بردگی
بردگى غلامي يا کنیز بودن را گويند.
آیا در این عصر به بردگی کشیدن دختران مجاز است؟
قبل از هر چیز، باید بدانیم که برده داری، موضوعی نیست که دین اسلام آن را بنیان نهاده باشد، بلکه این امر، واقعیتی بوده که در عصر ظهور اسلام، در تمام مناطق دنیا رواج داشته است و اسلام در حد امکان و از راه های مختلف، تلاش نموده تا برده داری را ریشه کن نماید، بدون آنکه آسیب چندانی به صاحبان آنان وارد شده و با اقدامی دفعی و نسنجیده، توازن اجتماعی موجود را از بین ببرد[1]. راه های پیشنهادی اسلام در مورد آزادی بردگان، در نهایت منجر به آن شد که به تدریج، نظام برده داری در جهان اسلام از میان برداشته شود، اما دو نکته وجود دارد که توجه به آن ضروری است: 1 – گاهی این پرسش به وجود می آید که چه دلیلی وجود داشت که خردسالان و نیز فرزندان بردگان؛ به تبعیت از پدرانشان؛ همچنان در بردگی باقی بمانند، که در پاسخ باید بیان داشت که باقی ماندن این گونه افراد در بردگی، با وجود تمام مشکلاتی که برایشان به دنبال می آورد، اما از سوی دیگر، نوعی نظام تأمین اجتماعی را برای آنان فراهم می نمود که در نهایت به نفع آنان بود. 2 – نکته دوم در ارتباط با این است که آیا در حال حاضر؛ در جوامع اسلامی؛ برده داری ممکن است یا خیر؟ چه کنیزان و بردگان، بزرگسال باشند و چه خردسال؟ باید پاسخ داد که چنین موضوعی، اکنون در جوامع اسلامی مجاز نیست، چون حتی اگر شرایطی ایجاد شود که در جنگ با کشورهای غیر اسلامی و یا از راه های دیگر، افرادی از غیر مسلمانان به اسارت درآمده و بر اساس احکام اولیه اسلامی، امکان نگهداری آنان به عنوان برده و کنیز وجود داشته باشد، اما با توجه به معاهدات و کنوانسیونهای بین المللی منع برده داری که کشورهای اسلامی نیز آنها را امضاء و تصویب نموده اند، و با توجه به این که؛ طبق آیات فراوانی از قرآن کریم، وفای به عهد و پیمانها، به عنوان وظیفه ای از وظایف جامعه اسلامی اعلام شده است[2]، هیچ یک از کشورهای اسلامی و نیز تابعان آن کشورها، نمی توانند اشخاصی را به عنوان برده و کنیز، نگهداری نموده و مقررات بین المللی موجود در این زمینه را نقض نمایند. پی نوشتها: [1] در این ارتباط، پرسشهای islamquest.net/fa/archive/question/1128 را مطالعه فرمایید. [2] اسراء 34، مائده 1، توبه 4، نحل 91 و .... منبع: www.islamquest.net
قبل از هر چیز، باید بدانیم که برده داری، موضوعی نیست که دین اسلام آن را بنیان نهاده باشد، بلکه این امر، واقعیتی بوده که در عصر ظهور اسلام، در تمام مناطق دنیا رواج داشته است و اسلام در حد امکان و از راه های مختلف، تلاش نموده تا برده داری را ریشه کن نماید، بدون آنکه آسیب چندانی به صاحبان آنان وارد شده و با اقدامی دفعی و نسنجیده، توازن اجتماعی موجود را از بین ببرد[1]. راه های پیشنهادی اسلام در مورد آزادی بردگان، در نهایت منجر به آن شد که به تدریج، نظام برده داری در جهان اسلام از میان برداشته شود، اما دو نکته وجود دارد که توجه به آن ضروری است: 1 – گاهی این پرسش به وجود می آید که چه دلیلی وجود داشت که خردسالان و نیز فرزندان بردگان؛ به تبعیت از پدرانشان؛ همچنان در بردگی باقی بمانند، که در پاسخ باید بیان داشت که باقی ماندن این گونه افراد در بردگی، با وجود تمام مشکلاتی که برایشان به دنبال می آورد، اما از سوی دیگر، نوعی نظام تأمین اجتماعی را برای آنان فراهم می نمود که در نهایت به نفع آنان بود. 2 – نکته دوم در ارتباط با این است که آیا در حال حاضر؛ در جوامع اسلامی؛ برده داری ممکن است یا خیر؟ چه کنیزان و بردگان، بزرگسال باشند و چه خردسال؟ باید پاسخ داد که چنین موضوعی، اکنون در جوامع اسلامی مجاز نیست، چون حتی اگر شرایطی ایجاد شود که در جنگ با کشورهای غیر اسلامی و یا از راه های دیگر، افرادی از غیر مسلمانان به اسارت درآمده و بر اساس احکام اولیه اسلامی، امکان نگهداری آنان به عنوان برده و کنیز وجود داشته باشد، اما با توجه به معاهدات و کنوانسیونهای بین المللی منع برده داری که کشورهای اسلامی نیز آنها را امضاء و تصویب نموده اند، و با توجه به این که؛ طبق آیات فراوانی از قرآن کریم، وفای به عهد و پیمانها، به عنوان وظیفه ای از وظایف جامعه اسلامی اعلام شده است[2]، هیچ یک از کشورهای اسلامی و نیز تابعان آن کشورها، نمی توانند اشخاصی را به عنوان برده و کنیز، نگهداری نموده و مقررات بین المللی موجود در این زمینه را نقض نمایند. پی نوشتها: [1] در این ارتباط، پرسشهای islamquest.net/fa/archive/question/1128 را مطالعه فرمایید. [2] اسراء 34، مائده 1، توبه 4، نحل 91 و .... منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
قبل از هر چیز، باید بدانیم که برده داری، موضوعی نیست که دین اسلام آن را بنیان نهاده باشد، بلکه این امر، واقعیتی بوده که در عصر ظهور اسلام، در تمام مناطق دنیا رواج داشته است و اسلام در حد امکان و از راه های مختلف، تلاش نموده تا برده داری را ریشه کن نماید، بدون آنکه آسیب چندانی به صاحبان آنان وارد شده و با اقدامی دفعی و نسنجیده، توازن اجتماعی موجود را از بین ببرد[1]. راه های پیشنهادی اسلام در مورد آزادی بردگان، در نهایت منجر به آن شد که به تدریج، نظام برده داری در جهان اسلام از میان برداشته شود، اما دو نکته وجود دارد که توجه به آن ضروری است:
1 – گاهی این پرسش به وجود می آید که چه دلیلی وجود داشت که خردسالان و نیز فرزندان بردگان؛ به تبعیت از پدرانشان؛ همچنان در بردگی باقی بمانند، که در پاسخ باید بیان داشت که باقی ماندن این گونه افراد در بردگی، با وجود تمام مشکلاتی که برایشان به دنبال می آورد، اما از سوی دیگر، نوعی نظام تأمین اجتماعی را برای آنان فراهم می نمود که در نهایت به نفع آنان بود.
2 – نکته دوم در ارتباط با این است که آیا در حال حاضر؛ در جوامع اسلامی؛ برده داری ممکن است یا خیر؟ چه کنیزان و بردگان، بزرگسال باشند و چه خردسال؟ باید پاسخ داد که چنین موضوعی، اکنون در جوامع اسلامی مجاز نیست، چون حتی اگر شرایطی ایجاد شود که در جنگ با کشورهای غیر اسلامی و یا از راه های دیگر، افرادی از غیر مسلمانان به اسارت درآمده و بر اساس احکام اولیه اسلامی، امکان نگهداری آنان به عنوان برده و کنیز وجود داشته باشد، اما با توجه به معاهدات و کنوانسیونهای بین المللی منع برده داری که کشورهای اسلامی نیز آنها را امضاء و تصویب نموده اند، و با توجه به این که؛ طبق آیات فراوانی از قرآن کریم، وفای به عهد و پیمانها، به عنوان وظیفه ای از وظایف جامعه اسلامی اعلام شده است[2]، هیچ یک از کشورهای اسلامی و نیز تابعان آن کشورها، نمی توانند اشخاصی را به عنوان برده و کنیز، نگهداری نموده و مقررات بین المللی موجود در این زمینه را نقض نمایند.
پی نوشتها:
[1] در این ارتباط، پرسشهای islamquest.net/fa/archive/question/1128 را مطالعه فرمایید.
[2] اسراء 34، مائده 1، توبه 4، نحل 91 و ....
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] به کنیزی و بردگی کشیدن دختران در این سن (عصر) را چگونه توجیه و تصدیق می کنیم؟ آیا این کار صحیح است؟
- [سایر] به کنیزی و بردگی کشیدن دختران در این عصر را چگونه توجیه و تصدیق می کنیم؟ آیا این کار صحیح است؟
- [سایر] مگر نمیگوییم اسلام برای هر عصر و زمانی احکام متناسب با آن عصر دارد؟! پس چرا مسائلی مانند بلوغ دختران، نماز مسافر و... حکمشان ثابت مانده؟
- [آیت الله خامنه ای] دختران باکره قبل از ازدواج تا چه میزان می توانند آرایش کنند؟ مثلاً آیا مجاز به گرفتن موهای صورت و یا گرفتن ابرو هستند؟
- [سایر] سیر تاریخ بردگی را در اسلام نوشته و سیرة ائمه علیهم السّلام و علت نسخ آن را بررسی کنید؟
- [سایر] چرا اسلام به یکباره بردگی را الغا نکرد؟
- [سایر] آیا به نظر شما در جریان دادگاههای انقلاب تندرویهای زیادی نشده است؟ مثلا خانم فرخ رو پارسا که وزیر آموزش و پرورش بودند، با جرم عجیبی چون به (به فساد کشیدن دختران) یا یک خواننده رادیو(سید جواد ذبیحی) به
- [آیت الله خوئی] اسلام منع کند از عبودیت و بردگی پس ائمه علیهم السلام در منزل آنها کنیز و بنده بوده، آیا برده داشتن حرام است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] نقش بازی کردن دختران و زنان در فیلم های تلویزیونی و سینمایی در کنار مردان نامحرم به عنوان همسر صوری آنان چگونه است؟ آیا در هنگام اجرای نقش مجاز به خنده و گفتگوی صمیمانه با مردی که به طور صوری نقش همسر آن ها را بازی می کند هستند؟
- [سایر] وظایف والدین دختران چیست؟
- [آیت الله سبحانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند، وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد; و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در وقت مختص ظهر، نماز عصر و در وقت مختص عصر نماز ظهر بخواند، نماز او در هر دو مورد باطل است.
- [آیت الله مظاهری] بازجویی و حرف کشیدن از کسی برای تفحّص و شنود و کشف اسرار حرام است، حتّی قاضی و بازپرس هم حقّ حرف کشیدن از کسی را ندارند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار رکعت نماز نخوانده و نمیداند که نماز ظهر است یا نماز عصر، باید چهار رکعت نماز به قصد مافیالذمه بخواند و اگر در غیر وقت اختصاصی عصر نمازی خوانده و نمیداند در آن نیت ظهر کرده یا به جهت فراموشی نیت عصر نموده، نماز خوانده شده را نماز ظهر قرار داده، نماز عصر را قضا می‌کند و احتیاط مستحب آن است که در نماز قضا، نیت خصوص ظهر یا عصر را نکند.
- [آیت الله جوادی آملی] .وقت مخصوص ظهر، اول وقت است تا اندازه ای که بتوان نماز ظهر مسافر یا حاضر را با تحصیل مقدمات آن ، در آن وقت ب هجا آورد . وقت مخصوص عصر , مقداری از زمان تا مغرب است که بتوان نماز عصر مسافر یا حاضر را در آن انجام داد . بین دو وقت مخصوص، وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، اگر کسی نماز ظهر را تا وقت اختصاصی عصر نخوانده باشد، باید نماز عصر را بخواند و قضای نماز ظهر را بعداً بهجا آورد و اگر سهواً نماز ظهر در وقت مخصوص عصر و یا نماز عصر سهواً در وقت مخصوص ظهر واقع شد، صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخوانده، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و مابین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در این وقت اشتباهاً نماز ظهر یا عصر را به جای دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است. و اگر کسی اشتباها نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 46 کشیدن سیگار، انواع دخانیات ومواد مخدر مطلقاً حرام است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در بین نماز عصر شک کند نماز ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد، باید نیّت را به ظهر برگر داند و پس از آن، نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مختصّ عصر باشد، میتواند نماز را به نیّت عصر تمام کند و قضای ظهر, لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود ووقت آن موقعیاست که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند، باید نافله ظهر را بعد از نماز ظهر ونافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنابر احتیاط واجب، نیّت ادا وقضا نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن تا هنگامیست که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا عصر را بعد از وقت فضیلت آنها بخواند، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنا بر احتیاط مستحب نیت ادا و قضا نکند.