جواب سؤالی که مرقوم نموده اید بدین بیان تقدیم می گردد: 1. استخاره ای که مرسوم و متداول است، چه با قرآن و چه با تسبیح در روایات بطور یکسان سفارش شده است، کما اینکه انواع دیگری نیز از استخاره در روایات مورد سفارش واقع شده که من جمله استخارة بمعنی لغوی و حقیقی است و شاید بتوان گفت این نوع از استخاره، در روایات ما بیشتر مورد توجه واقع شده است؛ از این رو خالی از لطف نخواهد بود که توضیحی نسبت به آن داده شود. این نوع از استخاره که مطابق با حقیقت و اصل معنای استخاره نیز هست بمعنی طلب خیر از خداوند متعال است؛ یعنی اینکه انسان قبل از انجام هر امری و یا ترکِ هر کاری که قصد و تصمیم بر آن را دارد از خداوند منّان طلب می کند که خیر و مصلحتش را در آن قرار دهد. برای این نوع از استخاره، روش های زیادی در روایات وارد شده است. یک نمونه از آن بدین گونه است که در سجدة آخر نماز شب صد مرتبه گفته شود: (أستخیر الله برحمته)؛ یعنی: (از خداوند طلب خیر می کنم به رحمت او)، و یا در سجدة آخر نافله صبح و یا در هر رکعت از نافله های زوال (ظهر) نیز استخاره (یعنی گفتن آن صد مرتبه در سجده) مستحب و مندوب است[1] و بعد از تمام شدن نماز با توکل بر خدا کاری که قصد شده انجام داده، بدان امید که خداوند رحمن و رحیم خیر و برکت و رحمت خویش را در آن کار قرار دهد (إن شاء الله). 2. در سؤال آمده است: (یک مورد استخاره که دقیق باشد را برایم بنویسید)؛ اگر منظور این است که روشی دقیق از استخاره را بیان کنیم در جواب عرض می شود: از آنجا که استخاره مشورت با خداوند حکیم و علیم است تمام روش های استخاره دقیق و مصیب بواقع است (البته با رعایت نمودن شرائط استخاره)، و اگر منظور این است که یک مورد استخاره ای که دقیقاً درست از آب در آمده و به وقوع پیوسته بیان گردد، عرض می شود: در کتب مربوط به احوال و سرگذشت بزرگان، این گونه موارد بسیار ذکر شده است که خود می توانید به آنها مراجعه فرمائید. اما برای اینکه جوابیة ما خالی از لطف نباشد، به یک نمونه اشاره می کنیم: وقتی که مرحوم شیخ مرتضی انصاری قصد عزیمت به نجف اشرف را می کند مادرش راضی به این سفر نیست، پس از اصرار زیاد، مرحوم شیخ بنابر استخاره می گذارد و قرآن را با نیت آن بانوی محترمه باز می کند و سر صفحه این آیة شریفه به چشم می خورد: (لا تَخافِی وَ لا تَحْزَنِی إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْکِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ)؛[2] این آیه خطاب به مادر حضرت موسی علیه السلام است بوقتی که مأمور شد فرزندش را در صندوقی بگذارد و به دریا بیفکند که: (ای زن مترس و محزون نباش چرا که فرزندت را به تو باز می گردانیم و او را از پیغمبران قرار می دهیم)؛ این آیه شریفه اندوه آن بانوی گرامی را تسکین داده و آیندة شیخ انصاری را که بزرگ مرجع جهان تشیّع می شود روشن می سازد، پس مادرش قدری گریست و به او اجازة مسافرت داد.[3] معرفی منابع برای مطالعه بیشتر: 1. علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج 88، صفحه 222 تا 288، دار إحیاء التراث العربی. 2. شیخ عباس قمی، حواشی مفاتیح الجنان، آداب استخاره. 3. محمّدی ری شهری، محمد، میزان الحکمة با ترجمة فارسی، جلد 4، ص 1622 تا 1625، نشر دارالحدیث. امیرالمؤمنین علیه السلام : لا تثق بالصدیق قبل الخبرة پیش از آزمودن و امتحان کردن دوست، به او اعتماد مکن. غررالحکم، الآمدی، حدیث 10257 -------------------------------------------------------------------------------- [1] . شیخ عباس قمی، حواشی مفاتیح الجنان، باب دوم، آداب استخاره. [2] . سورة قصص، آیة 7. [3] . آیت الله مرتضی انصاری از نوادگان مرحوم شیخ اعظم انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صفحه 87، نشر کنگرة شیخ اعظم انصاری.
در روایات کدام نوع استخاره (قرآن یا تسبیح) بیشتر سفارش شده است؟ لطفاً یک مورد استخاره که دقیق باشد را برایم بنویسید؟
جواب سؤالی که مرقوم نموده اید بدین بیان تقدیم می گردد:
1. استخاره ای که مرسوم و متداول است، چه با قرآن و چه با تسبیح در روایات بطور یکسان سفارش شده است، کما اینکه انواع دیگری نیز از استخاره در روایات مورد سفارش واقع شده که من جمله استخارة بمعنی لغوی و حقیقی است و شاید بتوان گفت این نوع از استخاره، در روایات ما بیشتر مورد توجه واقع شده است؛ از این رو خالی از لطف نخواهد بود که توضیحی نسبت به آن داده شود. این نوع از استخاره که مطابق با حقیقت و اصل معنای استخاره نیز هست بمعنی طلب خیر از خداوند متعال است؛ یعنی اینکه انسان قبل از انجام هر امری و یا ترکِ هر کاری که قصد و تصمیم بر آن را دارد از خداوند منّان طلب می کند که خیر و مصلحتش را در آن قرار دهد. برای این نوع از استخاره، روش های زیادی در روایات وارد شده است. یک نمونه از آن بدین گونه است که در سجدة آخر نماز شب صد مرتبه گفته شود: (أستخیر الله برحمته)؛ یعنی: (از خداوند طلب خیر می کنم به رحمت او)، و یا در سجدة آخر نافله صبح و یا در هر رکعت از نافله های زوال (ظهر) نیز استخاره (یعنی گفتن آن صد مرتبه در سجده) مستحب و مندوب است[1] و بعد از تمام شدن نماز با توکل بر خدا کاری که قصد شده انجام داده، بدان امید که خداوند رحمن و رحیم خیر و برکت و رحمت خویش را در آن کار قرار دهد (إن شاء الله).
2. در سؤال آمده است: (یک مورد استخاره که دقیق باشد را برایم بنویسید)؛ اگر منظور این است که روشی دقیق از استخاره را بیان کنیم در جواب عرض می شود: از آنجا که استخاره مشورت با خداوند حکیم و علیم است تمام روش های استخاره دقیق و مصیب بواقع است (البته با رعایت نمودن شرائط استخاره)، و اگر منظور این است که یک مورد استخاره ای که دقیقاً درست از آب در آمده و به وقوع پیوسته بیان گردد، عرض می شود: در کتب مربوط به احوال و سرگذشت بزرگان، این گونه موارد بسیار ذکر شده است که خود می توانید به آنها مراجعه فرمائید.
اما برای اینکه جوابیة ما خالی از لطف نباشد، به یک نمونه اشاره می کنیم: وقتی که مرحوم شیخ مرتضی انصاری قصد عزیمت به نجف اشرف را می کند مادرش راضی به این سفر نیست، پس از اصرار زیاد، مرحوم شیخ بنابر استخاره می گذارد و قرآن را با نیت آن بانوی محترمه باز می کند و سر صفحه این آیة شریفه به چشم می خورد: (لا تَخافِی وَ لا تَحْزَنِی إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْکِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ)؛[2] این آیه خطاب به مادر حضرت موسی علیه السلام است بوقتی که مأمور شد فرزندش را در صندوقی بگذارد و به دریا بیفکند که: (ای زن مترس و محزون نباش چرا که فرزندت را به تو باز می گردانیم و او را از پیغمبران قرار می دهیم)؛ این آیه شریفه اندوه آن بانوی گرامی را تسکین داده و آیندة شیخ انصاری را که بزرگ مرجع جهان تشیّع می شود روشن می سازد، پس مادرش قدری گریست و به او اجازة مسافرت داد.[3]
معرفی منابع برای مطالعه بیشتر:
1. علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج 88، صفحه 222 تا 288، دار إحیاء التراث العربی.
2. شیخ عباس قمی، حواشی مفاتیح الجنان، آداب استخاره.
3. محمّدی ری شهری، محمد، میزان الحکمة با ترجمة فارسی، جلد 4، ص 1622 تا 1625، نشر دارالحدیث.
امیرالمؤمنین علیه السلام : لا تثق بالصدیق قبل الخبرة پیش از آزمودن و امتحان کردن دوست، به او اعتماد مکن. غررالحکم، الآمدی، حدیث 10257
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . شیخ عباس قمی، حواشی مفاتیح الجنان، باب دوم، آداب استخاره.
[2] . سورة قصص، آیة 7.
[3] . آیت الله مرتضی انصاری از نوادگان مرحوم شیخ اعظم انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صفحه 87، نشر کنگرة شیخ اعظم انصاری.
- [سایر] حدیث سلسله الذهب را برایم بنویسید؟
- [سایر] لطفاً تصویر قرآن کریم در مورد بهشت را در توصیفی دقیق بیان کند. یا منبع یا سوره مورد نظر را برایم بنویسید.
- [آیت الله اردبیلی] آیا مخالفت با مقتضای استخاره (با قرآن کریم یا تسبیح)، در مواردی که استخاره گرفته میشود، جایز است؟
- [سایر] آیا استخاره با تسبیح یا قرآن در مسائل سرنوشت ساز مانند ازدواج جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا استخاره با تسبیح یا قرآن در مسائل سرنوشت ساز مانند ازدواج جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که خیلی دقیق به معانی قرآن واقف نیست اگر استخاره برای مردم نماید چه حکمی دارد؟
- [سایر] در اینجا منظور از استخاره کدام نوع استخاره است؟ از امام محمد باقر(ع) روایت شده است، ما استخاره را یاد میگرفتیم، آنگونه که سورههای قرآن را میآموختیم.
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا استخاره با قرآن یا تسبیح یا انواع دیگر آن صحیح میباشد و در صورت صحّت، کدامیک بر دیگری اولی میباشد؟
- [سایر] معنی سوره یوسف را برایم بنویسید؟
- [سایر] آیا در قرآن و حدیث سفارش بر ازدیاد نسل آمده است؟
- [آیت الله اردبیلی] قرض دادن از کارهای مستحبی است که در آیات قرآن و روایات درباره آن زیاد سفارش شده است. از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده است که: (هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد میشود و ملائکه بر او رحمت میفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند، بدون حساب و به سرعت از صراط میگذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام میشود.)(1)
- [آیت الله اردبیلی] نماز جمعه در صورت فراهم بودن شرایط آن، یک واجب تخییری است؛ یعنی نمازگزار میتواند در روزهای جمعه یکی از نمازهای ظهر و یا نماز جمعه را به جا بیاورد، اگرچه نماز جمعه افضل است و در قرآن و روایات در مورد آن بسیار سفارش شده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از مستحبات مؤکد این است که نماز را در اول وقت فضیلت آن بخوانند و در روایات راجع به آن بسیار سفارش شده است و هرچه به اول وقت فضیلت نزدیکتر باشد بهتر است.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب یعنی خواندن ذکر و دعا و قران شود و بهتر است پیش از ان که از جای خود حرکت کند و وضو و غسل و تیمم او باطل شود رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربی باشد ولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور داده اند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی به ان سفارش شده است تسبیح حضرت زهرا علیها السلام است که به این ترتیب گفته شود سی و چهار مرتبه الله اکبر بعد از ان سی و سه مرتبه الحمد لله بعد از ان سی و سه مرتبه سبحان الله
- [آیت الله اردبیلی] صدقه دادن که یک اقدام خالصانه و صادقانه میباشد، مورد سفارش قرآن کریم و احادیث فراوان قرار گرفته و موجب خیر و برکت در زندگی، دفع بلا و مرگهای ناگهانی و شفای بیماران میشود و همان طور که پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرموده: (کلّ معروف صدقه)(1) یعنی هر کار خیر و پسندیدهای، صدقه محسوب میشود و اقداماتی که موجب هدایت گمراهان، حمایت نیازمندان و عمران و آبادانی مادی و معنوی جامعه گردد، ماندگارتر و مفیدتر میباشد.
- [امام خمینی] احکام قرض - قرض دادن از کارهای مستحبی است که در آیات قرآن و اخبار راجع به آن زیاد سفارش شده است، از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد میشود و ملائکه بر او رحمت میفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند، بدون حساب و به سرعت از صراط میگذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام میشود.
- [آیت الله اردبیلی] (اِعتکاف) آن است که انسان به قصد عبادت کردن در مسجد بماند؛ بلکه اگر تنها با ماندن در مسجد نیز قصد عبادت کند، کافی است، هرچند عبادت دیگری انجام ندهد. اعتکاف عمل مستحبّی است که درباره آن بسیار سفارش شده است. روایت شده است که رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند: (اعتکاف ده روز در ماه رمضان معادل دو حجّ و دو عمره است)(1) و نیز روایت شده که خود آن حضرت دهه آخر ماه رمضان در مسجد اعتکاف میکردند(2).
- [آیت الله مظاهری] صدقه دادن از کارهای مستحب است و در روایات ما راجع به آن زیاد سفارش شده است، و موجب زیادی مال و دفع بلا و شفای مرض است و فرق آن با هبه این است که در صدقه قصد قربت شرط است، و بعد از آنکه فقیر صدقه را گرفت، صدقه دهنده نمیتواند آن را پس بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را با جماعت بخوانند و در نماز صبح و عشاء و برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان را می شنود بیشتر سفارش شده است و همچنین به حسب بعضی از روایات در نماز مغرب
- [آیت الله مکارم شیرازی] قرض دادن از کارهای بسیار مستحب است و در آیات قرآن مجید و اخبار معصومین(علیهم السلام) درباره آن زیاد سفارش شده، از پیغمبراکرم(صلی الله علیه وآله) روایت شده که (هرکس به برادر مسلمان خود قرض دهد مال او زیاد می شود و ملائکه بر او رحمت می فرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند بدون حساب و به سرعت از صراط می گذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد بهشت بر او حرام می شود) و نیز در روایتی آمده است که (ثواب صدقه ده برابر است و ثواب قرض هیجده برابر!)