تاخیر
به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر می‌گویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.
آیا موارد استثنایی وجود دارد که انسان به واسطه آن بتواند نمازش را به تأخیر بیندازد؟
آن چه از روایات استفاده می شود این است که نماز اوّل وقت اهمیت ویژه و خاصی دارد و باید آن را بر کارهای معمولی و غیرضروری مقدّم داشت. اما اگر کاری که با نماز اوّل وقت در تزاحم و تعارض است به جهتی اهمیت و خصوصیتی داشته باشد که باید آن را بر نماز مقدّم داشت، تأخیر اشکالی ندارد. به عنوان نمونه انسان برای درک فضیلت نماز جماعت می تواند نماز اوّل وقت خود را به تأخیر بیندازد تا نمازش را به جماعت بخواند و یا در ماه رمضان اگر انسان نتواند با توجّه و حضور قلب نماز اوّل وقت و پیش از افطار بخواند و یا مهمانی دارد که مایل به افطار در اوّل اذان است بهتر است اوّل افطار کند و سپس نماز بخواند. البته در برخی موارد خواندن نماز اوّل وقت باطل بوده و یا به تأخیر انداختن نماز واجب می شود که در اینجا توجّه شما را به دو نمونه جلب می نماییم: - در صورتی که شرایط صحّت نماز (همچون طهارت) در اوّل وقت آن فراهم نباشد، اما فراهم نمودن شرایط تا پایان وقت امکان پذیر باشد، در این صورت خواندن نماز باطل است. مثلاً لباس فردی نجس شده و تعویض و یا تطهیر آن در اوّل وقت نماز امکان پذیر نیست اما چنین فردی تا قبل از قضا شدن نماز می تواند لباس خود را عوض و یا پاک نماید که در این صورت تا فراهم شدن شرایط صحّت نماز باید صبر نماید. - اگر کار واجبی در اوّل وقت نماز پیشامد کند. مثلاً طلبکار طلبش را درخواست کند و یا جان کسی در معرض خطر باشد و باید در اوّل وقت نماز او را به دکتر رسانید و یا نماز خواندن در اوّل وقت موجب شود انسان دچار آسیب و ضرر سنگینی گردد در این صورت به تأخیر انداختن نماز، لازم می باشد. با این وجود نباید فراموش کرد که به هر حال نماز اوّل وقت مستحبّ است اما نمی توان گفت در همه حالات بر همه کارها مقدّم است بلکه باید مورد را بررسی کرد و میان آن کاری که با نماز اوّل وقت تعارض دارد و ارزش و اهمیت نماز اوّل وقت نسبت سنجی کرد و سپس انتخاب نمود. منبع: www.porseman.org
آن چه از روایات استفاده می شود این است که نماز اوّل وقت اهمیت ویژه و خاصی دارد و باید آن را بر کارهای معمولی و غیرضروری مقدّم داشت. اما اگر کاری که با نماز اوّل وقت در تزاحم و تعارض است به جهتی اهمیت و خصوصیتی داشته باشد که باید آن را بر نماز مقدّم داشت، تأخیر اشکالی ندارد. به عنوان نمونه انسان برای درک فضیلت نماز جماعت می تواند نماز اوّل وقت خود را به تأخیر بیندازد تا نمازش را به جماعت بخواند و یا در ماه رمضان اگر انسان نتواند با توجّه و حضور قلب نماز اوّل وقت و پیش از افطار بخواند و یا مهمانی دارد که مایل به افطار در اوّل اذان است بهتر است اوّل افطار کند و سپس نماز بخواند. البته در برخی موارد خواندن نماز اوّل وقت باطل بوده و یا به تأخیر انداختن نماز واجب می شود که در اینجا توجّه شما را به دو نمونه جلب می نماییم: - در صورتی که شرایط صحّت نماز (همچون طهارت) در اوّل وقت آن فراهم نباشد، اما فراهم نمودن شرایط تا پایان وقت امکان پذیر باشد، در این صورت خواندن نماز باطل است. مثلاً لباس فردی نجس شده و تعویض و یا تطهیر آن در اوّل وقت نماز امکان پذیر نیست اما چنین فردی تا قبل از قضا شدن نماز می تواند لباس خود را عوض و یا پاک نماید که در این صورت تا فراهم شدن شرایط صحّت نماز باید صبر نماید. - اگر کار واجبی در اوّل وقت نماز پیشامد کند. مثلاً طلبکار طلبش را درخواست کند و یا جان کسی در معرض خطر باشد و باید در اوّل وقت نماز او را به دکتر رسانید و یا نماز خواندن در اوّل وقت موجب شود انسان دچار آسیب و ضرر سنگینی گردد در این صورت به تأخیر انداختن نماز، لازم می باشد. با این وجود نباید فراموش کرد که به هر حال نماز اوّل وقت مستحبّ است اما نمی توان گفت در همه حالات بر همه کارها مقدّم است بلکه باید مورد را بررسی کرد و میان آن کاری که با نماز اوّل وقت تعارض دارد و ارزش و اهمیت نماز اوّل وقت نسبت سنجی کرد و سپس انتخاب نمود. منبع: www.porseman.org
پاسخ:
آن چه از روایات استفاده می شود این است که نماز اوّل وقت اهمیت ویژه و خاصی دارد و باید آن را بر کارهای معمولی و غیرضروری مقدّم داشت. اما اگر کاری که با نماز اوّل وقت در تزاحم و تعارض است به جهتی اهمیت و خصوصیتی داشته باشد که باید آن را بر نماز مقدّم داشت، تأخیر اشکالی ندارد.
به عنوان نمونه انسان برای درک فضیلت نماز جماعت می تواند نماز اوّل وقت خود را به تأخیر بیندازد تا نمازش را به جماعت بخواند و یا در ماه رمضان اگر انسان نتواند با توجّه و حضور قلب نماز اوّل وقت و پیش از افطار بخواند و یا مهمانی دارد که مایل به افطار در اوّل اذان است بهتر است اوّل افطار کند و سپس نماز بخواند.
البته در برخی موارد خواندن نماز اوّل وقت باطل بوده و یا به تأخیر انداختن نماز واجب می شود که در اینجا توجّه شما را به دو نمونه جلب می نماییم:
- در صورتی که شرایط صحّت نماز (همچون طهارت) در اوّل وقت آن فراهم نباشد، اما فراهم نمودن شرایط تا پایان وقت امکان پذیر باشد، در این صورت خواندن نماز باطل است. مثلاً لباس فردی نجس شده و تعویض و یا تطهیر آن در اوّل وقت نماز امکان پذیر نیست اما چنین فردی تا قبل از قضا شدن نماز می تواند لباس خود را عوض و یا پاک نماید که در این صورت تا فراهم شدن شرایط صحّت نماز باید صبر نماید.
- اگر کار واجبی در اوّل وقت نماز پیشامد کند. مثلاً طلبکار طلبش را درخواست کند و یا جان کسی در معرض خطر باشد و باید در اوّل وقت نماز او را به دکتر رسانید و یا نماز خواندن در اوّل وقت موجب شود انسان دچار آسیب و ضرر سنگینی گردد در این صورت به تأخیر انداختن نماز، لازم می باشد. با این وجود نباید فراموش کرد که به هر حال نماز اوّل وقت مستحبّ است اما نمی توان گفت در همه حالات بر همه کارها مقدّم است بلکه باید مورد را بررسی کرد و میان آن کاری که با نماز اوّل وقت تعارض دارد و ارزش و اهمیت نماز اوّل وقت نسبت سنجی کرد و سپس انتخاب نمود.
منبع: www.porseman.org
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حج نذری را تاخیر بیندازد چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله خامنه ای] درصورت تأخیر ذبح از عید بخاطر عدم تمکن آیا حلق یا تقصیر را هم باید تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ذبح در منی تا اخر ایام تشریق ممکن شود باید ذبح را تاخیر بیندازد ایا جایز است که حلق را همان روز عید انجام دهد یا باید حلق و تقصیر را تا بعد از قربانی تاخیر بیندازد
- [سایر] امام زمان (عج) در مورد کسی که نماز صبح را عمداً تأخیر بیندازد چه فرمودند؟
- [سایر] تعریف قیاس اقترانی و استثنائی در منطق؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفه اش حجّ اِفراد است، تا چه زمانی می تواند عمره مفرده را بدون عذر تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله بروجردی] هر گاه حاجی قربانی را برای ازدحام به روز یازدهم یا دوازدهم تأخیر بیندازد، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفه اش حجّ افراد است، عمره مفرده را تا چه وقتی بدون عذر می تواند تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] ایا می تواند اعمال مکه را به نایب واگذارد در صورتی که می تواند تاخیر بیندازد تا خود بجا اورد
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفهاش حجّ افراد است، عمره مفرده را تا چه وقتی بدون عذر میتواند تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش اید چنانچه گذشت بنابر احتیاط واجب فورا فکر کند و اگر چیزهایی که به واسطه انها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود از بین نمی رود چنانچه کمی فکر کردن را تاخیر بیندازد اشکال ندارد مثلا اگر در سجده شک کند می تواند تا بعد از سجده فکر کردن را تاخیر بیندازد
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز را تأخیر بیندازد. قرائت
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان لازم نیست کفاره را فوراً ادا کند، ولی نباید آن را به قدری به تأخیر بیندازد که بگویند در انجام دستور الهی، کوتاهی و مسامحه کرده است.
- [امام خمینی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند میتواند اول وقت نماز بخواند اگرچه احتیاط آن است که نماز را تأخیر بیندازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دفن میت به علتی به تأخیر بیفتد باید نماز وحشت را تا شب اول دفن او تأخیر بیندازد.
- [آیت الله سیستانی] هر گاه وقت نماز داخل شود ، و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود ، باید فوراً نماز بخواند ، و هم‌چنین است بنابر احتیاط لازم اگر احتمال دهد که چنانچه نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود .
- [آیت الله علوی گرگانی] وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، چنانکه گفته شد، باید فوراً فکر کند ولی اگر چیزهائی که به واسطه آنها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود، ولی شک معذلک از بین نرود، چنانچه کمی بعد فکر کند اشکال ندارد مثلاً اگر در سجده شک کند میتواند تا بعد از سجده فکر کردن را تأخیر بیندازد.
- [آیت الله نوری همدانی] وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید ، چنانچه گفته شد ، باید فوراً فکر کند ولی اگر چیزهائی که به واسطة ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود ، از بین نمی رود ، چنانچه کمی بعد فکر کند اشکال ندارد ، مثلاً اگر در سجده شک کند می تواند تا بعد از سجده فکر کردن را تاخیر بیندازد .
- [امام خمینی] وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، چنانکه گفته شد باید فکر کند، ولی اگر چیزهایی که به واسطه آنها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود از بین نمی رود، چنانچه کمی بعد فکر کند، اشکال ندارد، مثلا اگر در سجده شک کند می تواند تا بعد از سجده فکر کردن را تاخیر بیندازد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحاضه تا وقتی اطمینان دارد خون بیرون نمی آید، می تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد.