نماز جمعه، قبل از هر چیز یک عبادت بزرگ دسته جمعی است، و آثار فراوان عبادات را که تلطیف روح و جان، و شستن دل از آلودگی های گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب می باشد، در بر دارد، به خصوص این که نماز جمعه دو خطبه دارد که مشتمل بر انواع مواعظ و اندرزها و امر به تقوا و پرهیزگاری است. و از نظر اجتماعی و سیاسی، یک کنگره عظیم هفتگی است که بعد از کنگره سالانه حجّ، بزرگ ترین کنگره اسلامی می باشد.
در حقیقت اسلام، به سه اجتماع بزرگ اهمیت می دهد:
1. اجتماعات روزانه که در نماز جماعت حاصل می شود.
2. اجتماع هفتگی که در مراسم نماز جمعه است.
3. اجتماع حجّ که در کنار خانه خدا هر سال یک بار انجام می گیرد.
نقش نماز جمعه در این میان بسیار مهم است به خصوص این که یکی از برنامه های خطیب در خطبه نماز جمعه، ذکر مسائل مهم سیاسی و اجتماعی و اقتصادی است و به این ترتیب این اجتماع عظیم و پرشکوه می تواند منشأ برکات زیر شود:
- آگاهی بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامی و رویدادهای مهم اجتماعی و سیاسی و دعوت مردم به بسیج شدن برای جهاد و دفاع و حلّ مشکلات اجتماعی و یاری رسانی به دیگران به خوبی در نماز جمعه انجام می گیرد1. بدین ترتیب نماز جمعه موجب رشد فکری و سیاسی و نشاط معنوی مسلمانان خواهد شد.
- ایجاد همبستگی و انسجام هر چه بیشتر در میان صفوف مسلمین به گونه ای که دشمنان را به وحشت می افکند و پشت آنها را می لرزاند. در واقع نماز جمعه جلوه وحدت و قدرت مسلمانان است که روحیه اخوّت و برادری را تقویت نموده و موجب یکپارچگی مسلمانان و خنثی شدن توطئه های تفرقه افکنانه و شایعه های دشمنان اسلام است.
- میعادگاه نمازگزاران مؤمن، جهت دیدار و زیارت یکدیگر و ایجاد تقویت روحیه جمعی و اجتماعی به گونه ای که انزوا و فردگرایی از بین می رود.
حضرت علی علیه السلام فرمود: (رفتن به نماز جمعه موجب زیارت و زیبایی است، سؤال شد: ای امیرمؤمنان! زیبایی چگونه به وجود می آید؟ علی علیه السلام پاسخ داد: نماز جمعه نورانیّت به وجود می آورد، و به زیارت و دیدار اهل ایمان هم نائل می شوید)2.
در روایات معصومین علیهم السلام ثواب های بی شماری برای نمازگزاران نماز جمعه ذکر گردیده که به تعدادی از آنها اشاره می نماییم:
استجابت دعا؛ امام صادق علیه السلام فرموده اند: (السَّاعَةُ الَّتِی یسْتَجَابُ فِیهَا الدُّعَاءُ یوْمَ الْجُمُعَةِ مَا بَینَ فَرَاغِ الاْءِمَامِ مِنَ الْخُطْبَةِ إِلَی أَنْ یسْتَوِی النَّاسُ فِی الصُّفُوفِ)3؛ (ساعتی که دعا در آن مستجاب است روز جمعه و فاصله میان پایان خطبه، تا به صف ایستادن مردم می باشد).
ضمانت بهشت؛ از علی علیه السلام نقل شده که فرمود: (ضَمِنْتُ لِسِتَّةٍ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّةَ مِنْهُمْ رَجُلٌ خَرَجَ إِلَی الْجُمُعَةِ فَمَاتَ فَلَهُ الْجَنَّةُ)4؛ (برای شش نفر بهشت را ضامن هستم که خداوند به آنها عطا کند: از آنها مردی است که در راه رفتن به نماز جمعه بمیرد).
ثواب حج؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: (إِنَّ لَکُمْ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ حَجَّةً وَ عُمْرَةً فَالْحَجَّةُ الْهِجْرَةُ إِلَی الْجُمُعَةِ وَ الْعُمْرَةُ انْتِظَارُ الْعَصْرِ بَعْدَ الْجُمُعَةِ)5؛ (هر روز جمعه برای شما ثواب یک حج و یک عمره است، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره است، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره شما انتظار اقامه نماز عصر پس از نماز جمعه است).
حرام شدن آتش جهنم بر انسان؛ در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده: (مَا مِنْ قَدَمٍ سَعَتْ إِلَی الْجُمُعَةِ إِلاَّ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهَا عَلَی النَّار)6؛ (هر گامی که به سوی نماز جمعه برداشته شود، خداوند آتش دوزخ را بر صاحب آن گام حرام می کند).
پی نوشت:
1. محسن قرائتی، پرتویی از اسرار نماز، مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن، 1387ش، هجدهم، ص 235.
2. نوادر راوندی، ترجمه صادقی اردستانی، ص 223.
3. تهذیب الأحکام، ج3، ص 235.
4. وسائل الشیعة، ج7، ص 308.
5. بحارالأنوار، ج86، ص 214.
6. الأمالی، صدوق، ص 366.
منبع: www.porseman.org
