در مورد سوال فوق چند احتمال وجود دارد:
1- این که این جماعت به طور اعجاز و با سرعت وارد مکه می شوند. این احتمال مطابق ظاهر برخی روایات و صریح برخی روایات دیگر است. در برخی روایات آمده که آنها در یک ساعت در جایی اجتماع می کنند: یجتمعون و الله فی ساعة واحدة(1) . ولی در برخی روایات تصریح به اعجازی بودن آن شده است.
در روایت ابن صباغ آمده است: (فیصیر الیه انصاره من اطراف الارض تطوی لهم طیا حتی یبایعوه؛ پس انصار او از اطراف زمین به خدمت او می رسند در حالی که زمین برای آنها می چرخد تا آن که با او بیعت کنند.)
و در خبر طبرسی آمده است: (فتصیر شیعته من اءطراف الارض تطوی لهم طیا حتی یبایعوه؛ پس شیعیان از اطراف زمین خدمت او می رسند در حالی که زمین برای آنها می چرخد، تا آن که با او بیعت کنند.)
2- احتمال دیگر این که مردم چند دسته شوند:
الف: برخی از راه طبیعی خدمت امام مهدی علیه السلام مشرف می شوند.
ب: برخی نیز شب هنگام که در رختخواب خود آرمیده اند، ناگهان خود را در مکه می یابند.
ج: برخی نیز بر ابر سوار در روز به خدمت حضرت می شوند.
3- احتمال سوم آن است که همگی با سفر عادی به خدمت حضرت مشرف می شوند؛ زیرا همان گونه که در روایات اشاره شده به اسم مهدی علیه السلام در ماه رمضان ندا داده شوند و ظهور حضرت نیز در دهم محرم است در فاصله این مدت مخلصین خود را به حضرت می رسانند.
از میان این احتمالات احتمال سوم ترجیح دارد؛ زیرا اگر چه مطابق زمان صدور این روایات حرکت سریع به سوی مقصدی دور تنها با اعجاز متصور بوده، ولی در این عصر بلکه عصر ظهور حرکت ها به حدی سریع شده که اجتماع افرادی را از اطراف عالم در یک ساعت ممکن ساخته است. و لذا ممکن است که مقصود از سیر در سحاب و ابرها سفر با هواپیما و پیچیده شدن زمین سفر با ماشین و قطار سریع السیر باشد.
پی نوشت:
1- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 288 ، باب 26.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
