خوردن
يکي از موضوعاتي که در فقه از احکام آن صحبت شده ،خوردن مي باشد.
آیا خوردن گوشت در اسلام اشکالی ندارد؟
پاسخ اجمالی: گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای انسان بوده است، انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشت‌ها تحریم شده، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند. مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟ پاسخ تفصیلی: انسان مانند دیگر موجودات زنده، برای ادامه زندگی احتیاج به تغذیه دارد و مصادیق تغذیه اش را از ابتدای خلقت، درک کرده است. خوردن گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای او بوده است، همان طور که خوردن خاک و چوب و سنگ و برخی دیگر از مواد طبیعی را هیچ وقت و شاید بیش از یک بار امتحان نکرده است! بنابراین هر آن چه را که برای دستگاه هاضمه اش قابل هضم بوده است مورد استفاده قرار می داده است. بعد از پیدایش ادیان و با توجه به اتصال انسان به وحی الاهی غیر از غریزه و طبع انسان که انتخاب گر غذایش بود و طبیعتاً غذاهای ملائم با طبع را می پذیرفت، برخی دیگر از غذاها با این عنوان که می تواند اثرات روحی نامطلوبی بر انسان بگذارد مورد تحریم دین الاهی قرار گرفت، از آن جمله می توان به تحریم گوشت خوک اشاره کرد.[1] انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشت‌ها تحریم شده، و پیروان این سنت هیچ حیوانی را حلال گوشت نمی‌دانند، و این طرف تفریط در مساله خوردن گوشت است، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند.[2] و اما اسلام در بین آن سنت تفریطی و این روش افراطی راهی میانه را رفته، از بین گوشتها هر گوشتی که طبیعت انسانهای معتدل و یا به عبارتی طبیعت معتدل انسان ها آن را پاکیزه و مطبوع می‌داند[3]، در تحت عنوان کلی (طیبات)[4] حلال کرده، و سپس این عنوان کلی را به چهار پایان یعنی بهائم که عبارتند از گوسفند و بز و گاو و شتر و در میان پرندگان به هر پرنده ای که گوشت‌خوار نباشد- که علامتش داشتن سنگدان و پرواز به طریق بال زدن و نداشتن چنگال است- و در آبزیها به ماهیانی که فلس دارند، به آن تفصیلی که در کتب فقه آمده، تفسیر کرده است. بنابراین اولاً:خوردن گوشت در طول تاریخ بشریت بوده است،ثانیاً: مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟ بله! می توان گفت برخی از صفات حیوان از طریق گوشت به خورنده آن منتقل می شود، و بعید نیست که تغذیه از گوشت حیوانات درنده صفت، قساوت و درندگی را در انسان تقویت نماید، و نیز به همین دلیل در اسلام حیوانات جلاّل یعنی حیواناتی که از نجاست تغذیه می‌کنند تحریم شده است.[5] در پایان برخی از احادیث مربوط به خوردن گوشت را بیان می کنیم: 1 . روایات متعددی داریم که گوشت بهترین غذای دنیا است.[6] 2. در روایتی امام صادق (ع) می فرمایند:" خوردن گوشت موجب رویش گوشت در بدن می شود، هر کس 40 روز گوشت نخورد، به سوء خُلق گرفتار می شود.[7] در روایتی پیامبر (ص) می فرماید: هر کس 40 روز گوشت نخورد با توکل بر خدا، قرض کند و گوشت بخورد.[8] پی نوشتها: [1]بقره/ 173،(خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را نام غیرِ خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام کرده است.) [2]طباطبایی،محمد حسین،ترجمه المیزان، ج‌5، ص 295، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ ی مدرسین حوزه علمیه، قم‌، قم،1374شمسی. [3]همان. [4]مؤمنون/51،(ای پیامبران! از غذاهای پاکیزه بخورید.) [5] نک: مکارم شیرازی،ناصر،تفسیر نمونه، ج‌4، ص 262،دار الکتب الإسلامیة، تهران،1374. [6] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی ج 6 ص 308، دار الکتب الإسلامیة، تهران،1365، (بَابُ فَضْلِ اللَّحْمِ )،ِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ سَیِّدِ الْآدَامِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقَالَ اللَّحْم‌. [7]همان،عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اللَّحْمُ یُنْبِتُ اللَّحْمَ وَ مَنْ تَرَکَ اللَّحْمَ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَاءَ خُلُقُه‌. [8]همان،قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَی عَلَیْهِ أَرْبَعُونَ یَوْماً وَ لَمْ یَأْکُلِ اللَّحْمَ فَلْیَسْتَقْرِضْ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَأْکُلْهُ. منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی: گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای انسان بوده است، انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشت‌ها تحریم شده، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند. مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟ پاسخ تفصیلی: انسان مانند دیگر موجودات زنده، برای ادامه زندگی احتیاج به تغذیه دارد و مصادیق تغذیه اش را از ابتدای خلقت، درک کرده است. خوردن گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای او بوده است، همان طور که خوردن خاک و چوب و سنگ و برخی دیگر از مواد طبیعی را هیچ وقت و شاید بیش از یک بار امتحان نکرده است! بنابراین هر آن چه را که برای دستگاه هاضمه اش قابل هضم بوده است مورد استفاده قرار می داده است. بعد از پیدایش ادیان و با توجه به اتصال انسان به وحی الاهی غیر از غریزه و طبع انسان که انتخاب گر غذایش بود و طبیعتاً غذاهای ملائم با طبع را می پذیرفت، برخی دیگر از غذاها با این عنوان که می تواند اثرات روحی نامطلوبی بر انسان بگذارد مورد تحریم دین الاهی قرار گرفت، از آن جمله می توان به تحریم گوشت خوک اشاره کرد.[1] انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشت‌ها تحریم شده، و پیروان این سنت هیچ حیوانی را حلال گوشت نمی‌دانند، و این طرف تفریط در مساله خوردن گوشت است، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند.[2] و اما اسلام در بین آن سنت تفریطی و این روش افراطی راهی میانه را رفته، از بین گوشتها هر گوشتی که طبیعت انسانهای معتدل و یا به عبارتی طبیعت معتدل انسان ها آن را پاکیزه و مطبوع می‌داند[3]، در تحت عنوان کلی (طیبات)[4] حلال کرده، و سپس این عنوان کلی را به چهار پایان یعنی بهائم که عبارتند از گوسفند و بز و گاو و شتر و در میان پرندگان به هر پرنده ای که گوشت‌خوار نباشد- که علامتش داشتن سنگدان و پرواز به طریق بال زدن و نداشتن چنگال است- و در آبزیها به ماهیانی که فلس دارند، به آن تفصیلی که در کتب فقه آمده، تفسیر کرده است. بنابراین اولاً:خوردن گوشت در طول تاریخ بشریت بوده است،ثانیاً: مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟ بله! می توان گفت برخی از صفات حیوان از طریق گوشت به خورنده آن منتقل می شود، و بعید نیست که تغذیه از گوشت حیوانات درنده صفت، قساوت و درندگی را در انسان تقویت نماید، و نیز به همین دلیل در اسلام حیوانات جلاّل یعنی حیواناتی که از نجاست تغذیه می‌کنند تحریم شده است.[5] در پایان برخی از احادیث مربوط به خوردن گوشت را بیان می کنیم: 1 . روایات متعددی داریم که گوشت بهترین غذای دنیا است.[6] 2. در روایتی امام صادق (ع) می فرمایند:" خوردن گوشت موجب رویش گوشت در بدن می شود، هر کس 40 روز گوشت نخورد، به سوء خُلق گرفتار می شود.[7] در روایتی پیامبر (ص) می فرماید: هر کس 40 روز گوشت نخورد با توکل بر خدا، قرض کند و گوشت بخورد.[8] پی نوشتها: [1]بقره/ 173،(خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را نام غیرِ خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام کرده است.) [2]طباطبایی،محمد حسین،ترجمه المیزان، ج‌5، ص 295، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ ی مدرسین حوزه علمیه، قم‌، قم،1374شمسی. [3]همان. [4]مؤمنون/51،(ای پیامبران! از غذاهای پاکیزه بخورید.) [5] نک: مکارم شیرازی،ناصر،تفسیر نمونه، ج‌4، ص 262،دار الکتب الإسلامیة، تهران،1374. [6] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی ج 6 ص 308، دار الکتب الإسلامیة، تهران،1365، (بَابُ فَضْلِ اللَّحْمِ )،ِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ سَیِّدِ الْآدَامِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقَالَ اللَّحْم‌. [7]همان،عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اللَّحْمُ یُنْبِتُ اللَّحْمَ وَ مَنْ تَرَکَ اللَّحْمَ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَاءَ خُلُقُه‌. [8]همان،قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَی عَلَیْهِ أَرْبَعُونَ یَوْماً وَ لَمْ یَأْکُلِ اللَّحْمَ فَلْیَسْتَقْرِضْ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَأْکُلْهُ. منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
پاسخ اجمالی:
گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای انسان بوده است، انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشتها تحریم شده، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند. مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟
پاسخ تفصیلی:
انسان مانند دیگر موجودات زنده، برای ادامه زندگی احتیاج به تغذیه دارد و مصادیق تغذیه اش را از ابتدای خلقت، درک کرده است. خوردن گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران از ابتدایی ترین غذاهای او بوده است، همان طور که خوردن خاک و چوب و سنگ و برخی دیگر از مواد طبیعی را هیچ وقت و شاید بیش از یک بار امتحان نکرده است! بنابراین هر آن چه را که برای دستگاه هاضمه اش قابل هضم بوده است مورد استفاده قرار می داده است. بعد از پیدایش ادیان و با توجه به اتصال انسان به وحی الاهی غیر از غریزه و طبع انسان که انتخاب گر غذایش بود و طبیعتاً غذاهای ملائم با طبع را می پذیرفت، برخی دیگر از غذاها با این عنوان که می تواند اثرات روحی نامطلوبی بر انسان بگذارد مورد تحریم دین الاهی قرار گرفت، از آن جمله می توان به تحریم گوشت خوک اشاره کرد.[1]
انسان ها جدای از دستورات دینی، روش افراطی یا تفریطی در مصرف گوشت دارند، در سنت بودا خوردن تمامی گوشتها تحریم شده، و پیروان این سنت هیچ حیوانی را حلال گوشت نمی‌دانند، و این طرف تفریط در مساله خوردن گوشت است، و طرف افراط آن را برخی در آفریقا، اروپا و غرب یا شرق دور پیش گرفته‌اند، که از خوردن هیچ گوشتی حتی گوشت انسان امتناع ندارند.[2]
و اما اسلام در بین آن سنت تفریطی و این روش افراطی راهی میانه را رفته، از بین گوشتها هر گوشتی که طبیعت انسانهای معتدل و یا به عبارتی طبیعت معتدل انسان ها آن را پاکیزه و مطبوع می‌داند[3]، در تحت عنوان کلی (طیبات)[4] حلال کرده، و سپس این عنوان کلی را به چهار پایان یعنی بهائم که عبارتند از گوسفند و بز و گاو و شتر و در میان پرندگان به هر پرنده ای که گوشتخوار نباشد- که علامتش داشتن سنگدان و پرواز به طریق بال زدن و نداشتن چنگال است- و در آبزیها به ماهیانی که فلس دارند، به آن تفصیلی که در کتب فقه آمده، تفسیر کرده است.
بنابراین اولاً:خوردن گوشت در طول تاریخ بشریت بوده است،ثانیاً: مقایسه انسان با حیوانات وحشی صحیح نیست، آیا چون حیوانات وحشی گوشت خوارند انسان نباید از گوشت استفاده کند؟ آیا همه حیوانات وحشی مانند انواع آهوها و زرافه ها و... از گوشت تغذیه می کنند؟ آیا حیوانات درنده ای همچون خرس از سبزیجات و علف ها و حتی عسل استفاده نمی کند؟ آیا می شود به همین دلیل گفت که انسان نباید از سبزیجات و عسل استفاده کند؟
بله! می توان گفت برخی از صفات حیوان از طریق گوشت به خورنده آن منتقل می شود، و بعید نیست که تغذیه از گوشت حیوانات درنده صفت، قساوت و درندگی را در انسان تقویت نماید، و نیز به همین دلیل در اسلام حیوانات جلاّل یعنی حیواناتی که از نجاست تغذیه می‌کنند تحریم شده است.[5]
در پایان برخی از احادیث مربوط به خوردن گوشت را بیان می کنیم:
1 . روایات متعددی داریم که گوشت بهترین غذای دنیا است.[6]
2. در روایتی امام صادق (ع) می فرمایند:" خوردن گوشت موجب رویش گوشت در بدن می شود، هر کس 40 روز گوشت نخورد، به سوء خُلق گرفتار می شود.[7] در روایتی پیامبر (ص) می فرماید: هر کس 40 روز گوشت نخورد با توکل بر خدا، قرض کند و گوشت بخورد.[8]
پی نوشتها:
[1]بقره/ 173،(خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را نام غیرِ خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام کرده است.)
[2]طباطبایی،محمد حسین،ترجمه المیزان، ج5، ص 295، دفتر انتشارات اسلامی جامعه ی مدرسین حوزه علمیه، قم، قم،1374شمسی.
[3]همان.
[4]مؤمنون/51،(ای پیامبران! از غذاهای پاکیزه بخورید.)
[5] نک: مکارم شیرازی،ناصر،تفسیر نمونه، ج4، ص 262،دار الکتب الإسلامیة، تهران،1374.
[6] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی ج 6 ص 308، دار الکتب الإسلامیة، تهران،1365، (بَابُ فَضْلِ اللَّحْمِ )،ِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ سَیِّدِ الْآدَامِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقَالَ اللَّحْم.
[7]همان،عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اللَّحْمُ یُنْبِتُ اللَّحْمَ وَ مَنْ تَرَکَ اللَّحْمَ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَاءَ خُلُقُه.
[8]همان،قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَی عَلَیْهِ أَرْبَعُونَ یَوْماً وَ لَمْ یَأْکُلِ اللَّحْمَ فَلْیَسْتَقْرِضْ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَأْکُلْهُ.
منبع: www.islamquest.net
- [آیت الله مکارم شیرازی] استفاده از ضایعات گوشت یا قسمت هایی که خوردن آنها برای انسان حرام است در خوراک مرغداری اشکالی در حلیت مرغها ایجاد نمی کند؟
- [آیت الله خامنه ای] در یک کشور غیر مسلمان آیا برای خوردن گوشت اعم از گوشت قرمز و یا سفید در رستوران فرد مسلمان بایستی از فروشنده درباره حلال بودن و یا ذبح شرعی گوشت سؤال شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در کشورهایی که مسلمانان در اقلیتند، عده ای مسلمان فروشنده گوشت هستند که مدعی اند گوشت حلال به فروش می رسانند، اما در بین آنها کسانی هستند که گوشت حرام را به اسم حلال می فروشند; آیا اجتناب از خوردن گوشت واجب است؟
- [سایر] غم روزی خوردن چه اشکالی دارد؟
- [سایر] خوردن مال یتیم چه اشکالی دارد؟
- [سایر] خوردن گوشت گوسفند چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن گوشت بلبل حلال است؟
- [آیت الله سیستانی] خوردن گوشت گراز جایز است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن گوشت خرگوش چگونه است؟
- [آیت الله سیستانی] خوردن گوشت شاهین حرام است؟
- [آیت الله اردبیلی] خوردن گوشت پرندهای که مثل شاهین چنگال دارد، حرام است و احتیاط واجب ترک خوردن گوشت پرستو و هُدهُد است.
- [امام خمینی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد حرام است و خوردن گوشت پرستو و هُدهُد مکروه می‌باشد.
- [آیت الله سبحانی] گوشت و پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته شود پاک است، هرچند که مسلمان آن را از کافر گرفته باشد ولی خوردن آن حرام است و نیز در چنین چرمی نمی توان نماز خواند. 5. خون
- [آیت الله مظاهری] اگر شک داشته باشیم حیوانی حلال گوشت است یا حرام گوشت، خوردن گوشت و شیر و تخم آن حلال است.
- [آیت الله نوری همدانی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد ، حرام است و پرستو حلال می باشد ، و خوردن گوشت هد هد مکروه می باشد .
- [آیت الله بروجردی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد، حرام است و پرستو حلال می‌باشد و احتیاط واجب آن است که از خوردن گوشت هدهد خود داری نمایند.
- [آیت الله بهجت] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد حرام است. و خوردن گوشت هُدهُد مکروه می‌باشد و همچنین پرستو، بنابر اظهر.
- [آیت الله علوی گرگانی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد، حرام است و خوردن پرستو وهدهد مکروه است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از دست مسلمان گرفته شود اشکال ندارد، ولی اگر انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، خرید و فروش آن جایز است ولی نماز در آن چرم و خوردن آن گوشت جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر ماهی زنده را بریان کنند، یا در بیرون آب پیش از جان دادن بکشند، خوردن آن اشکالی ندارد.