رسول اکرم(ص) در یکی از روزهای پایانی عمر شریف خود به امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: نزدیک بیا تا در گوش تو سخنی بگویم: امیرالمؤمنین(ع) در پاسخ برخی صحابه درباره محتوای این نجوا، فرمود: آن حضرت، هزار باب علم بر روی من گشود که از هر دری هزار در گشوده می‌شود. یعنی رسول گرامی(ص) یک میلیون مطلب علمی را یک‌جا به من آموخت. البته شاید این ناظر به کثرت باشد، نه محدود به همین عدد ریاضی، که در این صورت از میلیون هم بیشتر می‌شود. آنگاه از امیرالمؤمنین(ع) پرسیدند: آیا رسول خدا(ص) تاریکی که در جهره ماه و روشنی که در آفتاب خورشید است به تو آموخت؟ حضرت فرمود: آری و آن این که خداوند سبحان می‌فرماید: (وجَعلنا اللیّل و النَهار ایتین فَمحَونا ایة الَّیل و جَعلنا ایة النهار مُبصرة) إسراء/12 .
از سؤال و جواب مزبور، مشخص می‌شود که نحوه تعلیم پیامبر به امیرالمؤمنین(ع) ارائه رموز و اسرار و باطن قرآن بوده است نه ظاهر لفظی آن، زیرا این معنا را از ظاهر آیه نمی‌توان استفاده کرد، چون ظاهر آیه شب و روز است نه شمس و قمر.
پیامبر گرامی(ص) در همین محاوره محرمانه به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: این که خداوند سبحان می‌فرماید: (إن الذین امنوا و عَملوا الصالحات أُولئک هم خیر البَریة) بینه/7 ، مقصود تو و پیروان توست و این که می‌فرماید: (إن الذین کَفروا ... أُولئک هم شَر البَریة) بینه/6 ، درباره دشمنان دین و منحرفان از کوی تو نازل شده است (بحار،7،182).
غرض آن که کوشش پیامبر(ص) بر آن بودن که مسلمانان را به نحوه تطبیق و تفسیر آیات قرآن، آشنا کرده، آنان را با تأویل قرآن مأنوس سازد، تا آشنایی به تنزیل قرآن و اکتفای به آن، سبب فاصله گرفتن مردم از بطون و حقایق قرآن نشود. از همین‌رو می‌فرمود: علی بن ابیطالب(ع) بر تأویل قرآن می‌جنگد، چنانکه من بر تنزیل آن (بحار،32/299). یعنی علی بن ابیطالب و عترت طاهره(ع) جزو راسخان در علمند که به تأویل قرآن عالمند: (وما یَعلم تَأویله إِلا الله و الراسخون فی العِلم) V}آل عمران/ V}7. بر این اساس،دشمنان اهل بیت گر چه بر حسب ظاهر و تنزیل قرآن مسلمانند ولی در واقع بر اساس تأویل قرآن کافرند و امیرالمؤمنین امام علی(ع) با کفار می‌جنگید.
آیت الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن کریم ج 9 (سیرة رسول اکرم در قرآن)
www.payambarazam.ir
