آیه «قُلْ لا اَسئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْراً اِلاَّْ الْمَوَدَّهَ فی الْقُربی» از دیدگاه احادیث اسلامی چگونه است؟

در ذیل آیه (قُلْ لا اَسئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْراً اِلاَّْ الْمَوَدَّهَ فی الْقُربی)
روایات فراوانی در منابع اهل سنت و شیعه نقل شده که در تفسیر و تبیین مفهوم آیه اثر فراوان دارد، از جمله روایات زیر است

1 (حاکم حسکانی) که از دانشمندان معروف قرن پنجم هجری است در (شواهد التنزیل) از (ابن عباس) چنین نقل می‌کند:
(لمّا نزلت قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْراً اِلاَّ المَوَدَّهَ فی الْقُربی ، قالوا یا رَسُولَ اللهِ مَنْ هؤُلاءِ الَّذینَ اَمَرَنا اللهُ بِمَوَدَّتِهِمْ ؟ قال عَلِی وَ فاطِمَهُ وَ وُلْدُهُما) [هنگامی که آیه (قُلْ لا أسْئَلُکُمْ) نازل شد اصحاب عرض کردند ای رسول خدا! اینها کیستند که خداوند ما را به محبت آنها امر کرده است ؟ فرمود (علی و فاطمه و فرزندان آن دو می‌باشند)]. (شواهد التنزیل 2/130)

2 (سیوطی) مفسّر معروف اهل سنت در الدّر المنثور ذیل آیه مورد بحث از مجاهد از ابن عباس نقل می‌کند که پیامبر (ص) در تفسیر آیه (قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْرا) فرمود (اَن تَحفَظُونی فی اَهلِ بَیتی وَ تُوَدّهُم بی) [منظور این است که حق مرا در اهل بیتم حفظ کنید و آنها را به خاطر من دوست دارید]. (الدّر المنثور 6/7)

3 (احمد حنبل) در (فضائل الصحابة) از (سعید بن جبیر) از (عامر) نقل می‌کند هنگامی که آیة (قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْراً اِلاَّ المَوَدَّهَ فی الْقُربی) نازل شد مردم سؤال کردند ای رسول خدا! ذوالقربای تو که مودت و محبت آنها بر ما واجب است کیانند؟ فرمود (عَلیّ و فاطمهُ وَ اَبناهما وَ قالَها ثَلاثاً) [علی و فاطمه و دو پسر آنها ، این سخن را سه بار تکرار کرد]! (احقاق الحق 3/2).

همین معنی را با تفاوت اندکی قرطبی در تفسیر آیه از سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کرده.

4 (حافظ ابونعیم اصفهانی) در (حلیة الاولیاء) از (جابر) نقل می‌کند که مرد عربی خدمت پیغمبر اکرم (ص) رسید و عرض کرد (ای محمد! اسلام را بر من عرضه کن)! فرمود شهادت می‌دهی به اینکه معبودی جز الله نیست ، یگانه است و شریکی ندارد ، و اینکه محمد (ص) بنده و رسول او است ؟
عرض کرد آیا اجر و پاداشی در برابر آن از من می‌طلبی ؟ فرمود (لا ،اِلاَّ المَوَدَّةَ فی الْقُربی) [نه ، تنها دوستی ذوی القربی را می‌خواهم]، عرض کرد ذوی القربای تو یا بستگان من؟ فرمود (بستگان من)، عرض کرد دستت را دراز کن تا با تو بیعت کنم (فَعَلی مَن لا یُحِبُّکَ وَ لا یُحِبُّ قُرباکَ لَعنَةُ اللهِ) [پس به هر کس که تو را دوست ندارد ، و نزدیکانت را دوست ندارد لعنت خدا باد]، پیامبر (ص) فرمود آمین! (حلیة الاولیاء 3/201)

5 (زمخشری) در (کشّاف) و همچنین (فخر رازی) در (تفسیر کبیر) ، و (قرطبی) در تفسیرش حدیثی در ذیل این آیه شریفه از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند که اهمیت محبت و مودت آل محمد(ص) را به طرز عجیبی آشکار می‌سازد ، و ما در اینجا عین عبارت حدیث را از تفسیر کشّاف نقل می‌کنیم او می‌گوید رسول خدا (ص) فرمود:
(مَن ماتَ عَلی حُبَّ آلِ مُحمَّد ماتَ شَهیدا – اَلا وَ مَن ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّد (ص) ماتَ مَغْفُوراً لَهُ اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی حُبَّ آلِ مُحَمَّدٍ(ص) ماتَ تائِبَاً – اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّد (ص) بَشَّرهُ مَلَکُ الْمَوْتِ بِالْجَنَّهِ ثُمَّ مُنْکَرً و نَکیرً – اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) یُزَّفَ اِلَی الْجَنَّهِ کَما تُزَفُّ الْعَرُوسُ اِلی بَیْتِ زَوْجِها – اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) فُتِحَ لَهُ قَبْرِهِ بابانِ اِلَی الْجَنَّهِ – اَلا وَ مَنْ ماتَ علی حُبِّ آلِ مُحَمِّدٍ (ص) جَعَلَ اللهُ قَبْرَهُ مَزارَ مَلائِکة الرَّحْمَةِ – اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) ماتَ عَلَی السُّنَّهِ وَالْجَماعَهِ اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی بُغْضِ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) جاءَ یَوْم الْقِیامَه مَکْتُوبُ بَیْنَ عَینیهِ آیسٌ مِنْ رَحْمَة الله ، اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی بُغْضِ آل مُحَمَّدٍ (ص) ماتَ کافِرا ، اَلا وَ مَنْ ماتَ عَلی بُغْضِ الِ مُحَمَّدٍ (ص) لَمْ یَشُمٌ رائِحَهَ الْجَنَّهِ)
[هر کس با محبت آل محمد (ص) بمیرد شهید از دنیا رفته است، آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد از دنیا رود بخشوده است. آگاه باشید هرکس با محبت آل محمد از دنیا رود با توجه از دنیا رفته است.
آگاه باشید هر کس با محبّت آل محمد (ص) از دنیا رود مؤمن کامل الایمان از دنیا رفته است .
آگاه باشید هر کس با محبّت آل محمد (ص) از دنیا رود فرشتة مرگ او را بشارت به بهشت می‌دهد و سپس منکر و نکیر (فرشتگان مأمور سئوال در برزخ) به او بشارت می‌دهند.
آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد (ص) از دنیا رود او را با احترام به سوی بهشت می‌برند آنچنانکه عروسی را به خانة داماد می‌برند!
آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد (ص) از دنیار رود در قبر او دو در به سوی بهشت گشوده می‌شود.
آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد (ص) از دنیا برود قبر او را فرشتگان زیارتگاه رحمت قرار می‌دهند.
آگاه باشید هر کس با محبت آل محمد (ص) از دنیا برود بر سنت و جماعت از دنیا رفته است .
آگاه باشید هر کس با عداوت آل محمد (ص) از دنیا رود روز قیامت در حالی وارد عرصة محشر می‌شود که در پیشانی او نوشته شده مأیوس از رحمت خدا!
آگاه باشید هر کس با بغض آل محمد (ص) از دنیا برود کافر از دنیا رفته .
آگاه باشید هر کس با عداوت آل محمد از دنیا برود بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد]. (تفسیر کشاف 4/220 و 221، تفسیر فخر رازی 27/165 و 166، تفسیر قرطبی 8/5843)
eporsesh.com