در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که اولاً بسیاری از محققین و مورخین و محدثین نقل کرده اند که علی علیه السلام در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند.[1] از جمله حدیثی از امام صادق علیه السّلام نقل شده که می فرمایند: (ان علیا فی آخر عمره یصلی فی کل یوم و لیله الف رکعه).[2] یعنی علی علیه السلام در اواخر عمر مبارکشان هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند. این موضوع همواره مورد اعتقاد عمومی و باور همة علماء بوده است تا اینکه جناب (ابن تیمه) قدم به عرصة دانش گذاشت. او گاهی این عمل نیک را مکروه پنداشته و گفته است: نماز هزار رکعت ارزشی ندارد. و گاهی هم گمان کرده است که این کار از توانایی آدمی خارج است چون هزار رکعت نماز خواندن و به دیگر وظایف نیز پرداختن غیر مقدور خواهد بود، زیرا آدمی نیازمند به خوراک و خواب و... نیز هست. علامة امینی و دیگران جواب مستدل و قانع کننده ای را نقل کرده اند که به بعضی از آنها اشاره می شود. اما مکروه و بی ارزش شمردن این عمل، مطلبی است که از نادانی همه جانبة (ابن تیمه) از شئون عبادات و فقه و وارونه جلوه دادن حقایق از روی جهالت و یا عمد حکایت می کند چون احادیث زیادی از پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد کثرت نماز و ثواب آن وارد شده است و در آنها تاکید شده هرکس توانایی زیاد خواندنش را دارد کوتاهی نکند. اما اینکه چگونه این کار ممکن است باید بگوییم که این عمل هم از نظر عقلی و هم از نظر عرفی ممکن می باشد و غیر از علی علیه السلام افراد دیگری هم این عبادت را انجام می دادند. به طریق صحیح از بخاری و مسلم روایت شده که: پیامبر اکرم آن قدر شب را به عبادت روی پای خود می ایستاد که از پایش خون جاری می شد. و روش جاری میان مسلمین در انجام عباداتی از قبیل نماز و روزه این بوده که هر کدام طبق توانایی شان از آن انجام می دادند و البته مردم هم در توانایی مختلفند و خداوند هم کسی را جز به مقدار تواناییش تکلیف نمی کند. از این روست که در تاریخ می بینیم یکی هرروز صد رکعت نماز می خواند و دیگری دویست رکعت و بعضی پانصد و بعضی دیگر هزار رکعت نماز می خواندند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم. (ابوحنیفه) پیشوای حنفی ها چهارصد رکعت، اسود ابن یزید نخعی هفتصد رکعت و عبدالرحمان ابن ابان در هر روز هزار رکعت نماز می خوانده است.[3] و دهها نفر دیگر که در تاریخ نام آنها ثبت شده است که در هر روز هزار رکعت نماز می خواندند. پس به جای آوردن هزار رکعت نماز عملی ممکن می باشد و نیازمند به صرف تمام و یا نصف وقت به آن نمی باشد.[4] پس کسانی که این عمل را غیر ممکن می دانند، منشأ آن کسالت روحی آنها از انجام عبادت زیاد می باشد و کسانی که در تمام عمرشان نشاط ایجام چنین عباداتی را نداشته می پندارند که چنین کاری غیر مقدور است، ولی کسانی که شیرینی اطاعت و بندگی خدا را چشیده اند اینگونه اعمال را جزء امور عادی می شمارند. آری نماز و نیایش جان و روح شیدای علی علیه السلام را تشکیل می داد و نماز عشق امام بود. او در نماز به پرواز درمی آمد و تا آنجا پر می کشید که جز او هیچ فرشته ای توان پرواز نداشت. او در نماز از غیر خدا می برید و به جان جانان وصل می شد. برای چنین شخصی که عبادت و نماز را نه به خاطر بهشت و نه به خاطر ترس از جهنم انجام می دهد، و کسی را عبادت می کند که با چشم یقین او را می بیند و مستحق عبادت می یابد و دارای قدرت روحانی و جسمانی فوق العاده می باشد، هزار رکعت نماز که چیزی نیست.
و از طرف دیگر، نمازهای مستحبی مانند نمازهای واجب وقت گیر نمی باشد چون آنها را می توان در هر مکان و به هر صورت ممکن، حتی در حال راه رفتن و خوابیدن انجام داد و می توان رکوع و سجود آنها را با اشاره سر و چشم و حتی بدون سوره و قرار گرفتن به طرف قبله انجام داد. و علامة بزرگوار (امینی) ادعا می کند که از دوستانش کسانی را می شناسد که گاهی در شب و گاهی در روز هزار رکعت نماز می خواند.[5]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ابن جوزی، صفةالصفوة، جلد2، ص56، طبقات ذهبی، جلد1، ص71.
[2] . بحارالانوار، جلد4، ص17.
[3] . انساب بلاذری، جلد5، ص120. بدایه و نهایه، ج8 ، ص70، شذرات الذهب، جلد1، ص310.
[4] . علامه امینی، الغدیر،ج5، ص25تا30.
[5] . همان منبع، ص28.
