اصل دیدار با شیطان یا دیدن شیطان در خواب هیچ ایرادی ندارد و پیامبران خصوصاً پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بر شیطان اشراف داشت و شیطان از وجود او وحشت زده می شود، نام مقدس او هر جا برده شود، شیطان، جرأت حضور ندارد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در تعبد خداوند و مقام بندگی به مرتبه ای رسیده بود که بر این امور مسلط بود. اما شیطان به خواب پیامبر نمی توانست بیاید، و بر او سلطه پیدا کند.
لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا[1]...؛ خداوند راه نفوذ و استیلای کافران را بر مومنین بسته و اجازه نداده که آنان بر مومنان سلطه داشته باشند).
نفی سلطه کافران و شیطان بر مومنین مورد تأکید قرآن است که با اختلاف مراتب درباره پیامبران و پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم این آیات بروز و ظهور دارند، چرا که مصداق کامل مومنان آنان بوده و تحت حمایت ویژه پروردگارند.
بنابراین اگر این مسئله که در سئوال مطرح شده، در منابع تاریخی یا حدیثی آمده نمی تواند درست باشد از آن جهت که معارض نص قرآن است و هر چه با قرآن مغایرت کند درباره سیره نبوی مقبول نیست، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در خواب مثل بیداری بود و هرگز شیطان نمی توانست به آن حضرت سلطه داشته یا نزدیک شود، در برخی از روایات گفته شده که پیامبر، شیطان را در برخی از حالات در بیداری دید که خیلی ضعیف شده، از او پرسید: چرا لاغر و نحیف شدی؟ جواب داد که از دست امت تو، چون صلوات زیاد می فرستند و به هنگام دیدار هم مصافحه می کنند.، به هر حال ابلیس به خواب پیامبران نمی تواند بیاید. بر اساس آیات قرآن خداوند اجازه نداده شیطان بر مؤمنان راه نفوذی داشته باشد، شیطان بر غیر مومنان نفوذ دارد، از این روی راه نفوذ شیطان بر مومنان که پیامبران مصداق کامل مومنان واقعی هستند، بسته شده. آیات دیگری نیز در این راستا وجود دارد:
ان عبادی لیس لک علیهم سلطان الا من اتبعک من الغاوین[2]؛ به راستی برای بندگانم راه سلطه تو را بسته ام مگر بر آنهائی که از گمراهان هستند).
انه لیس له سلطان علی الذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون...[3].
خود شیطان نیز دشمن قسم خورده انسان است اما طایفه ای از انسان ها را استثنا کرده و اعتراف نمود که نمی تواند به آنان راه نفوذی داشته باشد ... الا عبادک منهم المخلصین[4] بر تمام مردم اعمال سلطه خواهم نموده و گمراهشان خواهم کرد مگر آنان که خالص در ایمان هستند.
بر این اساس نمی توان چنین مطلبی که در سئوال آمده اصلاً قبول کرد.
شیطان خود به عجز و ناتوانی خود در برابر مومنان و پیامبران اعتراف کرده چنان که در داستان حضرت ابراهیم و حضرت ایوب و... و خالصین از عموم مومنان که در قرآن ذکر شده، شیطان در مواجهه با ایمان خالص بدون سلاح است. شیطان در دل و جایی می تواند نفوذ کند، که کبر و غرور و کفر و مفاسد مالی مانند: رباخواری، رشوه و خوردن اموال یتیم و... وجود دارد. پیامبر خاتم به شیطان مسلط بود و او هرگز جرأت نزدیک شدن به آن حضرت را نداشت، لازمه درستی این گفتار که در سئوال آمده این است که یا شیطان بتواند راهی برای نفوذ در خواب پیامبر داشته باشد یا روح نبوی هنگام خواب با او دیدار کند، در حالی که هر دوی این فروض نادرست است و روح پیامبر همواره با طهارت کامل در عوالم و ملکوت الهی سیر می کرد و خودش فرمود که من همواره در ذکر خدا هستم چه در خواب و چه در بیداری، وجود پیامبر تجسم بندگی و قلبش پر از محبت الهی بود بنابراین فرض سئوال درست نیست.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 تفسیر آیات مذکور در المیزان.
2 جن و شیطان، ابو علی خداکرمی زنجانی.
3 اندیشه اسلامی، آیت الله سبحانی.
4 علامه طباطبایی، شرح معضلات قرآنی در المیزان.
5 خرمشاهی، هفتاد بحث و تحقیق قرآنی.
پی نوشتها:
[1]. نساء / 141.
[2]. حجر / 42.
[3]. نحل / 99.
[4]. حجر / 40.
منبع: اندیشه قم
