ترکیه از تداوم جنگ ایران و عراق چه منافعی را کسب می‌کرد؟

جنگ ایران و عراق دو دستاورد مهم اقتصادی و امنیتی برای ترکیه داشت:
1- منافع اقتصادی:
ترکیه بعد از شروع جنگ ایران و عراق با تجدید نظر در جهت‌گیری‌های اقتصادی خود، یک استراتژی مبتنی بر توسعه صادرات را در پیش گرفت و توانست از جنگ ایران و عراق همچون فرصتی گران‌بها در تحقق اهداف سیاست‌های نوین اقتصادی خود بهره‌برداری کند، به گونه‌ای که برخی محققان، از ترکیه به عنوان برنده‌ی اصلی جنگ ایران و عراق یاد می‌کنند. ترکیه با استفاده از این فرصت ضمن تنوع بخشیدن به اقلام صادراتی خود، میزان آن را نیز افزایش داد و عایدات ارزی سرشاری از طرفین متخاصم دریافت کرد و از این طریق اقتصاد متزلزل خود را از گرداب هولناک تورم سه رقمی رهایی بخشید. مقایسه نرخ تورم ترکیه طی مراحل آغازین، میانی و پایانی جنگ، به خوبی بازگو کننده‌ی چنین واقعیتی است. بر اساس آمار منتشره، نرخ تورم در ترکیه در سال 1980 رقمی حدود 108 درصد بوده در حالی که نرخ تورم این کشور در سال 1986 به 31 درصد رسیده است. این موفقیت چشمگیر تا حدود زیادی مرهون رشد درآمدهای صادراتی محسوب می‌شود که به واسطه جنگ ایران و عراق حاصل شده بود.
بهبود عملکرد صادراتی ترکیه که جنگ ایران و عراق نقش مؤثری در شکل‌گیری آن ایفا نمود به دولت مردان آنکارا یاری رساند تا بتوانند در برنامه‌های اصلاحاتی و بهبود اقتصادی خود توفقیاتی بیابند.
از طرف دیگر، به علت گسترش جنگ به خلیج فارس و محدودیت کشتی‌رانی از این آبراه مهم، ترکیه همچون پلی بود که دو کشور ایران و عراق را به اروپا و بازار مصرف و تولید آن مرتبط می‌کرد. به علت محدودیت ظرفیت بنادر جنوبی ایران، بخش مهمی از واردات مورد نیاز کشور که از مبدأ کشورهای اروپایی بارگیری می‌شد، از طریق بنادر ترکیه و سپس راه‌های زمینی آن کشور )راه آهن و راه شوسه( به مرزهای شمال غربی ایران و از آنجا به مراکز توزیع منتقل می‌گردید. همچنین کالاهای ایرانی نیز از راه ترکیه به اروپا صادر می‌شد که این افزایش عایدات ارزی ناشی از ترانزیت کالا را برای ترکیه به همراه داشت.
کشور عراق نیز همچون ایران در صادرات و واردات کالا از طریق خلیج فارس دچار مشکل بود و ترکیه توانست این مشکل عراق را مخصوصا در زمینه‌ی صدور نفت این کشور از طریق خط لوله به خوبی حل نماید و همچنین از راه ترانزیت کالای عراق )وارداتی و صادراتی( سود سرشاری را نصیب خود سازد.
2- دستاوردهای امنیتی:
آغاز و تداوم جنگ ایران و عراق دستاورد امنیتی مهمی برای ترکیه داشت. در واقع دو کشور ایران و عراق دو قدرت نظامی برتر در منطقه بودند که جنگ موجب تضعیف هم زمان هر دو کشور شد و به تبع آن آسودگی خاطر ترکیه از تهدید امنیتی ناشی از دو همسایه قدرتمند را به دنبال داشت.
در مجموع ترکیه در جنگ ایران و عراق توانست اقتصاد بحران زده‌ی خود را سامان داده و تا اندازه‌ای از تهدیدات احتمالی ایران و عراق علیه خود آسوده خاطر گردد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ