در برخی روایات به بعضی از خصوصیات یاران امام زمان(ع) اشاره شده است که با بیان برخی احادیث، منش آنان مشخص خواهد شد: 1 خداجویی: خداجویی و توحید سرلوحه عقاید و خصال یاران امام مهدی(عج) است. آنان خدا را به شایستگی شناخته و همه وجودشان غرق جلوه نور ایزدی است و ایمانی خالصانه در سینه دارند که شک و تردید با آنان بیگانه است.[1] امام صادق(ع) درباره ویژگی های یاران امام زمان(عج) فرمودند: (مردانی که گویا دلهایشان پاره های آهن است، غبار تردید در ذات مقدس خدای، خاطرشان را نمی آلاید ... همانند چراغ های فروزانند، گویا دلهایشان نور باران است... برای شهادت دعا می کنند....[2] 2 بصیرت و آگاهی: یکی از ویژگی های یاران امام بصرت و آگاهی است. آنان در فرمانبری از امام و شناخت او و تشخیص حق و باطل دچار مشکل نشده و در فتنه ها هوشیارانه راه جویند. بصیرت آنان سبب می شود که در احیای سنت و مبارزه با بدعت درنگ نکنند و در رسالت شرک زدایی به همراه امام خود تبر بردارند و بت شکنی کنند. چون فرمان خدا آزمایش را به سر آورد، شمشیرها را در راه حق آختند و بصیرتی را که در کار دین داشتند، آشکار کردند....[3] 3 عبادت و بندگی: یکی از ویژگی های مهم یاران امام زمان(ع) عبادت و بندگی است. یاران حضرت مهدی(عج)، شیران روز و نیایش گران شب هستند. عبادت از دیدگاه امام، نوعی معامله و داد و ستد نیست، بلکه عبادت آنان، نیایش عارفانه و پاکبازانه، پیوند روح با ابدیت، عالی ترین واکنش سپاسگزارانه انسان در برابر خدا و عبادت آزادگان است. آنان چون مادران فرزند مرده می گیرند.[4] امام باقر(ع) فرمودند: (گویا قائم و یارانش را در نجف اشرف می نگرم، توشه هایشان به پایان رسیده و لباسهایشان مندرس گشته است. جای سجده بر پیشانیشان نمایان است. شیران روزند و راهبان شب.)[5] 4 شجاعت: یاران امام زمان(ع) دلیر مردند و جنگ آوران میدان های نبرد. ایمان به هدف، همه وجودشان را تسخیر کرده و هر کدام قوّت چهل مرد را دارند.[6] شجاعت بی بدیلشان، ترس را بر دل های مستکبران چیره ساخته و جانهایشان از خارا محکمتر است. امام باقر(ع) فرمود: (گویا آنان را می نگرم... سیصد و اندی مرد بلند بر بلندای نجف و کوفه ایستاده اند. دل هایی چون پولاد دارند...)[7] 5 فرمانبری: یکی از ویژگی های یاران امام زمان(ع) اطاعت و فرمانبری از مولا و مقتدایشان است. آنان عاشقان مولای خود و فرمانبرترین انسان ها هستند و در انجام دستورهای امام خویش بر یکدیگر پیشی می گیرند.[8] پیامبر اسلام(ص) فرمود: (کدّادون مجدّون فی طاعته؛ تلاشگر و کوشا در پیروی از او هستند.) 6 ایثار و از خود گذشتگی: از خصوصیات بارز یاران حضرت مهدی(ع) ایثار و مواسات است. وحدت مقصد و اخلاص نیست، دلهایشان را به هم پیوند داده و یار و غمخوار یکدیگرند. آنان برای یکدیگر خود را به رنج افکنده و در بهرهگیری از مواهب الهی، دیگران را بر خود پیش می دارند. در برخی از روایات از یاران امام زمان(ع) به رفقا یاد شده است که به معنای دوستان همدل، همراز، با لطف و صفا است، گویا برادران تنی اند: (کأنّها ربّا هم أبٌ واحداٌو أمٌ واحدةٌ، قلوبهم مجتمعة بالمحبّة و النصیحة؛[9] گویا یک پدر و مادر آنان را پروریده اند. دل های آنان از محبت و خیرخواهی به یکدیگر آکنده است.) 7 نظم: یاران امام زمان(ع) دارای نظم و تشکیلات مناسب با حکومت جهانی اند. با مردم روابط گرم داشته، ولی کارهای خویش را بر اصولی محکم و روشن پیش می برند. سپاهیان امام از لباس یکسان استفاده می کنند و منظمترین نیروهای رزمی جهان هستند. امام علی(ع) یاران امام زمان(ع) را این گونه می ستاید: (گویا آنان را مینگرم که زی و هیأتی یکسان، قد و قامت برابر، در جمال و برازندگی همانند و هملباساند.[10] 8 زهد: زهد و ساده زیستی زینت یاران حضرت مهدی(ع) است. آنان خوشکامی و نیکبختی را در آرامش دیگران میجویند و بستر بهرهگیری از مواهب الهی را برای دیگران فراهم کرده و خود با دنیاگرایی در ستیزند. غذایشان ساده و لباسشان بی پیرایه است. امام صادق(ع) در برابر پافشاری دوستان برای قیامت و شتاب در خروج قائم(ع) فرمود: (چرا در خروج قائم شتاب می ورزید؟! به خدا سوگند، لباسش درشت و غذایش ناچیز است. زندگی در حکومت او جنگیدن و مرگ در سایه شمشیر است.)[11] 9 عدالت: یکی از ویژگی های یاران امام زمان(ع) عدالت است. عدالت که در رعایت حقوق دیگران و پرهیز از هر گونه ستم ظهور می کند، زینت یاران حضرت مهدی(ع) است. یکی از شاخصه های مهم حکومت جهانی عدالت است.[12] کارگزاران و سربازان او نیز باید عدالت گرا باشند. کسانی که در صدد هستند از یاران امام زمان(ع) باشند باید با بهرهگیری از دستورهای اسلامی و رعایت واجبات و ترک محرّمات و تقواگرایی، به تقویت ریشه عدالت در وجود خود باشند تا بتوانند قابلیت دیدن یار را پیدا کنند که امام عادل، یاران عادل را میطلبد. پی نوشتها: [1]. کمال الدین، ج 2، ص 378. [2]. همان. [3]. نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 150. [4]. علی یزدی حایری، الزام الناصب، ج 2، ص 20. [5]. بحارالانوار، ج 53، ص 7. [6]. خصال شیخ صدوق، ترجمه کمره ای، ج 2، ص 318. [7]. بحارالانوار، ج 52، ص 310. [8]. عیون اخبار الرضا، ص 63. [9]. الزام الناصب، ج 2، ص 20. [10]. الملاحن و الفتن، ص 148. [11]. نعمانی، الغیبه، ص 233. [12]. کنزالعمال، ج 14، ص 264؛ ینابیع الموده، ج 1 2، ص 469، نعمانی، کتابالغیبه، ص 425. منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
در برخی روایات به بعضی از خصوصیات یاران امام زمان(ع) اشاره شده است که با بیان برخی احادیث، منش آنان مشخص خواهد شد:
1 خداجویی:
خداجویی و توحید سرلوحه عقاید و خصال یاران امام مهدی(عج) است. آنان خدا را به شایستگی شناخته و همه وجودشان غرق جلوه نور ایزدی است و ایمانی خالصانه در سینه دارند که شک و تردید با آنان بیگانه است.[1]
امام صادق(ع) درباره ویژگی های یاران امام زمان(عج) فرمودند: (مردانی که گویا دلهایشان پاره های آهن است، غبار تردید در ذات مقدس خدای، خاطرشان را نمی آلاید ... همانند چراغ های فروزانند، گویا دلهایشان نور باران است... برای شهادت دعا می کنند....[2]
2 بصیرت و آگاهی:
یکی از ویژگی های یاران امام بصرت و آگاهی است. آنان در فرمانبری از امام و شناخت او و تشخیص حق و باطل دچار مشکل نشده و در فتنه ها هوشیارانه راه جویند. بصیرت آنان سبب می شود که در احیای سنت و مبارزه با بدعت درنگ نکنند و در رسالت شرک زدایی به همراه امام خود تبر بردارند و بت شکنی کنند. چون فرمان خدا آزمایش را به سر آورد، شمشیرها را در راه حق آختند و بصیرتی را که در کار دین داشتند، آشکار کردند....[3]
3 عبادت و بندگی:
یکی از ویژگی های مهم یاران امام زمان(ع) عبادت و بندگی است. یاران حضرت مهدی(عج)، شیران روز و نیایش گران شب هستند. عبادت از دیدگاه امام، نوعی معامله و داد و ستد نیست، بلکه عبادت آنان، نیایش عارفانه و پاکبازانه، پیوند روح با ابدیت، عالی ترین واکنش سپاسگزارانه انسان در برابر خدا و عبادت آزادگان است. آنان چون مادران فرزند مرده می گیرند.[4] امام باقر(ع) فرمودند: (گویا قائم و یارانش را در نجف اشرف می نگرم، توشه هایشان به پایان رسیده و لباسهایشان مندرس گشته است. جای سجده بر پیشانیشان نمایان است. شیران روزند و راهبان شب.)[5]
4 شجاعت:
یاران امام زمان(ع) دلیر مردند و جنگ آوران میدان های نبرد. ایمان به هدف، همه وجودشان را تسخیر کرده و هر کدام قوّت چهل مرد را دارند.[6] شجاعت بی بدیلشان، ترس را بر دل های مستکبران چیره ساخته و جانهایشان از خارا محکمتر است. امام باقر(ع) فرمود: (گویا آنان را می نگرم... سیصد و اندی مرد بلند بر بلندای نجف و کوفه ایستاده اند. دل هایی چون پولاد دارند...)[7]
5 فرمانبری:
یکی از ویژگی های یاران امام زمان(ع) اطاعت و فرمانبری از مولا و مقتدایشان است. آنان عاشقان مولای خود و فرمانبرترین انسان ها هستند و در انجام دستورهای امام خویش بر یکدیگر پیشی می گیرند.[8] پیامبر اسلام(ص) فرمود: (کدّادون مجدّون فی طاعته؛ تلاشگر و کوشا در پیروی از او هستند.)
6 ایثار و از خود گذشتگی:
از خصوصیات بارز یاران حضرت مهدی(ع) ایثار و مواسات است. وحدت مقصد و اخلاص نیست، دلهایشان را به هم پیوند داده و یار و غمخوار یکدیگرند. آنان برای یکدیگر خود را به رنج افکنده و در بهرهگیری از مواهب الهی، دیگران را بر خود پیش می دارند. در برخی از روایات از یاران امام زمان(ع) به رفقا یاد شده است که به معنای دوستان همدل، همراز، با لطف و صفا است، گویا برادران تنی اند: (کأنّها ربّا هم أبٌ واحداٌو أمٌ واحدةٌ، قلوبهم مجتمعة بالمحبّة و النصیحة؛[9] گویا یک پدر و مادر آنان را پروریده اند. دل های آنان از محبت و خیرخواهی به یکدیگر آکنده است.)
7 نظم:
یاران امام زمان(ع) دارای نظم و تشکیلات مناسب با حکومت جهانی اند. با مردم روابط گرم داشته، ولی کارهای خویش را بر اصولی محکم و روشن پیش می برند. سپاهیان امام از لباس یکسان استفاده می کنند و منظمترین نیروهای رزمی جهان هستند. امام علی(ع) یاران امام زمان(ع) را این گونه می ستاید: (گویا آنان را مینگرم که زی و هیأتی یکسان، قد و قامت برابر، در جمال و برازندگی همانند و هملباساند.[10]
8 زهد:
زهد و ساده زیستی زینت یاران حضرت مهدی(ع) است. آنان خوشکامی و نیکبختی را در آرامش دیگران میجویند و بستر بهرهگیری از مواهب الهی را برای دیگران فراهم کرده و خود با دنیاگرایی در ستیزند. غذایشان ساده و لباسشان بی پیرایه است. امام صادق(ع) در برابر پافشاری دوستان برای قیامت و شتاب در خروج قائم(ع) فرمود: (چرا در خروج قائم شتاب می ورزید؟! به خدا سوگند، لباسش درشت و غذایش ناچیز است. زندگی در حکومت او جنگیدن و مرگ در سایه شمشیر است.)[11]
9 عدالت:
یکی از ویژگی های یاران امام زمان(ع) عدالت است. عدالت که در رعایت حقوق دیگران و پرهیز از هر گونه ستم ظهور می کند، زینت یاران حضرت مهدی(ع) است. یکی از شاخصه های مهم حکومت جهانی عدالت است.[12]
کارگزاران و سربازان او نیز باید عدالت گرا باشند. کسانی که در صدد هستند از یاران امام زمان(ع) باشند باید با بهرهگیری از دستورهای اسلامی و رعایت واجبات و ترک محرّمات و تقواگرایی، به تقویت ریشه عدالت در وجود خود باشند تا بتوانند قابلیت دیدن یار را پیدا کنند که امام عادل، یاران عادل را میطلبد.
پی نوشتها:
[1]. کمال الدین، ج 2، ص 378.
[2]. همان.
[3]. نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 150.
[4]. علی یزدی حایری، الزام الناصب، ج 2، ص 20.
[5]. بحارالانوار، ج 53، ص 7.
[6]. خصال شیخ صدوق، ترجمه کمره ای، ج 2، ص 318.
[7]. بحارالانوار، ج 52، ص 310.
[8]. عیون اخبار الرضا، ص 63.
[9]. الزام الناصب، ج 2، ص 20.
[10]. الملاحن و الفتن، ص 148.
[11]. نعمانی، الغیبه، ص 233.
[12]. کنزالعمال، ج 14، ص 264؛ ینابیع الموده، ج 1 2، ص 469، نعمانی، کتابالغیبه، ص 425.
منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
- [سایر] در نهج البلاغه، چه ویژگیهایی برای یاران امام زمان (عج) بیان شده است؟
- [سایر] اصحاب امام زمان علیه السلام از چه کشورهایی هستند؟
- [سایر] یاران امام زمان علیه السلام چه کسانی هستند؟
- [سایر] چگونه میتوانیم از یاران امام زمان علیه السلام باشیم؟
- [سایر] اصحاب امام زمان علیه السلام در شجاعت چگونهاند؟
- [سایر] یاران امام مهدی(علیه السلام) چه ویژگی هایی دارند؟
- [سایر] چگونه می توان یکی از یاران امام حسین (علیه السلام) و حتی از یاران امام زمان (عجل الله فرجه) بود؟
- [سایر] چرا یاران امام زمان (عج) در موقع ظهور، 313 نفرند؟
- [سایر] چرا در بین یاران امام زمان علیه السلام، تعداد زنان کم است؟
- [سایر] کدام یک از انبیای اولوالعزم جزو یاران امام زمان علیه السلام خواهد بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.
- [آیت الله بهجت] اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.