با توجه به آیه شریفه (ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون[1]) و جمله معروف (کنت کنزاً مخفیاً فأجبت ان اعرف فخلقت الخلق لکی اعرف[2])، و نظایر آن، معلوم می شود که انسانها برای آن که پروردگار خویش را بشناسند، آفریده شده اند و منظور اصلی خلقت، عرفان و شناخت خداوند است و کسب صفات و ویژگیهای پسندیده مثل عفت و شجاعت و حلم و انجام اعمال صالحه و نیک نظیر نماز خواندن و رزوه گرفتن و جهاد کردن به ترتیب در درجه دوم و سوم از اهمیت قرار دارند و بلکه باید گفت که ارزش و اهمیت آنها در پرتو عقاید و معارف الهی و برای تقویت آنها است و بدون آن جایگاهی ندارد و مفهومی نخواهد داشت.
با توجه به این مبنا می توان گفت که بینش توحیدی و معارف حقه الهیه معیار و ملاک فضیلت و شأن و رتبه هر شخص می باشد. امام علی(علیه السلام) نیز از این قانون کلی مستثنا نیست و لذا بزرگترین فضیلت ایشان شناخت و عرفان ایشان نسبت به خدا و اسماء و صفات اوست. در روایتی از امام حسین(علیه السلام) نقل شده که فرمودند: ای مردم، خداوند بندگان را نیافرید جز برای آن که او را بشناسند. وقتی او را شناختند، عبادت می کنند و هنگامی که او را عبادت کردند، از رهگذر عبادت او از عبادت غیر او بی نیاز می گردند...[3] و امام علی(علیه السلام)چنان که همگان می دانند در میدان عبادت یکه تاز میدان بودند، نمازهای هزار رکعتی ایشان در طول شب یا شبانه روز بیانگر این مدعاست.
پی نوشتها:
[1]. سوره ذاریات، آیه 56. یعنی جن و انس را نیافریدیم مگر آن که مرا عبادت کنند. مفسرین گفته اند که منظور از (لیعبدون)، (لیعرفون) است. یعنی برای آن که شناخته شوم. (ر.ک: تفسیر ابو الفتوح رازی، تصحیح یاحقی و ناصح، نشر آستان قدس رضوی، ج 18، ص 115.
[2]. یعنی گنجی پنهان بودم، دوست داشتم شناسایی شوم. لذا مخلوقات را آفریدم تا شناخته شوم. (ر.ک: شرح فصوص الحکم، قیصری، تصحیح آشتیانی، ص 327، 328، و 336 و...).
[3]. تفسیر مبانی، ج 5، ص 75.
www.mazaheb.ir
