اهل تسنن
اهل سنت اصطلاحی است در علم ملل و نحل که بر گروهی از مسلمانان اطلاق می شود.
آیا اهل تسنّن مسائل مربوط به نامحرم را رعایت می کنند؟
شیعه و سنی در مسائل مربوط به نامحرم و لزوم حجاب و پوشش زن، اتفاق نظر دارند بدلیل اینکه این مسأله ریشه در قرآن کریم دارد که مرجع فقهی همة مسلمانان می باشد. توضیح این که: اهل سنت با شیعه در مسائل فقهی اختلاف نظر اندکی دارند که مهم ترین آن مربوط به مسأله نکاح (متعه) (ازدواج موقت) می باشد که اهل سنت آن را مخصوص زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و صدر اسلام می دانند و معتقد به نسخ آن بعد از پیامبر اند.[1] اما در خصوص رابطة زن و مرد اجنبی که مورد سؤال است فتاوای اهل سنت با فتاوای شیعه بسیار نزدیک است. به عنوان نمونه مواردی از این وحدت نظر در ضمن چند مطلب، ذکر می شود: الف) نگاه به نامحرم: قبل از بیان حکم فقهی مسأله، باید توجه داشت که فلسفه اصلی مرزبندی میان زن و مرد اجنبی و لزوم حجاب در اسلام، حفظ شؤون خانواده و عفت و پاکی مرد و زن است. و لذا شرع مقدس به منظور پیش گیری از وقوع انسان در آلودگی های فساد اخلاقی و حفظ کیان خانواده، محدودیت هایی را در روابط میان زن ومرد بیگانه، جعل و مقرر نموده است، تا از کرامت و حرمت زن و مرد صیانت شود. مخصوصاً طبقة زن که بیشتر آسیب پذیر می باشند. این مسأله قبل از اینکه یک فتوای فقهی باشد، یک حکم و اصل قرآنی است که در آیات سورة مبارکه نور بدان اشاره شده است.[2] در این آیات را مردان از نگاه ناروا نسبت به زنان نامحرم، برحذر داشته و زنان را ملزم به حفظ حجاب و پوشش از مردان اجنبی نموده است. بر این اساس، فقهای اهل سنت نظیر شیعه، در فتاوای خود بر حرمت نگاه به نامحرم و پرهیز از اختلاط زن و مرد، تأکید نموده است.[3] حتی پوشیدن لباس های نازک و بدن نما و نیز لباس های تنگ که برجستگی های جسمی و بدنی زن را نمایش می دهد، در بیرون از منزل شرعاً‌حرام می دانند.[4] و نیز رعایت پوشش زنانی را که از بستگان می باشند، مثل: زن عمو، دخترعمو، دختردائی، دخترخاله و... واجب شمرده اند.[5] ب مقدار پوشش واجب: همة فقهای اهل سنت و شیعه، اتفاق نظر دارند بر اینکه: غیر از صورت و دستها، بقیة اندام زن برای مرد اجنبی، عورت به حساب می آید و لذا پوشش تمام اندام زن در هنگام مواجهه با مرد نامحرم واجب است. (غیر از آن دو مورد). مستند و دلیل مسأله نیز آیات قرآن کریم است که خداوند می فرماید: ای پیامبر به زنان مؤمنه بگو: چشمهاشان را از نگاه ناروا باز دارند و زیبایی های (جسمی و آرایشی) شان را از نامحرمان بپوشانند، مگر آن مقداری که معمولاً آشکار است. (صورت و دستها)[6] ج. دست دادن زن و مرد نامحرم: فقهای اهل سنت در مسأله حرمت لمس نیز مثل شیعه، نظر یکسان دارند. طبق فتوای آنان، لمس و تماس فیزیکی زن و مرد نامحرم بخاطر شدت خوف در فتنه، حرمتش شدیدتر از نگاه به نامحرم است، مگر در موارد ناچاری مثل نجات غریق و یا تشخیص بیماری و عمل جراحی و... که در این موارد به مقدار ضرورت استثناء شده است.[7] و لذاطبق فتوای اهل سنت (نظیر شیعه) دست دادن(مصافحه) و روبوسی زن و مرد نامحرم، حرام می باشد.[8] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه. 2. مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه. [1] . ابن تیمیّه، الفتاوی الکبری، دارالکتب العلمیه، اول، 1408-1987، بیروت، ج 3، ص 95-122. [2] . نور/30-31. [3] . فتاوی الاسلامیه، دارالقم، طبع اول، 1988، بیروت، ج 2، ص 320، (باب حکم النظر و الخلوه و الاختلاط). [4] . همان، ج 3، ص 182. [5] . همان، ج 2، ص 323. [6] . نور/31. [7] . مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، طبع اول، 1982، بیروت. [8] . فتاوی الاسلامیه، ج 2، ص 330. ( اندیشه قم )
شیعه و سنی در مسائل مربوط به نامحرم و لزوم حجاب و پوشش زن، اتفاق نظر دارند بدلیل اینکه این مسأله ریشه در قرآن کریم دارد که مرجع فقهی همة مسلمانان می باشد. توضیح این که: اهل سنت با شیعه در مسائل فقهی اختلاف نظر اندکی دارند که مهم ترین آن مربوط به مسأله نکاح (متعه) (ازدواج موقت) می باشد که اهل سنت آن را مخصوص زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و صدر اسلام می دانند و معتقد به نسخ آن بعد از پیامبر اند.[1] اما در خصوص رابطة زن و مرد اجنبی که مورد سؤال است فتاوای اهل سنت با فتاوای شیعه بسیار نزدیک است. به عنوان نمونه مواردی از این وحدت نظر در ضمن چند مطلب، ذکر می شود: الف) نگاه به نامحرم: قبل از بیان حکم فقهی مسأله، باید توجه داشت که فلسفه اصلی مرزبندی میان زن و مرد اجنبی و لزوم حجاب در اسلام، حفظ شؤون خانواده و عفت و پاکی مرد و زن است. و لذا شرع مقدس به منظور پیش گیری از وقوع انسان در آلودگی های فساد اخلاقی و حفظ کیان خانواده، محدودیت هایی را در روابط میان زن ومرد بیگانه، جعل و مقرر نموده است، تا از کرامت و حرمت زن و مرد صیانت شود. مخصوصاً طبقة زن که بیشتر آسیب پذیر می باشند. این مسأله قبل از اینکه یک فتوای فقهی باشد، یک حکم و اصل قرآنی است که در آیات سورة مبارکه نور بدان اشاره شده است.[2] در این آیات را مردان از نگاه ناروا نسبت به زنان نامحرم، برحذر داشته و زنان را ملزم به حفظ حجاب و پوشش از مردان اجنبی نموده است. بر این اساس، فقهای اهل سنت نظیر شیعه، در فتاوای خود بر حرمت نگاه به نامحرم و پرهیز از اختلاط زن و مرد، تأکید نموده است.[3] حتی پوشیدن لباس های نازک و بدن نما و نیز لباس های تنگ که برجستگی های جسمی و بدنی زن را نمایش می دهد، در بیرون از منزل شرعاً‌حرام می دانند.[4] و نیز رعایت پوشش زنانی را که از بستگان می باشند، مثل: زن عمو، دخترعمو، دختردائی، دخترخاله و... واجب شمرده اند.[5] ب مقدار پوشش واجب: همة فقهای اهل سنت و شیعه، اتفاق نظر دارند بر اینکه: غیر از صورت و دستها، بقیة اندام زن برای مرد اجنبی، عورت به حساب می آید و لذا پوشش تمام اندام زن در هنگام مواجهه با مرد نامحرم واجب است. (غیر از آن دو مورد). مستند و دلیل مسأله نیز آیات قرآن کریم است که خداوند می فرماید: ای پیامبر به زنان مؤمنه بگو: چشمهاشان را از نگاه ناروا باز دارند و زیبایی های (جسمی و آرایشی) شان را از نامحرمان بپوشانند، مگر آن مقداری که معمولاً آشکار است. (صورت و دستها)[6] ج. دست دادن زن و مرد نامحرم: فقهای اهل سنت در مسأله حرمت لمس نیز مثل شیعه، نظر یکسان دارند. طبق فتوای آنان، لمس و تماس فیزیکی زن و مرد نامحرم بخاطر شدت خوف در فتنه، حرمتش شدیدتر از نگاه به نامحرم است، مگر در موارد ناچاری مثل نجات غریق و یا تشخیص بیماری و عمل جراحی و... که در این موارد به مقدار ضرورت استثناء شده است.[7] و لذاطبق فتوای اهل سنت (نظیر شیعه) دست دادن(مصافحه) و روبوسی زن و مرد نامحرم، حرام می باشد.[8] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه. 2. مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه. [1] . ابن تیمیّه، الفتاوی الکبری، دارالکتب العلمیه، اول، 1408-1987، بیروت، ج 3، ص 95-122. [2] . نور/30-31. [3] . فتاوی الاسلامیه، دارالقم، طبع اول، 1988، بیروت، ج 2، ص 320، (باب حکم النظر و الخلوه و الاختلاط). [4] . همان، ج 3، ص 182. [5] . همان، ج 2، ص 323. [6] . نور/31. [7] . مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، طبع اول، 1982، بیروت. [8] . فتاوی الاسلامیه، ج 2، ص 330. ( اندیشه قم )
پاسخ:
شیعه و سنی در مسائل مربوط به نامحرم و لزوم حجاب و پوشش زن، اتفاق نظر دارند بدلیل اینکه این مسأله ریشه در قرآن کریم دارد که مرجع فقهی همة مسلمانان می باشد.
توضیح این که: اهل سنت با شیعه در مسائل فقهی اختلاف نظر اندکی دارند که مهم ترین آن مربوط به مسأله نکاح (متعه) (ازدواج موقت) می باشد که اهل سنت آن را مخصوص زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و صدر اسلام می دانند و معتقد به نسخ آن بعد از پیامبر اند.[1]
اما در خصوص رابطة زن و مرد اجنبی که مورد سؤال است فتاوای اهل سنت با فتاوای شیعه بسیار نزدیک است. به عنوان نمونه مواردی از این وحدت نظر در ضمن چند مطلب، ذکر می شود:
الف) نگاه به نامحرم:
قبل از بیان حکم فقهی مسأله، باید توجه داشت که فلسفه اصلی مرزبندی میان زن و مرد اجنبی و لزوم حجاب در اسلام، حفظ شؤون خانواده و عفت و پاکی مرد و زن است. و لذا شرع مقدس به منظور پیش گیری از وقوع انسان در آلودگی های فساد اخلاقی و حفظ کیان خانواده، محدودیت هایی را در روابط میان زن ومرد بیگانه، جعل و مقرر نموده است، تا از کرامت و حرمت زن و مرد صیانت شود. مخصوصاً طبقة زن که بیشتر آسیب پذیر می باشند.
این مسأله قبل از اینکه یک فتوای فقهی باشد، یک حکم و اصل قرآنی است که در آیات سورة مبارکه نور بدان اشاره شده است.[2] در این آیات را مردان از نگاه ناروا نسبت به زنان نامحرم، برحذر داشته و زنان را ملزم به حفظ حجاب و پوشش از مردان اجنبی نموده است.
بر این اساس، فقهای اهل سنت نظیر شیعه، در فتاوای خود بر حرمت نگاه به نامحرم و پرهیز از اختلاط زن و مرد، تأکید نموده است.[3] حتی پوشیدن لباس های نازک و بدن نما و نیز لباس های تنگ که برجستگی های جسمی و بدنی زن را نمایش می دهد، در بیرون از منزل شرعاً‌حرام می دانند.[4] و نیز رعایت پوشش زنانی را که از بستگان می باشند، مثل: زن عمو، دخترعمو، دختردائی، دخترخاله و... واجب شمرده اند.[5]
ب مقدار پوشش واجب:
همة فقهای اهل سنت و شیعه، اتفاق نظر دارند بر اینکه: غیر از صورت و دستها، بقیة اندام زن برای مرد اجنبی، عورت به حساب می آید و لذا پوشش تمام اندام زن در هنگام مواجهه با مرد نامحرم واجب است. (غیر از آن دو مورد).
مستند و دلیل مسأله نیز آیات قرآن کریم است که خداوند می فرماید: ای پیامبر به زنان مؤمنه بگو: چشمهاشان را از نگاه ناروا باز دارند و زیبایی های (جسمی و آرایشی) شان را از نامحرمان بپوشانند، مگر آن مقداری که معمولاً آشکار است. (صورت و دستها)[6]
ج. دست دادن زن و مرد نامحرم:
فقهای اهل سنت در مسأله حرمت لمس نیز مثل شیعه، نظر یکسان دارند. طبق فتوای آنان، لمس و تماس فیزیکی زن و مرد نامحرم بخاطر شدت خوف در فتنه، حرمتش شدیدتر از نگاه به نامحرم است، مگر در موارد ناچاری مثل نجات غریق و یا تشخیص بیماری و عمل جراحی و... که در این موارد به مقدار ضرورت استثناء شده است.[7]
و لذاطبق فتوای اهل سنت (نظیر شیعه) دست دادن(مصافحه) و روبوسی زن و مرد نامحرم، حرام می باشد.[8]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه.
2. مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه.
[1] . ابن تیمیّه، الفتاوی الکبری، دارالکتب العلمیه، اول، 1408-1987، بیروت، ج 3، ص 95-122.
[2] . نور/30-31.
[3] . فتاوی الاسلامیه، دارالقم، طبع اول، 1988، بیروت، ج 2، ص 320، (باب حکم النظر و الخلوه و الاختلاط).
[4] . همان، ج 3، ص 182.
[5] . همان، ج 2، ص 323.
[6] . نور/31.
[7] . مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، طبع اول، 1982، بیروت.
[8] . فتاوی الاسلامیه، ج 2، ص 330.
( اندیشه قم )
- [سایر] پدر و مادر مسائل جنسی را از چه سنی باید در حضور کودک رعایت کنند؟
- [سایر] یک دختر از چه سنی باید حجاب را رعایت کند و یا از چه سنی بهتر است محجبه باشد؟
- [سایر] اهل سنت مسائل شرعی خود را چگونه بدست می آورند؟ اسامی چندتااز علمای برجسته سنی در ایران را نام ببرید؟
- [سایر] ازچه سنی کودک مسائل جنسی را درک می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا اقتدا به جماعت اهل سنت در صورتی که رعایت فاصله نشده باشد جایز و مکفی است؟
- [سایر] اهل تسنن می‌گویند اهل بیت سنی هستند؟
- [سایر] با توجه به فهم و درک کودکان از چه سنی در کودکان رعایت مسائل جنسی همچون بوسیدن و در آغوش گرفتن و بدن نیمه عریان در مقابل کودکان لازم است؟
- [سایر] با توجه به فهم و درک کودکان از چه سنی در کودکان رعایت مسائل جنسی همچون بوسیدن و در آغوش گرفتن و بدن نیمه عریان در مقابل کودکان لازم است؟
- [سایر] خواستم بدانم که: چه فرقی و چه شباهتهایی بین سنی ناصبی و سنی وهابی و سنی سلفی وجود دارد؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است علاوه بر رعایت مسائل مربوط به طهارت و نجاست، نظافت و پاکیزگی در بدن و لباس و خانه و مسکن و مرکب و تمام محیط زندگی رعایت شود ، همان گونه که پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمه هدی(علیهم السلام) رعایت می فرمودند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله بهجت] نمازگزار برای بهجا آوردن نماز صحیح، چند شرط را باید قبل از نماز رعایت کند: اول: طهارت، که مسائل آن گذشت؛ دوم: وقت هر نماز؛ سوم: قبله؛ چهارم: پوشش در حال نماز و شرایط آن؛ پنجم: مکان نماز و مسائل مربوط به آن. و تفصیل هر یک از شرایط و سایر مستحبات بیان خواهد شد.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار می‌رود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله بهجت] سفیه و کسی که مفلّس است، یعنی ورشکست شده، نذری که مربوط به مسائل مالی باشد از آنان صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یکی از راه های شناخت عدالت حسن ظاهر است. یعنی با او رفت و آمد و معاشرت داشته باشد و در شرایط مختلف او را دیده باشد که مسائل شرعی را رعایت می کند و یا همسایگان و اهل محل خوبی او را تصدیق کنند.
- [آیت الله سیستانی] بر طبق مذهب امامیه، زن مطلقه یائسه و صغیره اگر چه با آنها نزدیکی شده باشد عدّه ندارند. لیکن بر طبق مذاهب اهلسنّت با اختلافی که در شروط عدّه برای صغیره دارند عدّه بر آنان واجب است. حال اگر شوهر از اهلسنّت باشد، و زن یائسه یا صغیرهاش را با اعتقاد به لزوم عدّه برای صغیره طلاق دهد، ملزم به رعایت قواعد مذهب خود مانند فساد عقد خواهر مطلقه، و نکاح زنانی که جمع آنها با زن در دوران عدّه حرام است، میشود، بنابراین مرد شیعی میتواند با خواهر این مطلقه ازدواج کند هرچند آن مرد سنی با او عقد بسته باشد. و احتیاط واجب برای مرد شیعی نیز آن است که با این زن مطلقه پیش از تمام شدن عدهاش ازدواج نکند، و آن زن نیز اگر شیعه باشد و یا شیعه بشود تا پایان عدّه، ازدواج نکند. همچنین احوط آن است که در ایام عدّه از شوهر نفقه نگیرد، گر چه طبق مذهب شوهر واجبالنفقه او باشد، مگر آنکه از باب اجرای قاعده مقاصّه نوعی در صورت بودن شرایط آن، بتوان نفقه گرفت.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که مرض خوره یا پیسی دارد مکروه است امام جماعت شود، بلکه این کار برخلاف احتیاط استحبابی نیز می‌باشد و همچنین مکروه است کسی که به جهت مثلاً فلج نمیتواند شرایط قیام را رعایت کند، امام جماعت افراد سالم شود و بنا بر احتیاط به کسی که حدّ شرعی بر او جاری شده، اقتدا ننمایند؛ و همچنین اهل شهر (یعنی خانهنشینان) به اعرابی (یعنی صحرانشین)، اقتدا نکنند.
- [آیت الله اردبیلی] حضور علمی و عملی بانوان در شئون گوناگون اجتماع اشکال ندارد، به شرط آن که اوّلاً: عفّت عمومی را رعایت کرده و مرتکب حرام نشوند و ثانیا: حضور آنان مستلزم تضییع حقوق شوهران و منافی حیثیّت و شئون آنان نباشد؛ ولی با این حال مطابق آنچه از کتاب و سنّت استفاده میشود، بهتر است زنان در غیر موارد ضرورت و لزوم، در اجتماعاتی که نامحرم وجود دارد ظاهر نشوند.