پاسخ به این سؤال مستلزم این است که ما شناختی راجع به اهداف و اقدامات سازمان ملل برای جلوگیری از به خطر افتادن صلح و امنیت بین‌المللی که یک اقدام پیشگیرانه را نیز شامل می‌شود، پیدا کنیم تا بهتر بتوانیم بر اساس آن اقدامات سازمان مذکور را درک نماییم. سازمان ملل متحد بر اساس منشور، ( به منظور تأمین اقدام سریع و مؤثر از طرف ملل متحد، مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به شورای امنیت واگذار کرده است. شورای امنیت نیز بر اساس ماده 39 ملزم است وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح و یا عمل تجاوز را احراز کرده و توصیه‌هایی نماید و یا تصمیمی اتخاذ کند. ) با کمی دقت می‌توان گفت که منشور، نه تنها شورا را مسئول حفظ صلح بعد از احراز تجاوز می‌داند، بلکه مسئولیت جلوگیری و پیشگیری از تهدید صلح و امنیت بین‌المللی را نیز مدنظر داشته است. یعنی اینکه سازمان ملل این ارکان را ملزم نموده است که اقدامات پیشگیرانه را نیز برای جلوگیری از نقض صلح انجام بدهند؛ زیرا اعتقاد بر این است که وجود زمینه‌های بحران باعث ایجاد بحران و در نهایت به خطر افتادن صلح و امنیت بین‌المللی می‌شود و لازم است علل ریشه‌ای تجاوز مورد توجه قرار گیرد تا با اقدامات پیشگیرانه به موقع و کافی بتوان از آن جلوگیری کرد. سازمان ملل متحد وظیفه دارد تا تهدیدهای بالقوه صلح و امنیت بین‌المللی را شناسایی و اقدامات بازدارنده را در مقابل مناقشاتی که به نقض صلح منجر می‌شود انجام دهد که این امر خود مستلزم تماس مستقیم با شورای امنیت و همکاری مستحکم‌تر با دولت‌ها، به ویژه آنان که توانایی‌های خاص دارند و نیز با سازمان‌های فراملی و فرا منطقه‌ای یا سازمان‌های غیر دولتی و نهادهای دانشگاهی و غیره است. اما مشاهده شد که سازمان ملل متحد با وجود آگاهی از تحرکات نظامی عراق در مرزهای ایران قبل از آغاز جنگ و اطلاع کافی کورت والدهایم از تجاوزات مرزی عراق قبل از شروع جنگ و حتی پس از شروع جنگ، اقدامات پیشگیرانه لازم را برای جلوگیری از جنگ انجام نداده است و دبیر کل نقش مؤثری برای جلب توجه شورای امنیت ایفا ننموده و خود شورا نیز قطعنامه یا بیانیه‌ای برای جلوگیری از جنگ صادر نکرده است. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسشها و پاسخها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
آیا سازمان ملل قبل از شروع جنگ و یا در آغاز آن برای پیشگیری از درگیری عراق و ایران اقدامی کرد؟
پاسخ به این سؤال مستلزم این است که ما شناختی راجع به اهداف و اقدامات سازمان ملل برای جلوگیری از به خطر افتادن صلح و امنیت بینالمللی که یک اقدام پیشگیرانه را نیز شامل میشود، پیدا کنیم تا بهتر بتوانیم بر اساس آن اقدامات سازمان مذکور را درک نماییم. سازمان ملل متحد بر اساس منشور، ( به منظور تأمین اقدام سریع و مؤثر از طرف ملل متحد، مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به شورای امنیت واگذار کرده است. شورای امنیت نیز بر اساس ماده 39 ملزم است وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح و یا عمل تجاوز را احراز کرده و توصیههایی نماید و یا تصمیمی اتخاذ کند. )
با کمی دقت میتوان گفت که منشور، نه تنها شورا را مسئول حفظ صلح بعد از احراز تجاوز میداند، بلکه مسئولیت جلوگیری و پیشگیری از تهدید صلح و امنیت بینالمللی را نیز مدنظر داشته است. یعنی اینکه سازمان ملل این ارکان را ملزم نموده است که اقدامات پیشگیرانه را نیز برای جلوگیری از نقض صلح انجام بدهند؛ زیرا اعتقاد بر این است که وجود زمینههای بحران باعث ایجاد بحران و در نهایت به خطر افتادن صلح و امنیت بینالمللی میشود و لازم است علل ریشهای تجاوز مورد توجه قرار گیرد تا با اقدامات پیشگیرانه به موقع و کافی بتوان از آن جلوگیری کرد. سازمان ملل متحد وظیفه دارد تا تهدیدهای بالقوه صلح و امنیت بینالمللی را شناسایی و اقدامات بازدارنده را در مقابل مناقشاتی که به نقض صلح منجر میشود انجام دهد که این امر خود مستلزم تماس مستقیم با شورای امنیت و همکاری مستحکمتر با دولتها، به ویژه آنان که تواناییهای خاص دارند و نیز با سازمانهای فراملی و فرا منطقهای یا سازمانهای غیر دولتی و نهادهای دانشگاهی و غیره است.
اما مشاهده شد که سازمان ملل متحد با وجود آگاهی از تحرکات نظامی عراق در مرزهای ایران قبل از آغاز جنگ و اطلاع کافی کورت والدهایم از تجاوزات مرزی عراق قبل از شروع جنگ و حتی پس از شروع جنگ، اقدامات پیشگیرانه لازم را برای جلوگیری از جنگ انجام نداده است و دبیر کل نقش مؤثری برای جلب توجه شورای امنیت ایفا ننموده و خود شورا نیز قطعنامه یا بیانیهای برای جلوگیری از جنگ صادر نکرده است.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسشها و پاسخها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
- [سایر] سازمان ملل و ارکان آن در برابر آغاز تجاوز عراق به ایران چه مواضع و اقداماتی اتخاذ کردند؟
- [سایر] علت شروع جنگ عراق علیه ایران چیست؟
- [سایر] علت شروع جنگ عراق علیه ایران چه بود؟
- [سایر] علت شروع جنگ ایران و عراق چه بود؟
- [سایر] مهمترین دلایل شروع جنگ عراق علیه ایران چه بود؟
- [سایر] سازمان کشورهای غیر متعهد درباره جنگ ایران و عراق چه مواضع و اقداماتی اتخاذ کرد؟
- [سایر] دیدگاهها و مواضع سازمان مجاهدین خلق (منافقین) درباره جنگ ایران و عراق چگونه بود؟
- [سایر] چه کشوری جنگ را شروع کرد؟ ایران یا عراق، چرا؟
- [سایر] علت شروع جنگ عراق علیه ایران چه بود؟
- [سایر] موضع گیری کشورهای اصلی اروپایی و ژاپن در آغاز جنگ ایران و عراق چگونه بود؟