوشش آب:
در متون دینی آمده است که، حضرت موسی (ع) برای قوم خود طلب آب کرد و ذات حق تعالی در اجابت او، دوازده چشمه را جاری کرد[5]؛ و یا پیامبر اسلام (ص) برای قوم خود طلب باران کرد که باران زیادی هم آمد.[6] در دعاها؛ دعای طلب باران نیز وارد شده است[7]، که تاثیر دعا در این زمینه را به خوبی نشان می دهد؛ زیرا اگر تاثیری نداشت امام معصوم(ع) امر به دعا نمی فرمود.
تأثیر دعا به همراه نماز، در پیدایش آب:
نماز استسقاء یکی از نمازهای مستحبی است که همانند نماز عید فطر و قربان دو رکعت است، البته با این فرق عمده که به جای قنوت آن، طلب رأفت و رحمت ذات حق تعالی برای پیدایش آب می شود.
تأثیر نوشتن دعا و در آب انداختن آن:
برطبق روایات؛ چنین دعایی باعث رفع هر حاجتی و امن از هر ترسی است؛ مثل نوشتن دعای (بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم انی اتوجه الیک ...) و یا نوشتن دعای: (بسم الله الرحمن الرحیم من العبد الذلیل الی المولی الجلیل...) و پیچاندن و انداختن آن در آب چاه یا آب جاری.
تأثیر دعا به همراه خواندن سوره هایی یا آیاتی از قرآن کریم:
روایاتی وارد شده است که برای رفع هر دردی یا درد سر و یا درد شکم، خواندن چهل مرتبه سوره حمد بر ظرفی از آب و ریختن آن بر روی مریض، باعث رفع درد شدید می شود و ... .
همچنین دعا به همراه نوشتن سوره هایی یا آیاتی از قرآن کریم و به دنبال آن شستن آن سوره ها و خوردن یا کشیدن آن به روی بدن برای حفظ حافظه و یا درد چشم مؤثر است.
و نیز در کتب دعا آمده است که خواندن و دمیدن سوره هایی، در ظرفی از آب و ریختن آن به سر و صورت، باعث به هوش آمدن انسان بی هوش می شود.[8]
تأثیر خواندن دعا به هنگام نوشیدن آب:
این دعا هم قبل و هم بعد از نوشیدن هر آبی، سفارش شده است که در واقع رنگ الاهی دادن، حتی به ساده ترین کار آدمی است و بیانگر توحید افعالی، توحید ربوبی، تمجید الاهی، ستایش الاهی، حلم و رأفت الاهی است.[9]
نتیجه این که، از مجموع روایات اسلامی که در آنها به تأثیر دعا بر آب و تأثیر آب در استجابت دعا، اشاره شده است، می توان پی برد که ارتباط تنگاتنگی بین این دو مقوله، وجود دارد؛ و این چیزی که با کشفیات علمی روز هم مورد تأیید قرار گرفته است؛ همانند تأثیرات مثبت دعا بر بلورهای آب که توسط دانشمند ژاپنی صورت پذیرفته است.
پی نوشتها:
[1] (ادعونی استجب لکم ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین)، غافر، 60.
[2] (و اذ سألک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی)، بقره، 186.
[3] کلینی، اصول کافی، کتاب دعا، باب دفع بلا و قضا به واسطه دعا، به ترتیب، ح 7 و 1.
[4] کلینی، اصول کافی، کتاب دعا، به ترتیب ح 3، 2، 8 و 6.
[5] اعراف، 160.
[6] اصول کافی، کتاب دعا، باب اقبال به دعا، ح 5.
[7] صحیفه سجادیه، امام سجاد(ع)، دعای آن حضرت در طلب باران.
[8] نک: شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، قسمت دعاها.
[9] دعای قبل از نوشیدن آب: با سپاس خدایی را که فرو آوردنده آب، از آسمان است و گرداننده کارهاست به هر طور که خواهد. به نام الله که بهترین نام هاست؛ دعای بعد از نوشیدن آب: سپاس خدایی که آب شیرین به من نوشاند و آن را به سبب گناهانم شور و تلخ نکرد، سپاس خدایی را که به من آب نوشانید و سیرابم نمود و به من بخشش کرد و خشنودم ساخت و مرا عافیت داد و کفایتم کرد. خداوند مرا از جمله کسانی قرار ده که در قیامت از حوض محمد (ص) سیرابشان سازی و او را با دوستی و هم نشینی با آن حضرت سعادت بخشی، به رحمت خودت، ای مهربان ترین مهربانان. مفتاح الفلاح، شیخ بهایی: ترجمه علی بن طیفور بسطامی، ص 225، انتشارات حکمت.
منبع: www.islamquest.net
