الف) ادغام، در لغت به معنای "اِدْخال داخلنمودن" و در تجوید عبارتست از: "حذف حرف ساکن و مشدد نمودن حرف بعدی"، این کار بخاطر سهولت و آسانی در کلام انجام میگیرد. موارد ادغام در روایت حفص از عاصم عبارتند از: 1 هر حرفی که ساکن باشد، در مثل خودش ادغام میشود مثل: قَدْ دَّخَلُوا 2 ادغام حرف "بْ" در حرف "م"، مانند: اِرْکبْ مَعَنَا که خوانده میشود، اِرْکَمَّعَنَا، (اما میم ساکنه در با ادغام نمیشود.) 3 حروف (ت د ط ) هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد آن واقع شود، ادغام صورت میگیرد; مانند: بَسَطْتَ که خوانده میشود: بَسَتَّ; قَدْ تَبَیَّنَ که خوانده میشود: قَتَّبَیَّنَ، وَدَّتْ طَائِفَة که خوانده میشود. وَدَّ طّائِفَة 4 حروف (ث ذ ظ) هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد آن واقع شود، ادغام صورت میگیرد، مانند: یَلْهَثْ ذَلِک که خوانده میشود. یَلْهَذَّلِکَ، اِذْ ظَلَمُوا که خوانده میشود: اِظَّلَمُوا . 5 ادغام حرف "ق" در حرف "ک" مانند: أَلَمْ نَخْلُقْکُمْ، که خوانده میشود: أَلَم نَخْلُکُّمْ 6 ادغام حرف "لْ" در حرف "ر" مانند: قُلْ رَبّیِ که خوانده میشود: قُرَّبّیِ. (اما رأ ساکنه در لام ادغام نمیشود.) 7 ادغام حرف "نْ" در حروف "ی ر م ل و ن " (یرملون): مانند، مَنْ یَشَأُ که خوانده میشود مَیَّشَأُ.(همان، ص 42 43.) و اما غنه: "صوتی است که از خیشوم یا فضای بینی خارج میشود." حروفی که دارای این صفت هستند دو حرف بوده و عبارتند از :"ن" و "م" مانند اَنْبِیَأُ که طبق صفت اقلاب، نون به میم تبدیل و صدای میم از فضای بینی خارج میشود.(همان، ص 60.) موارد غنه: 1 نون و میم مشدده مانند: اِنَّ، منّا، ثُمَّ، اُمُّهُ، 2 ادغام میم ساکنه در "م" مانند: کَمْ مِنْ وُهُمْ مِنْهَا 3 ادغام نون ساکنه در چهار حرف "یسمون" مانند: مَنْ یَشَاَّ مِنْ نَفْسٍ(همان ص.) ب) قواعد تجویدی در کتب ذیل آمده است: 1. تجوید جامع با استفاده از تصاویر راهنما، ناصر گلستانی داریانی، شرکت سهامی انتشار; 2. حلیة القرآن (سطح 2)، سید محسن بلده، سازمان تبلیغات اسلامی; 3. تجوید 1، محمد رضا ستوده نیا و ابوالفضل علامی میانجی، مؤسسه انتشارات هجرت; 4. تجوید و روشهای تلاوت، دکتر داوود العطار، ترجمة حمد الله جعفر پور، انتشارات احرار; در کتابهای یاد شده، قواعد تجوید به طور ساده و روشن و به گونهای که قابل فهم باشد، توضیح داده شده است. اما آن چه در یادگیری و فهم درست این قواعد مؤثر و مهم است، توجه به چند نکته میباشد: 1. برخی قواعد تجوید ممکن است تنها با مطالعه برای انسان روشن نشود; بدین جهت شرکت در کلاسهای تجوید قرآن و شنیدن قواعد تجویدی و بیان آنها از زبان اساتید با تجربة این فن در یادگیری، تأثیر به سزایی دارد. 2. در صورتی که به کلاسهای فوق دسترسی ندارید، استفاده از نوارهای قرائت و تجوید قرآن سودمند است. 3. تمرین و ممارست زیاد و به کارگیری عملی قواعد تجوید، به هنگام تلاوت قرآن کریم نیز از جمله اسباب مهم یادگیری است. 4. یاد دادن آموختهها به دیگران نیز در فهم و یادگیری انسان مؤثر میباشد. eporsesh.com
لطفا به دو سوال ذیل پاسخ دهید. الف) لطفاً تمام صورتهای ادغام را بنویسید. ب) قواعد تجویدی در چه کتابی آمده است؟
الف) ادغام، در لغت به معنای "اِدْخال داخلنمودن" و در تجوید عبارتست از: "حذف حرف ساکن و مشدد نمودن حرف بعدی"، این کار بخاطر سهولت و آسانی در کلام انجام میگیرد.
موارد ادغام در روایت حفص از عاصم عبارتند از:
1 هر حرفی که ساکن باشد، در مثل خودش ادغام میشود مثل: قَدْ دَّخَلُوا
2 ادغام حرف "بْ" در حرف "م"، مانند: اِرْکبْ مَعَنَا که خوانده میشود، اِرْکَمَّعَنَا، (اما میم ساکنه در با ادغام نمیشود.)
3 حروف (ت د ط ) هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد آن واقع شود، ادغام صورت میگیرد; مانند: بَسَطْتَ که خوانده میشود: بَسَتَّ; قَدْ تَبَیَّنَ که خوانده میشود: قَتَّبَیَّنَ، وَدَّتْ طَائِفَة که خوانده میشود. وَدَّ طّائِفَة
4 حروف (ث ذ ظ) هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد آن واقع شود، ادغام صورت میگیرد، مانند: یَلْهَثْ ذَلِک که خوانده میشود. یَلْهَذَّلِکَ، اِذْ ظَلَمُوا که خوانده میشود: اِظَّلَمُوا .
5 ادغام حرف "ق" در حرف "ک" مانند: أَلَمْ نَخْلُقْکُمْ، که خوانده میشود: أَلَم نَخْلُکُّمْ
6 ادغام حرف "لْ" در حرف "ر" مانند: قُلْ رَبّیِ که خوانده میشود: قُرَّبّیِ. (اما رأ ساکنه در لام ادغام نمیشود.)
7 ادغام حرف "نْ" در حروف "ی ر م ل و ن " (یرملون): مانند، مَنْ یَشَأُ که خوانده میشود مَیَّشَأُ.(همان، ص 42 43.)
و اما غنه: "صوتی است که از خیشوم یا فضای بینی خارج میشود." حروفی که دارای این صفت هستند دو حرف بوده و عبارتند از :"ن" و "م" مانند اَنْبِیَأُ که طبق صفت اقلاب، نون به میم تبدیل و صدای میم از فضای بینی خارج میشود.(همان، ص 60.)
موارد غنه: 1 نون و میم مشدده مانند: اِنَّ، منّا، ثُمَّ، اُمُّهُ، 2 ادغام میم ساکنه در "م" مانند: کَمْ مِنْ وُهُمْ مِنْهَا 3 ادغام نون ساکنه در چهار حرف "یسمون" مانند: مَنْ یَشَاَّ مِنْ نَفْسٍ(همان ص.)
ب) قواعد تجویدی در کتب ذیل آمده است:
1. تجوید جامع با استفاده از تصاویر راهنما، ناصر گلستانی داریانی، شرکت سهامی انتشار;
2. حلیة القرآن (سطح 2)، سید محسن بلده، سازمان تبلیغات اسلامی;
3. تجوید 1، محمد رضا ستوده نیا و ابوالفضل علامی میانجی، مؤسسه انتشارات هجرت;
4. تجوید و روشهای تلاوت، دکتر داوود العطار، ترجمة حمد الله جعفر پور، انتشارات احرار;
در کتابهای یاد شده، قواعد تجوید به طور ساده و روشن و به گونهای که قابل فهم باشد، توضیح داده شده است.
اما آن چه در یادگیری و فهم درست این قواعد مؤثر و مهم است، توجه به چند نکته میباشد:
1. برخی قواعد تجوید ممکن است تنها با مطالعه برای انسان روشن نشود; بدین جهت شرکت در کلاسهای تجوید قرآن و شنیدن قواعد تجویدی و بیان آنها از زبان اساتید با تجربة این فن در یادگیری، تأثیر به سزایی دارد.
2. در صورتی که به کلاسهای فوق دسترسی ندارید، استفاده از نوارهای قرائت و تجوید قرآن سودمند است.
3. تمرین و ممارست زیاد و به کارگیری عملی قواعد تجوید، به هنگام تلاوت قرآن کریم نیز از جمله اسباب مهم یادگیری است.
4. یاد دادن آموختهها به دیگران نیز در فهم و یادگیری انسان مؤثر میباشد.
eporsesh.com
- [آیت الله مظاهری] اینجانب مدتی است که در زمینه خمس به خصوص موارد مصرف؛ مجوز هزینه و تکلیف ما در زمان غیبت مشغول تحقیق می باشم و تقاضا دارم به دو سوال ذیل پاسخ فرمائید:
- [سایر] با سلام مجدد چند روز قبل سؤالی به شرح زیر فرستادم: با سلام 1-آیا رابطه جنسی با زن بی شوهر کافر غیر کتابی غیر ذمی حرام است 2- ایا حکم زنا دارد 3- ایا حد دارد 4-حد آن چقدر است پاسخ ارسالی جواب این سوال نبود سؤال من در مورد کافر غیرکتابی غیر ذمی است لطفا پاسخ در این مورد به هر چهار سؤال داده شود.
- [سایر] می خواستم از شما بپرسم که مغلطه چیست؟ من پاسخ هائی رو پیدا کردم ولی خیلی کوتاه بودن می خوام ازتون خواهش کنم که به این سوال به طور کامل پاسخ بدین و اگه کتابی در این زمینه است به من معرفی کنید تا بتونم ازش استفاده کنم.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پایگاه مقاومت یکی از مساجد تهران، مسابقه ای به قرار ذیل برقرار کرده است: اگر کسی از سی سؤال علمی و فرهنگی به بیست و پنج سؤال پاسخ صحیح بدهد با اهدای یکصد تومان به پایگاه با قید قرعه جوایزی را برنده می شود، لیست جوایز در برگه مسابقه نوشته شده است، قرار مسؤولین مسابقه این بوده است که پس از کسر سرمایه، از ما بقی پولهای اهدایی جوایز تهیّه شود، ولی متأسفانه پولهای اهدایی به مقدار اجناس نبوده است، آیا مابقی را مسؤولین از جیب خود باید بدهند یا به همان مقدار پولهای اهدایی، دادن جایزه کافی است؟
- [سایر] با عرض سلام خدمت شما. آیا اسنادی که در مورد رجم در سنت وجود دارد می توان به عنوان سندی محکم در اثبات رجم حساب کرد؟ازجمله روایت عباده بن صامت و یا تفسیر فقهی که ذیل آیه 41سوره مائده شده است؟ (چون اشکالات زیادی برای رجم در ذیل این آیه شده است و گویا پیامبر اکرم (ص) براساس شریعت خود آنان این حکم را داده است.) وآیا در حال حاضر اجرای حکم رجم علی فرض اثبات آن ، ضرورتی دارد و آیا می توان آن را به نوع دیگرازحدود تبدیل کرد؟ آقای هادوی بنده به شما علاقه فراوان دارم و شمارا قبلا در قم زیارت کرده ام . خواهش می کنم خود جنابعالی به سوال بنده پاسخ دهید. با تشکر فراوان.
- [سایر] سلام من این سوال وپاسخ آن را اینجا مطالعه کردم ولی به مورد 3 که علت برخی اختلافات میان مراجع با وجود امام زمان (عج) پاسخ صریحی ندادید لطفا توضیح دهید: ((سوال : بسم الله الرحمن الرحیم. با سلام. برای یکی از دوستان بنده سوالاتی پیش می آید که در ذیل عرض می کنم. 1. اصلا آیا امام زمان (عج) وجود دارد ؟ چه دلیل منطقی و عقلی برای این مدعا وجود دارد ؟ (بدون سود جستن از روایات و احادیث). 2. اگر بر اساس هدایت مداوم بخواهیم اثبات کنیم که آقا وحود دارند ، پس چرا نزدیک به هزار سال است که آقا خود را نشان نداده که اصل هدایت رعایت شود و ما نخواهیم به مراجع مراجعه کنیم ؟ 3. چرا ما به مراجع رجوع می کنیم و چرا در برخی مسائلشان با هم اختلاف نظر دارند ؟ و اگر اختلافی هست ، این مدعا را اثبات نمی کند که اصل هدایت رعایت نشده و شاید عده ای بتوانند بگویند امام زمان (عج) ساخته شیعیان است ؟))
- [آیت الله خامنه ای] استفتاء زیر از حضرت امام(قدّس سرّه) شده است: با توجه به تعدد اقوال در تلفظ (الضاد) در علم تجوید، شما به کدام قول عمل می کنید؟ امام(قدّس سرّه) در پاسخ نوشته اند: شناخت مخارج حروف بر اساس نظرات علمای تجوید، واجب نیست، بلکه باید تلفظ هر حرفی به صورتی باشد که نزد عُرف عرب صدق کند که آن حرف را ادا کرده است. سؤال ما این است که اولاً: عبارت (نزد عرف عرب صدق کند که آن حرف را ادا کرده است) به چه معنی است؟ ثانیاً: آیا قواعد علم تجوید هم همانند قواعد علم صرف و نحو از عرف و کلام عرب استخراج نشده است؟ در این صورت چگونه می توان قائل به جدایی آن دو از ریشه خود شد؟ ثالثاً: اگر برای کسی از طریق معتبر یقین حاصل شود که حروف را هنگام قرائت از مخارج صحیح خود ادا نمی کند و یا به طور کلی حروف و کلمات را صحیح تلفظ نمی نماید و زمینه مناسبی برای یادگیری از جمیع جهات دارد، مثل این که استعداد خوبی و یا فرصت مناسبی برای فراگیری این علم دارد، آیا واجب است در حد استعداد سعی در آموختن قرائت صحیح نماید؟
- [آیت الله جوادی آملی] نماز جماعت در ادارات واحد روابط عمومی بعضی از ادارات دولتی، متولی برگزاری مراسم (نماز جماعت، عید غدیر، محرم حسینی و…) است. با عنایت به تعظیم شعائر اسلامی و در عین حال رعایت نحوة مطلوب خدماترسانی به ارباب رجوع، خواهشمند است به دو سؤال ذیل به صورت شفاف پاسخ فرمایید: 1. برگزاری نمازجماعت که نزدیک نیم ساعت از وقت اداری را میگیرد در اول وقت نماز و یا پایان وقت اداری (یعنی حدود ساعت 13/30 الی 14) چه حکمی دارد؟ 2. در طول سال به طور متوسط در هر فصل (3 ماه) یک مراسم در اول ساعت اداری از ساعت 8 الی 9/30دقیقه برگزار میشود که در مجموع 4 مراسم به مدت 6 ساعت است. با توجه به اثربخشی اینگونه مراسمها در تقویت بنیة دینی و تجدید قوای معنوی همکاران و با در نظر گرفتن رعایت حال ارباب رجوع، برگزاری اینگونه مجالس مذهبی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] من در خلال پنج سال مبلغی را به بنیاد مسکن جهت گرفتن زمینی به امید تأمین مسکن پرداخت کردم، ولی تاکنون تصمیمی برای واگذاری زمین گرفته نشده است، لذا تصمیم دارم، آن مبالغ را از بنیاد مسکن باز پس بگیرم، با توجه به اینکه قسمتی از آن را قرض گرفته ام و قسمتی را هم از فروش فرش خانه ام و باقی مانده آن را هم از حقوق همسرم که معلّم است، تهیه کرده ام، امیدوارم به دو سؤال ذیل پاسخ فرمایید. 1 اگر بتوانم مبلغ مزبور را پس بگیرم و آن را فقط برای تهیه مسکن (زمین یا خانه) مصرف کنم، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟ 2 چه مقدار خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] واحد روابط عمومی بعضی از ادارات دولتی متولی برگزاری مراسمات ( نماز جماعت، عید غدیر، محرم حسینی و …) میباشد. با عنایت به تعظیم شعائر اسلامی و در عین حال رعایت نحوهی مطلوب خدمات رسانی به ارباب رجوع خواهشمند است به دو سؤال ذیل به صورت شفاف پاسخ فرمایید. سؤال 1: با عنایت به موارد مزبور، برگزاری نماز جماعت قریب به نیم ساعت از وقت اداری را میگیرد، اقامه آن در اول وقت نماز و یا پایان وقت اداری (یعنی حدود ساعت 30 / 13 الی 14) چه حکمی دارد؟ سؤال 2: با عنایت به موارد فوق الذکر در طول سال به طور متوسط در هر فصل (3 ماه) یک مراسم در اول ساعت اداری از ساعت 8 الی 9: 30 دقیقه برگزار میشود که در مجموع 4 مراسم به مدت 6 ساعت میباشد با توجه به اثر بخشی این گونه مراسمات در تقویت بنیهی دینی و تجدید قوای معنوی همکاران و با در نظر گرفتن رعایت حال ارباب رجوع، برگزاری این گونه مجالس مذهبی چه حکمی دارد؟