برخی از عوامل سلب توفیق از نماز صبح شامل موارد ذیل می باشد: عدم برنامه ریزی از مهم ترین عوامل مادی که مانع از توفیق درک نماز صبح می گردد فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی می باشد مانند فقدان برنامه ای منظم برای خواب و یا ایجاد مشغله های پراکنده و فراتر از توانایی های خود که نتیجه ای جز ایجاد خستگی مفرط ندارد. کسالت و تنبلی نیز اگر افزوده شود امر را تشدید می کند. پرخوری علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین، پرخوری در شب می باشد. حضرت عیسی علیه السلام خطاب به بنی اسرائیل فرمود: (ای بنی اسرائیل ! خوردن خود را زیاد نکنید، زیرا هر کس بر خوردن خود بیفزاید، بر خوابیدن خود هم می افزاید و هر کس که بر خواب خود بیفزاید، از نماز کم می گذارد (و در نتیجه) در زمره غافلان نوشته می شود)1. خوردن غذاهای نامناسب در شب نیز گاه موجب ترک نماز صبح خواهد شد، برخی از غذاها به گونه ای می باشند که اعصاب و بدن را سست می نمایند. لذا اگر شب ها از ماست، دوغ، کشک و مانند آن استفاده شود خواب بر انسان چیره می شود؛ و یا خوردن غذاهای چرب و سنگین موجب سنگینی خواب می گردد و این امور باعث می شود انسان برای بیدار شدن از خواب دچار مشکل گردد. گناه اعمال و رفتاری که انسان در طی روز انجام می دهد نقش بسیار مهمی در توفیق انسان نسبت به عبادات دارد یعنی هر چه در طی روز کارهای شایسته از انسان سر بزند توفیقات انسان نیز برای اعمال خوب دیگر بیشتر فراهم می شود و هر چه به گناه آلوده شود توفیق اعمال خوب از وی سلب می گردد؛ لذا باید نسبت به این مسئله بسیار حساس بود تا به واسطه گناه، درک لذّت سحرخیزی را از دست نداد. کم معرفتی یکی از مهم ترین عوامل معنوی که موجب می شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختی از خواب بیدار گردد، کم معرفتی نسبت به خداوند متعال و الطاف وی می باشد. پی نوشت: 1. ورام ابن ابی فراس، مجموعة ورام تنبیه الخواطر، مکتبه فقیه، قم، اول، ج1، ص47. منبع: www.porseman.org
برخی از عوامل سلب توفیق از نماز صبح شامل موارد ذیل می باشد:
عدم برنامه ریزی
از مهم ترین عوامل مادی که مانع از توفیق درک نماز صبح می گردد فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی می باشد مانند فقدان برنامه ای منظم برای خواب و یا ایجاد مشغله های پراکنده و فراتر از توانایی های خود که نتیجه ای جز ایجاد خستگی مفرط ندارد. کسالت و تنبلی نیز اگر افزوده شود امر را تشدید می کند.
پرخوری
علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین، پرخوری در شب می باشد. حضرت عیسی علیه السلام خطاب به بنی اسرائیل فرمود: (ای بنی اسرائیل ! خوردن خود را زیاد نکنید، زیرا هر کس بر خوردن خود بیفزاید، بر خوابیدن خود هم می افزاید و هر کس که بر خواب خود بیفزاید، از نماز کم می گذارد (و در نتیجه) در زمره غافلان نوشته می شود)1. خوردن غذاهای نامناسب در شب نیز گاه موجب ترک نماز صبح خواهد شد، برخی از غذاها به گونه ای می باشند که اعصاب و بدن را سست می نمایند. لذا اگر شب ها از ماست، دوغ، کشک و مانند آن استفاده شود خواب بر انسان چیره می شود؛ و یا خوردن غذاهای چرب و سنگین موجب سنگینی خواب می گردد و این امور باعث می شود انسان برای بیدار شدن از خواب دچار مشکل گردد.
گناه
اعمال و رفتاری که انسان در طی روز انجام می دهد نقش بسیار مهمی در توفیق انسان نسبت به عبادات دارد یعنی هر چه در طی روز کارهای شایسته از انسان سر بزند توفیقات انسان نیز برای اعمال خوب دیگر بیشتر فراهم می شود و هر چه به گناه آلوده شود توفیق اعمال خوب از وی سلب می گردد؛ لذا باید نسبت به این مسئله بسیار حساس بود تا به واسطه گناه، درک لذّت سحرخیزی را از دست نداد.
کم معرفتی
یکی از مهم ترین عوامل معنوی که موجب می شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختی از خواب بیدار گردد، کم معرفتی نسبت به خداوند متعال و الطاف وی می باشد.
پی نوشت:
1. ورام ابن ابی فراس، مجموعة ورام تنبیه الخواطر، مکتبه فقیه، قم، اول، ج1، ص47.
منبع: www.porseman.org
- [سایر] پیشنهاد شما برای بیدار شدن برای نماز صبح چیست؟ در خواب احساس میکنم که دارم وضو میگیرم و نماز میخوانم، اما حوصله بلند شدن را ندارم؟!
- [آیت الله سبحانی] میزان در آهسته خواندن نماز ظهر و یا بلند خواندن نماز صبح چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر قصد خواندن قضای نماز صبح را داشته باشیم باید آن را بلند بخوانیم یا آهسته؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] درنماز صبح و مغرب وعشا که مردان باید قرائت نماز را بلند بخوانند، تا چه اندازه صدا باید بلند باشد؟
- [سایر] چرا باید نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند نماز ظهر را اهسته بخوانیم؟
- [سایر] فلسفه آرام خواندن قرائت در نماز ظهر و عصر و بلند خواندن آن در نماز مغرب و عشا چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا مردها باید نماز قضای صبح یا مغرب را هم با صدای بلند بخوانند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی اجیر شود تا نمازهای قضا شده میّت مرد را بخواند، نمازهای صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند یا آهسته؟ و اگر مردی برای خواندن نماز میّت زن اجیر شود، چگونه بخواند؟
- [سایر] این که می گویند مثلاً نماز صبح را با صدای بلند بخوانیم یعنی چطور؟ چقدر بلند؟ اگر به جهت رعایت حال کسانی که در خواب هستند با صدای آرام بخوانیم مشکل دارد؟ مثلاً مادر یا طفل کوچک ممکن است بر اثر صدای ما بیدار شوند. اساساً با صدای بلند خواندن واجب است؟ چون من ترجیح می دهم هیچ کس متوجه نشود که نماز می خوانم. این طوری راحت تر هستم و تمرکز خیلی بیشتری دارم.
- [آیت الله خامنه ای] بلند خواندن قرائت حمد و سوره نماز ظهر روز جمعه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز مادر را بخواند، باید در آهسته و بلند خواندن به تکلیف خود عمل کند، پس حمد و سوره قضای نماز صبح و مغرب و عشاء مادرش را باید بلند بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .بر نمازگزار مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند بخواند و بر هر نمازگزار (مرد یا زن ) واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخواند, مگر نماز ظهر روز جمعه خواه دو رکعت جمعه باشد یا چهار رکعت معمول که بلند خواندن آن راجح است , هر چند رجحان بلند خواندن چهار رکعت ظهر , مانند استحباب بلند خواندن دو رکعت جمعه, نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار زن در نمازهای صبح و مغرب و عشاء میتواند حمد و سوره را بلند یا آهسته بخواند و در صورت بلند خواندن، احتیاط واجب, آن است که نامحرم صدای او را نشنود. زنان کهنسال مطلقاً مخیّرند.
- [آیت الله علوی گرگانی] بر مرد واجب است حمد وسوره نماز صبح ومغرب وعشا را بلند بخواند، وبر مرد و زن واجب است حمد وسوره نماز ظهر وعصر را آهسته بخوانند و بلند خواندن یعنی آنکه صدا جوهر داشته باشد بصورتی که اگر کسی نزدیک اوست صدای او را بشنود و آهسته خواندن یعنی اینکه صدا بدون جوهر باشد و باید به صورتی بخواند که اگر سر و صدایی نباشد خود صدایش را بشنود.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است انسان قنوت را بلند بخواند ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مکروه است.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند، ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.
- [آیت الله خوئی] مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند، ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است نمازگزار قنوت را بلند بخواند، ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.
- [آیت الله سیستانی] مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند ، ولی برای کسی که نماز را به جماعت میخواند ، اگر امام جماعت صدای او را بشنود ، بلند خواندن قنوت مستحب نیست .