تکلیف کسانیکه آئین یهودیت و مسیحیت را در حال حاضر قبول دارند چیست، آیا اینها نجس هستند؟

سؤال در حقیقت دارای دو قسمت می باشد:
1. تکلیف کسانیکه در حال حاضر یهودی یا مسیحی می باشند چیست؟
2. آیا آنها نجس می باشند یا پاک؟
در پاسخ سول اول دو مطلب قابل بررسی می باشد.
الف منسوخ شدن شریعت و آئین حضرت موسی و حضرت عیسی علیهما السّلام .
با اثبات حقانیت دین اسلام و جهانی شدن آن، بطلان سایر ادیان روشن می گردد، چنانچه از آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السّلام استفاده می شود، دین واقعی و حق، دین اسلام می باشد، زیرا این دین، از ادیان گذشته کامل تر است و مردم موظف هستند که به این دین عمل کنند. از جمله آیاتی که بر این مطلب دلالت دارند، عبارتند از:
1. همانا دین نزد خدا، اسلام است.[1]
2. هر کسی جز اسلام، آئینی برای خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد و او در آخرت از زیانکاران است.[2]
3. او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا آن را بر همه آیین ها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.[3]
بعد نکته ای که قابل ذکر است اینست که هر کدام از ادیان گذشته، در زمان خود به صورت واقعی خودش راه صحیحی برای تکامل بشر و توجه او به خدا بوده و بشر در پرتو این ادیان به سوی تکامل روحی و معنوی پیش رفته است، ولی پس از ابلاغ آیین اسلام که آیین جهانی و خاتم ادیان است پیمودن راههای دیگر خطاست و غیر از اسلام آیین، دیگری نمی تواند انسان را به اهداف عالی و کامل که مناسب حقیقت انسانی و (امت تکامل یافته) است، برساند. ولی در عین حال هر کدام از این ادیان در زمان و عصر خود کاملترین دین بودند که برای هدایت مردم از طرف خداوند آمده است.
و دیگر اینکه با آمدن دین اسلام، شریعت و آیین های گذشته نسخ شده و اعتبارشان را برای امتهای آینده از دست داده اند و معنی ناسخ بودن آیین اسلام نسبت به آیینهای دیگر و کامل و جامع بودن آن در برابر آیینهای پیشین، این نیست که آیینهای پیشین از اصل و ریشه باطل و یا نادرست و یا ناقص و نارسا بوده اند؛ بلکه هر کدام از اینها در جای خود و عصر خویش کاملاً صحیح و رسا بوده و برای رسانیدن بشر آن عصر به هدفی که شایستگی آن را داشته است، کافی و رسا بوده اند.[4]
ب سرنوشت یهودیان و مسیحیان
یهودیان و مسیحیان موجود از دو حال خارج نیستند یا:
1. کافر قاصرند و در کفر خویش مقصر نیستند؛ یعنی در شرایطی هستند که امکان دسترسی به اینکه بدانند دین واقعی و حق الآن کدام است، ندارند و یا اینکه کفر آنها از روی جهالت و نادانی و آشنا نبودن به حقیقت است.
2. کافر مقصّرند و در کفر خویش تقصیر کارند؛ یعنی می دانند که دین حق، دین اسلام است و به قول معروف حجّت بر آنها تمام شده است و لیکن عناد دارند و آن را نمی پذیرند، مسلماً اینها جایگاهشان جهنم است و در آنجا مجازات می شوند، چرا که آنها همچون مسلمانان مکلّف به دستورات اسلام هستند، لکن با خداوند دشمنی می ورزند.
امّا قضاوت در مورد دستة نخست (کافران قاصر) را باید به خداوند متعال واگذار کرد که او چگونه حکم می کند، همین قدر می دانیم در مورد ایشان عادلانه، حکم خواهد کرد و آنها را مورد عفو و بخشش خویش قرار می دهد.[5]
2. پاکی و نجاست یهودیان و مسیحیان:
نجاست یا پاک بودن یهودیان و مسیحیان، یکی از مسایل اختلافی میان فقهاء می باشد که عده ای از فقها فرموده اند: همة کافران حتی اهل کتاب، که مسیحیان و یهودیان نیز از آن جمله اند، نجس می باشند، و در مقابل برخی دیگر از فقهاء، کفار اهل کتاب را استثنا نموده اند، یعنی فرموده اند: همة کفار نجس می باشند بجز کافران اهل کتاب همچون مسیحی و یهودی. برای روشن شدن بهتر مطلب در ذیل به برخی از فتاوی مراجع عظیم الشأن گذشته و حاضر اشاره می گردد.
1 مرحوم سید محمد کاظم طباطبائی، مؤلف عروة الوثقی بهمراه آیات عظام امام خمینی، اراکی، خوئی، گلپایگانی (رحمة الله علیهم) می فرمایند: هشتم از نجاسات، کافر می باشد، آنهم همة اقسامش حتی مرتد و یهود و نصاری (مسیحی) و مجوس و ...[6]
حضرت امام خمینی (ره) همچنین در جواب سؤالی که از ایشان شده، که با اهل کتاب از نظر طهارت چگونه باید برخورد کرد؟ فرموده اند: غیر مسلمان از هر دین و مذهبی که باشد محکوم به نجاست است.[7]
2 آیات عظام صافی گلپایگانی، سیستانی و تبریزی (دامت برکاتهم) می فرمایند: اهل کتاب (یعنی یهود و نصاری و مجوس) که پیغمبری خاتم الانبیاء محمد بن عبدالله صلّی الله علیه و آله را قبول ندارند، بنابر قول مشهور نجس می باشند.[8]
3 آیات عظام شبیری زنجانی و مکارم شیرازی (دامت برکاتهما) می فرمایند: نجاست اهل کتاب یعنی یهودیان و مسیحیان و زرتشتیان بنابر احتیاط است.[9]
4 آیت الله بهجت (دامت برکاته) می فرمایند: نجس می باشند.[10]
5. آیت الله العظمی خامنه ای (دامت برکاته) می فرمایند: نجاست اهل کتاب معلوم نیست، به نظر ما آنها محکوم به طهارت ذاتی هستند.[11]
6. آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (دامت برکاته) می فرمایند: اهل کتاب پاک می باشند.[12]
به هر حال اهل کتاب چه ذاتاً نجس باشند و چه نباشند به خاطر عدم رعایت طهارت و عدم اجتناب از نجاسات حکم به نجاست ظاهر آنها می شود و در ظاهر نجس هستند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، صص 282، 319، 344.
2. توفیقی، حسین، نگاهی به ادیان زندة جهان، ص 143.
3. اسد علیزاده، اکبر، در ساحل اندیشه، صص 139 135.


[1] . عمران/19.
[2] . عمران/85.
[3] . توبه/33.
[4] . مکارم شیرازی و سبحانی، جعفر، پاسخ به پرسشهای مذهبی؛ قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب، 1381 ش، ص 114 و 113.
[5] . مطهری، مرتضی، با اقتباس از مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا، 1374، ج1، ص 289.
[6] . طباطبائی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، قم، انتشارات دارالتفسیر (اسماعیلیان)، 1376، ج1، ص53.
[7] . امام خمینی، استفتاآت، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1366، ج1، ص102.
[8] . بنی هاشمی، محمد حسن، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1378، ج1، ص85 و 84.
[9] . همان، ص 85 و 84.
[10] . همان، ص 85.
[11] . خامنه ای، سید علی، رسالة اجوبة الإسفتائات، انتشارات امیر کبیر، چاپ و نشر بین الملل، 1383.
[12] . توضیح المسائل مراجع، ص 85.