روایات متعدّدی در خصوص هزار رکعت نماز خواندن حضرت علی علیه السلام نقل شده است 1. به عنوان نمونه امام باقر علیه السلام در روایتی فرموده اند: (وَ اللَّهِ إِنْ کَانَ عَلِی علیه السلام... وَ إِنْ کَانَ لَیصَلِّی فِی الْیوْمِ وَ اللَّیلَةِ أَلْفَ رَکْعَةٍ)2؛ (به خدا سوگند شیوه علی علیه السلام این بود که در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند). اما نکته ای که در این روایات وجود دارد و کمتر مورد توجّه قرار گرفته، این است که در تمامی این روایات با صراحت جملاتی همچون (فِی الْیوْمِ وَ اللَّیلَةِ) به معنی شبانه روز بیان شده است، لذا براساس برخی روایات، آن حضرت در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند نه در هر شب؛ بنابراین آنچه که مطرح می شود مبنی بر این که حضرت علی و برخی دیگر از معصومین علیهم السلام در هر شب هزار رکعت نماز می خواندند یک اشتباه لفظی و غلط رایج می باشد. براساس آنچه که از برخی احادیث نیز فهمیده می شود؛ چنین عبادتی همیشگی نبوده بلکه مربوط به اوقات خاصی از عمر ایشان بوده است، به گونه ای که ایشان در برخی از ایام این گونه خداوند را عبادت می کردند. امام باقر علیه السلام این مسئله را مربوط به اواخر عمر حضرت علی علیه السلام بیان نموده و فرموده اند: (إِنَّ عَلِیاً علیه السلام کَانَ فِی آخِرِ عُمُرِهِ یصَلِّی فِی کُلِّ یوْمٍ وَ لَیلَةٍ أَلْفَ رَکْعَةٍ...)3؛ (همانا حضرت علی علیه السلام در اواخر عمرشان در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند). بر فرض این که آن حضرت و برخی دیگر از ائمه علیهم السلام در هر شب هزار رکعت نماز می خواندند همان گونه که در روایتی نقل شده امام رضا علیه السلام به دعبل، شاعر معروف، پیراهنی از خز هدیه کرد و به او گفت: قدر این پیراهن را بدان که من هزار شب و در هر شبی هزار رکعت با آن نماز گزارده و هزار بار قرآن ختم نموده ام4. باز این مطلب از نظر امکان، مشکلی ندارد و علاّمه امینی(ره) در برابر انکار برخی، یک شب هزار رکعت نماز در مقابل آنان بجا آوردند5. در پایان گفتنی است؛ می توان نماز مستحبّی را بسیار ساده بجا آورد و بدون خواندن سوره و تنها با خواندن حمد و یک ذکر سبحان اللّه در رکوع و سجود آن را انجام داد و در پایان به یک سلام اکتفا نمود. در این صورت دو رکعت، حدود 1 دقیقه طول می کشد و در مجموع حدود هشت ساعت وقت لازم است6. پی نوشت: 1. ر.ک: بحارالأنوار، ج46، ص 61 ؛ أمالی، صدوق، ص 281، المجلس السابع و الأربعون ؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج1، ص 116. 2. أمالی، صدوق، ص 281، المجلس السابع و الأربعون ؛ بحارالأنوار، ج63، ص 320. 3. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، 29 جلد، مؤسه آل البیت علیهم السلام قم، 1409 ه.ق، ج 4، ص 97. 4. بحارالانوار، ج 83، ص 222. 5. مجتبی کلباسی، یکصد وده پرسش درباره نماز، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1388، نهم، ص 77. 6. همان. منبع: www.porseman.org
روایات متعدّدی در خصوص هزار رکعت نماز خواندن حضرت علی علیه السلام نقل شده است 1. به عنوان نمونه امام باقر علیه السلام در روایتی فرموده اند: (وَ اللَّهِ إِنْ کَانَ عَلِی علیه السلام... وَ إِنْ کَانَ لَیصَلِّی فِی الْیوْمِ وَ اللَّیلَةِ أَلْفَ رَکْعَةٍ)2؛ (به خدا سوگند شیوه علی علیه السلام این بود که در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند).
اما نکته ای که در این روایات وجود دارد و کمتر مورد توجّه قرار گرفته، این است که در تمامی این روایات با صراحت جملاتی همچون (فِی الْیوْمِ وَ اللَّیلَةِ) به معنی شبانه روز بیان شده است، لذا براساس برخی روایات، آن حضرت در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند نه در هر شب؛ بنابراین آنچه که مطرح می شود مبنی بر این که حضرت علی و برخی دیگر از معصومین علیهم السلام در هر شب هزار رکعت نماز می خواندند یک اشتباه لفظی و غلط رایج می باشد.
براساس آنچه که از برخی احادیث نیز فهمیده می شود؛ چنین عبادتی همیشگی نبوده بلکه مربوط به اوقات خاصی از عمر ایشان بوده است، به گونه ای که ایشان در برخی از ایام این گونه خداوند را عبادت می کردند.
امام باقر علیه السلام این مسئله را مربوط به اواخر عمر حضرت علی علیه السلام بیان نموده و فرموده اند: (إِنَّ عَلِیاً علیه السلام کَانَ فِی آخِرِ عُمُرِهِ یصَلِّی فِی کُلِّ یوْمٍ وَ لَیلَةٍ أَلْفَ رَکْعَةٍ...)3؛ (همانا حضرت علی علیه السلام در اواخر عمرشان در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند).
بر فرض این که آن حضرت و برخی دیگر از ائمه علیهم السلام در هر شب هزار رکعت نماز می خواندند همان گونه که در روایتی نقل شده امام رضا علیه السلام به دعبل، شاعر معروف، پیراهنی از خز هدیه کرد و به او گفت: قدر این پیراهن را بدان که من هزار شب و در هر شبی هزار رکعت با آن نماز گزارده و هزار بار قرآن ختم نموده ام4. باز این مطلب از نظر امکان، مشکلی ندارد و علاّمه امینی(ره) در برابر انکار برخی، یک شب هزار رکعت نماز در مقابل آنان بجا آوردند5.
در پایان گفتنی است؛ می توان نماز مستحبّی را بسیار ساده بجا آورد و بدون خواندن سوره و تنها با خواندن حمد و یک ذکر سبحان اللّه در رکوع و سجود آن را انجام داد و در پایان به یک سلام اکتفا نمود. در این صورت دو رکعت، حدود 1 دقیقه طول می کشد و در مجموع حدود هشت ساعت وقت لازم است6.
پی نوشت:
1. ر.ک: بحارالأنوار، ج46، ص 61 ؛ أمالی، صدوق، ص 281، المجلس السابع و الأربعون ؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج1، ص 116.
2. أمالی، صدوق، ص 281، المجلس السابع و الأربعون ؛ بحارالأنوار، ج63، ص 320.
3. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، 29 جلد، مؤسه آل البیت علیهم السلام قم، 1409 ه.ق، ج 4، ص 97.
4. بحارالانوار، ج 83، ص 222.
5. مجتبی کلباسی، یکصد وده پرسش درباره نماز، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1388، نهم، ص 77.
6. همان.
منبع: www.porseman.org
- [سایر] در کتاب حدیثی (تهذیب الاحکام) نقل شده است که؛ (امیرالمؤمنین علی(ع) نماز را بدون وضو خواندند بعد به مردم گفتند که نمازشان را اعاده کنند)، این قضیه با عصمت آنحضرت منافات ندارد؟
- [سایر] چگونه ممکن است حضرت علی علیه السلام در یک شبانه روز هزار رکعت نماز بخواند؟
- [سایر] امام سجاد(علیه السلام) چگونه بر پیکر پاک امام حسین(علیه السلام) نماز خواندند؟ آیا در روز سیزدهم محرم به کربلا آمدند؟
- [سایر] آیا حضرت علی (ع) وقتی پشت سر خلفا نماز می خواند با دست بسته نماز می خواند یا در زمان خودش چگونه نماز می خواند؟ ائمه اطهار (ع) چگونه نماز می خواندند؟
- [سایر] آیا راست است که می گویند حضرت علی(علیه السلام) شبی هزار رکعت نماز می خوانده اند؟
- [سایر] آیا حی علی خیر العمل جزء اذان بود و کسی از صحابه یا تابعین این جمله را در اذان می خواندند؟
- [سایر] دعایی که امام حسین علیه السلام قبل از شهادتشان خواندند چه بود؟
- [سایر] دعایی که امام حسین علیه السلام قبل از شهادتشان خواندند چه بود؟
- [سایر] علی (ع) در شب 19 رمضان چه اذکاری می گفتند؟
- [سایر] آیا امام علی(علیه السلام) در یک شب از مدینه به مداین آمده است؟
- [آیت الله مظاهری] در رکعت دوّم تمام نمازها و رکعت سوّم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا و رکعت اوّل نماز وتر باید انسان بعد از سجده دوّم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهّد بخواند یعنی بگوید: (أَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ).
- [آیت الله بهجت] شب عید فطر بعد از نماز مغرب و عشا و روز عید بعد از نماز صبح و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگوید: (اَللّهُ اَکبَرُ، اَللّهُ اَکبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللّه وَ اللّه اَکبَر، وَ لِلّه الْحَمْدُ عَلی ما هَدانَا، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی مَا اَبْلانَا).
- [آیت الله شبیری زنجانی] در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا و در نماز وتر، باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن سر و بدن، تشهد بخواند، یعنی بگوید: (أَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ إلّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَه، وَ أَشْهَدُ أَنَّ محمّداً عَبْدُهُ ورَسُولُهُ، اللّهُمَّ صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ محمَّد) و احتیاط واجب آن است که به غیر این ترتیب نگوید.
- [آیت الله خوئی] در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید: (اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، اللهم صلی علی محمد و آل محمد) و احتیاط واجب آن است که به غیر این ترتیب نگوید و در نماز وتر هم تشهد لازم است.
- [آیت الله علوی گرگانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب ودو رکعت آن به نیّت نماز شفع ویک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود، ودستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب، دو رکعت به نیّت نماز شَفْع و یک رکعت به نیّت نماز وَتْر خوانده شود. دستور کامل نافله شب در کتابهای ادعیه گفته شده است.
- [آیت الله جوادی آملی] .هشت رکعت از یازده رکعت نماز شب به نیّت نافله شب و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع و یک رکعت آن به نیّت نماز وتر اقامه میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است در شب اول قبر دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند و دستور آن این است که در رکعت اول بعد از حمد یک مرتبه (آیة الکرسی) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره (إنّا أنزلناه) بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند: (اللّهمّ صَلِّ علی محمَّدٍ و آلِ محمّدٍ، وابْعَثْ ثوابَها إلی قَبْرِ فُلانٍ) و به جای کلمه فلان اسم میت را بگویند.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است در شب اول قبر دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند و دستور ان این است که در رکعت اول بعد از حمد یک مرتبه ایه الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره انا انزلناه را بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند اللهم صل علی محمد و ال محمد و ابعث ثوابها الی قبر فلان و به جای کلمه فلان اسم میت را بگویند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] سزاوار است در شب اول قبر؛ دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند و دستور آن این است که: در رکعت اول بعد از حمد یک مرتبه آیت الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره انا انزلناه را بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند اللهم صل علی محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الی قبر فلان و به جای کلمه فلان اسم میت را بگویند.