به لحاظ سن بلوغ چگونه می توان با نفس اماره (غرایز جنسی ام) مبارزه کرد به طوریکه بر این نفس فائق آیم؟

اگر برای کسی به هر دلیلی امکان ازدواج نباشد، چنین شخصی تحت هیچ عنوان مجاز نیست روی به گناه آورد زیرا خطر گناه و الوده دامنی بسیار فراتر از فشارها و رنج‌های عزوبت و بی‌همسری است و در صورت خوف وقوع در گناه، ازدواج به هر صورت ممکن واجب می‌شود و لذا چنین کسی یا باید خود را کنترل کند و دست به گناه نیالاید و یا مقدمات ازدواج خود را از هر راه ممکن فراهم آورد.
قرآن کریم می‌فرماید: ولیستعفف الذین لا یجدون نکاحاو باید آ ن کسانی که ازدواج برایشان مقدور نیست عفت بورزند(نور، آیه 33).
کنترل این غریزه به دو صورت ممکن است تحقق پذیرد:
1- کنترل منفی: غالبا وقتی سخن از کنترل غریزه جنسی به میان می‌آید، توجه اشخاص به سمت و سوی نوع منفی آن جلب می‌شود و آن این است که کسی با وجود تحریکات مختلف و مواجهه با عوامل انگیزش این غریزه، بخواهد با میل تحریک شده‌اش مبارزه و مقابله کند و به سوی ارتکاب جرم نرود، چنین کاری گرچه قطعا بهتر از آلایش دامن و عمل به جرم است، ولی پیامدهای سوء و مخرب آن بر کسی پوشیده نیست. این کار هم به غایت دشوار است و هم زیانبار و بدین جهت هرگاه شخصی به کنترل غریزه سفارش می‌شود با چنین برداشتی از آن و تصور دشواری و زیانباری آن، از پذیرفتن چنین توصیه‌هایی سرباز می‌زند.
2- کنترل مثبت: غریزه جنسی اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب‌ترین راه تسلط بر آن، کنترل مثبت است و آن پرهیز از صحنه‌ها و کارهایی است که به تحریک این غریزه می‌انجامد.
این نوع از کنترل، که در حقیقت جنبه‌ی پیشگیری دارد هم راحت است و هم بی‌زیان و بلکه مفید. راحت است، زیرا در این صورت همچون وسیله نقلیه‌ای است با سرعت معمولی و قانونی که در مواجهه با خطر، مهار حرکت آن زحمت چندانی ندارد، برخلاف ماشینی که با سرعتی بسیار فراتر از حد شناخته شده و بایسته خود سیر می‌کند که چه بسا به کلی اختیار آن از دست صاحبش بیرون رفته و مصیبت‌ها به بار آورد و کنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زیان و رنج و زحمت و اضطراب برای وسیله و صاحب آن به همراه دارد. و بی‌زیان است، زیرا با این حال کنترل غریزه فشاری بر جسم و روان تحمیل نمی‌کند تا به آن صدمه‌ای وارد شود و مفید است چون موجب می‌شود مغز و اعصاب و قوای بدن در حالت عادی به سر برند و تعادل روانی شخص محفوظ بماند وانرژی و سرمایه‌های جسمی و روحی او بیهوده مصرف نشوند.
پیش از این نیز از قرآن کریم نقل کردیم که باید کسانی که قدرت و وضعیت مساعد برای ازدواج ندارند عفت پیشه کنند وعفت در این آیه گرچه در ابتدا مفهوم عمل خاصی منافی با آن را دارد ولی با تأمل بیشتر معلوم می‌شود که آیه کریمه معنایی عام دارد و عفت در همه اعضا و اندام را شامل است و اکنون طرق کنترل مثبت را به اختصار برمی‌شمریم:
1- پرهیز از فکر و ترسیم صحنه‌های محرک در ذهن و خیال. عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل می‌کند که حضرت(ع) فرمود: ان عیسی قال للحواریین:... ان موسی امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لاتحدثوا انفسکم بالزنا فضلاً عن ا ن تزنوا فان من حدث نفسه بالزنا کان کمن او قد فی بیت مزوق فافسد التزاویق الدخان و ا ن لم یخرق البیتعیسی به اصحاب خود گفت:... موسی به شما دستور داد که زنا نکنید و من به شما دستور می‌دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانید تا چه رسد به این که زنا کنید زیرا کسی که خیال زنا کند مانند کسی است که در خانه‌ای نقش و نگار شده دود و آتش به پا کند. چنین کاری گرچه خانه را نمی‌سازند ولی زینت و صفای آن را مکدر کرده و فاسد می‌کند(وسائل‌الشیعه، ج 14، ص 240).
2- دوری از نگاه‌های مسموم و مناظر تحریک‌آمیز. قرآن کریم در دو آیه متوالی دستور به اغماض و نگهداری چشم از نگاه حرام و هوس‌آلود داده است. در آیه اول می‌فرماید: قل للمؤمنین یغضّوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم...به مؤمنان بگو دیدشان - را از نامحرمان - فرو شنانند و نهانگاه‌های خود را - از وقوع در حرام - نگه دارند
و در آیه بعدی می‌فرماید: و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن...به زنان مؤمن بگو - چشمهایشان را فرو گیرند و نهانگاه‌های خویش را محافظت کنند(نور، آیه 30 - 31).
جالب این است که در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرک و عفت چشم می‌دهد و آن گاه به حفاظت از عورت فرمان داده است.
رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: النظرة سهم مسموم من سهام ابلیس فمن ترکها خوفا من الله اعطاه الله ایمانا یجد حلاوته فی قلبهنگاه هوس‌آلود - تیری است مسموم از تیرهای شیطان - هر کس آن را به جهت خوف الهی ترک کند، خداوند ایمانی به او می‌بخشد که حلاوت آن را در قلب خود احساس می‌کند(الاخلاق، سید عبدالله شبر، قم، انتشارات بصیرتی، ص 127).
3- گوش ندادن به آوازها و موسیقی‌های تحریک‌کننده و مبتذل. در حدیثی از حضرت صادق(ع) آمده است: ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهی عنه و تلا قول الله عز وجل: (ان السمع والبصر والفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسؤولاً)(اسراء، آیه 36).
و قال یسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عمّا ابصرمردی از آن حضرت درباره شنیدن آواز محرک پرسید. حضرت از آن نهی کرده و این آیه را خواندند: (به یقین گوش و چشم و دل هر یک مورد سؤال خواهند بود) و فرمود: گوش از آنچه شنیده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه دیده است مسؤول بوده و بازخواست خواهند شد(مستدرک‌الوسائل، چاپ قدیم، ج 2، ص 459، ابواب یکتسب به، باب 80).
4- اجتناب شدید از گفتگوهای دوستانه و نشست‌های غفلت‌زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحریک‌آمیز.
از حضرت امام باقر(عِ این‌گونه روایت شده است: من اصغی الی ناطق فقد عبده، فان کان الناطق یؤدی عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان کان یؤدی عن الشیطان فقد عبد الشیطانهر کس به سخن گوینده‌ای گوش فرا دهد او را بندگی کرده است، پس اگر ناطق از خدا بگوید شنونده، خداوند را بنده شده و اگر از شیطان و سخنان شیطانی بر زبانش جاری کند قطعا بندگی شیطان کرده است(وسائل‌الشیعه، چاپ ایران، کتابفروشی اسلامیه، ج 12، ص 236).
5- اعتدال در خوردن. بی‌تردید پرخوری و بی‌نظمی در خوردن در ذخیره‌سازی و انباشتن موادی که نیازمند تفریغ باشد مؤثر است، ولی در صورت اعتدال و کم‌خوری سهم ناچیزی از آن صرف تهیه آن مواد می‌شود.
در حدیثی که قبلاً از پیامبر گرامی(ص) نقل کردیم، آن حضرت پس از آن که جوانان را به ازدواج ترغیب می‌کنند می‌فرمایند: و من لم یستطع فلیصم فان الصوم به وجاءهر کس قدرت بر ازدواج ندارد و روزه بگیرد یقینا روزه نیروی غریزه او را تضعیف می‌کند(مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531).
6- اشتغال، ورزش و سرگرمی‌های مفید. زیرا با وجود فراغت، هم مواد غذایی در تقویت غریزه به مصرف می‌رسد و هم‌فکر و خیال مصروف چاره‌سازی در تفریغ آن می‌شود و لذا در روایات بر اشتغال و کار و پرهیز از فراغت تأکید بسیار شده است.
حضرت امام صادق(ع) در حدیث پردامنه (مفضل) می‌فرمایند: ... وهکذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الی ما یعظم ضرره علیه و علی من قرب منه...... و همین‌گونه انسان اگر بی‌کار و فارغ باشد، به بیهودگی و سرمستی دچار می‌شود و بر اثر آن به مسایلی مبتلا می‌شود که زیان آن هم بر خود و هم بر نزدیکان او سنگینی خواهد کرد...(بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج 3، ص 87).
7- تلاوت قرآن. بی‌شک انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفکر در مضامین آن، خود شفای هر دردی است که به سرعت کار هر پریشانی را رو به سامان می‌برد و زخم‌های پنهان را التیام می‌دهد و همت‌ها را تا آسمان‌ها بالا می‌برد و بشر را از فرو رفتن در عالم حیوانات را نجات می‌بخشد.
امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند: و تعلّموا القرآن فانه ربیع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصصقرآن را فرا گیرید زیرا قرآن بهار دلهاست و از نور آن بر مرض‌ها و دردهای خود مرهم بگذارید زیرا آن داروی شفابخش سینه‌هاست و آن را نیکو تلاوت کنید که به یقین سودمندترین قصه‌هاست(وسائل‌الشیعه، ج 4، ص 825، ابواب قرائة القرآن، باب 1، ح 7).
این نوشتار را با این جمله به پایان می‌بریم که بزرگان گفته‌اند: (نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را به خود مشغول ساخت)
www.morsalat.com