ملایکه
ملائکه (فرشتگان) موجوداتی صاحب عقل و شعور هستند و وظایف گوناگونی بر عهده دارند.
اگر امر به ملائکه ارشادی بوده است پس چرا ابلیس به دلیل سرپیچی از آن , رانده ولعنت شد ؟
ابلیس که از جنیان بود در اثر عبادت بسیار در شمار ملائک درآمده بود به گونه ای که اگر امر به سجده بر آدم علیه السلام نبود ماهیت و حقیقت وجودی او روشن نمی گشت امر به سجده نشان داد که ابلیس اساسا زیر بار امر به سجده بر آدم نخواهد رفت وخودبینی و غرور و تکبر خود را اظهار خواهد کرد . اما رانده شدن و لعنت شدن ابلیس اثر وضعی سرپیچی از حکم و امر ارشادی است . مانند رانده شدن و هبوط انسان از بهشت به دلیل سرپیچی از نهی و ممنوعیت ارشادی درباره نزدیک شدن به درخت . همانگونه که خوردن هرگونه مایع یا غذای اسیدی برای زخم معده زیانبار است . منبع: تفسیر المیزان،علامه سید محمد حسین طباطبائی ج 8 ص 24
ابلیس که از جنیان بود در اثر عبادت بسیار در شمار ملائک درآمده بود به گونه ای که اگر امر به سجده بر آدم علیه السلام نبود ماهیت و حقیقت وجودی او روشن نمی گشت امر به سجده نشان داد که ابلیس اساسا زیر بار امر به سجده بر آدم نخواهد رفت وخودبینی و غرور و تکبر خود را اظهار خواهد کرد . اما رانده شدن و لعنت شدن ابلیس اثر وضعی سرپیچی از حکم و امر ارشادی است . مانند رانده شدن و هبوط انسان از بهشت به دلیل سرپیچی از نهی و ممنوعیت ارشادی درباره نزدیک شدن به درخت . همانگونه که خوردن هرگونه مایع یا غذای اسیدی برای زخم معده زیانبار است . منبع: تفسیر المیزان،علامه سید محمد حسین طباطبائی ج 8 ص 24
پاسخ:
ابلیس که از جنیان بود در اثر عبادت بسیار در شمار ملائک درآمده بود به گونه ای که اگر امر به سجده بر آدم علیه السلام نبود ماهیت و حقیقت وجودی او روشن نمی گشت امر به سجده نشان داد که ابلیس اساسا زیر بار امر به سجده بر آدم نخواهد رفت وخودبینی و غرور و تکبر خود را اظهار خواهد کرد . اما رانده شدن و لعنت شدن ابلیس اثر وضعی سرپیچی از حکم و امر ارشادی است . مانند رانده شدن و هبوط انسان از بهشت به دلیل سرپیچی از نهی و ممنوعیت ارشادی درباره نزدیک شدن به درخت . همانگونه که خوردن هرگونه مایع یا غذای اسیدی برای زخم معده زیانبار است .
منبع: تفسیر المیزان،علامه سید محمد حسین طباطبائی ج 8 ص 24
- [سایر] اگر به سجده ملائکه خاص حضرت آدم علیه السلام،ارشادی بوده است پس چرا ابلیس به دلیل سرپیچی از آن , رانده ولعنت شد ؟
- [سایر] چرا ابلیس به محض سرپیچی از دستور خداوند، از درگاه الهی رانده شد، ولی در اعتراض فرشتگان به اصل خلقت انسان، چنین اتفاقی نیفتاد؟
- [سایر] در مورد ابلیس نظرات متفاوتی وجود دارد، چه از سوی اهل معرفت؛ مانند حلاج، شبستری، ابن عربی، عطار، مولوی و... راجع به موحد بودن و عاشق بودن ابلیس و اینکه سرپیچی او ابتلای او بوده و یک امر ارشادی از سوی خدا بوده، و از طرفی مخالفان مانند متکلمان و غیره که این نظر را قبول ندارند. بالأخره کدام نظر مطابق با حقیقت است؟
- [سایر] در یک متن علمی می خواندم که (ارشادی بودن امر منافات با وجوب آن ندارد، زیرا حکم یک امر ارشادی تابع مرشد الیه است، که اگر ارشاد به واجب شده باشد، آن امر ارشادی هم واجب می شود). در حالی که اصل تقسیم امر، به مولوی و ارشادی بر مبنای وجوب و عدم است؟ چطور ممکن است یک حکم ارشادی، واجب باشد؟ اگر می شود مثالی بزنید؟
- [سایر] اینکه گفته می‌شود ابلیس از جن بوده است اشتباه است بلکه از فرشتگان بوده است «اذقال الملائکه اسجدوا» پس ملائکه نیز تکلیف دارند؟
- [سایر] در قرآن همواره آمده است که هر کس وارد بهشت شود هرگز از آن خارج نمی شود , پس چگونه است که هم آدم و حوا و هم ابلیس از آن رانده شدند ؟
- [سایر] اگر شیطان بر انسان سجده می کرد و از امر خداوند سرپیچی نمی کرد آن‌گاه سرنوشت ما چگونه بود؟
- [سایر] آیا امر به سجده ملائکه خاص حضرت آدم علیه السلام بوده است ؟
- [سایر] آیا امر به سجده ملائکه خاص حضرت آدم علیه السلام بوده است ؟
- [سایر] آیا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با ابلیس در خواب صحبت کردند، اگر این امر صحیح است چه حرفی گفته شده است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هرگاه کسی پسری را از روی شهوت ببوسد، حاکم شرع از سی تا نود و نه تازیانه هر قدر صلاح میداند به او میزند، و روایت شده است که خداوند عالم دهانهای از آتش به دهان او میزند و ملائکه آسمان و زمین و ملائکه رحمت و غضب بر او لعنت میکنند، و جهنم برای او مهیا خواهد بود، ولی اگر توبه کند، توبه او قبول می‌شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه کسی پسری را از روی شهوت ببوسد؛ حاکم شرع از سی تازیانه تا نود و نه تازیانه هر قدر صلاح می داند؛ به او می زند. و روایت شده است که خداوند عالم دهانه ای از آتش به دهان او می زند و ملائکه آسمان و زمین و ملائکه رحمت و غضب بر او لعنت می کنند و جهنم برای او مهیا خواهد بود. ولی اگر توبه کند توبه او قبول می شود.
- [آیت الله اردبیلی] بیان مسأله شرعی در امر به معروف و نهی از منکر کفایت نمیکند، بلکه باید مکّلف امر و نهی کند؛ مگر آن که مقصود از امر به معروف و نهی از منکر، با بیان حکم شرعی حاصل شود و یا طرف مقابل، از آن امر و نهی بفهمد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعضی امر و نهی کنند و مؤثر نشود و بعض دیگر احتمال بدهند که امر یا نهی آن‌ها مؤثر است واجب است امر و یا نهی کنند.
- [آیت الله مظاهری] اگر بعضی امر و نهی کنند و مؤثّر نشود و بعض دیگر احتمال بدهند که امر یا نهی آن‌ها مؤثّر است واجب است امر و نهی کنند.
- [آیت الله مظاهری] در امر به معروف و نهی از منکر بیان مسئله شرعیه کفایت می‌کند و لازم نیست به صورت امر و نهی باشد.
- [امام خمینی] اگر بعضی امر و نهی کنند و مؤثر نشود و بعض دیگر احتمال بدهند که امر آن‌ها یا نهی آن‌ها مؤثر است واجب است امر و نهی کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به طور کلی در امر به معروف و نهی از منکر انسان باید با توجه به اهمیت معروف یا منکر در مقایسه با ضرر یا مؤونه ای که امر به معروف و نهی از منکر دارد اقدام کند که اگر اهمیت معروف یا منکر کمتر از ضرر و مؤونه امر به معروف و نهی از منکر باشد واجب نیست بلکه جایز نیست. و اگر اهمیت معروف و منکر بسیار زیادتر از ضرر و مؤونه نهی از منکر و امر به معروف باشد واجب است، هر چند ضرر زیادی داشته باشد و حتی اگر متوقف بر بذل جان و مال باشد.
- [آیت الله بهجت] امر به معروف و نهی از منکر با وجود شرایط ذیل واجب می‌شود: اول: علم؛ پس کسی که عالم به حکم شرعی نیست، نمیتواند امر به معروف و یا نهی از منکر بنماید، بنابراین در ابتدا لازم است شخص آمر و یا ناهی خودش از احکام شرعی اطلاع کافی داشته باشد. دوم: احتمال تأثیر؛ پس در صورتی که انسان میداند سخن او تأثیری در دیگری ندارد، بر او لازم نیست امر به معروف و یا نهی از منکر بنماید، اما جواز بلکه رجحان آن در صورت عدم خوف ضرر، خالی از وجه نیست. سوم: اصرار بر ترک واجب و یا انجام دادن معصیت؛ پس در صورتی که انسان بداند شخصی از معصیتی که انجام داده توبه کرده است و یا نشانههایی بر پشیمانی او دلالت کند، امر به معروف و یا نهی از منکر واجب نیست. چهارم: عدم مفسده؛ پس اگر کسی بهخاطر امر به معروف و یا نهی از منکر ترس از وقوع مفسدهای دارد، و آن مفسده عبارت از ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی قابل اعتنایی است، این کار بر او واجب نیست. بنابراین با وجود این شرایط، امر به معروف و نهی از منکر واجب می‌شود، و در امر به معروف و نهی از منکر عدالت شرط نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] امر به معروف و نهی از منکر با شرائطی که ذکر خواهد شد واجب است ، و ترک آن معصیت است ، و در مستحبّات و مکروهات امر و نهی ، مستحبّ است .