اطاعت
فرمان بردن را اطاعت گویند. در فقه از آن در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد و نکاح و مانند آنها سخن رفته است. مطابقت عمل مکلّف با حکم واقعی شرع را اطاعت گویند.
حدود اختیارات شوهر چه مقدار است و محدوده اطاعت از شوهر تا کجاست؟
در اوامر و نواهی الهی (یعنی آنچه شرعا بر زن واجب یا حرام است مثل نماز یا ترک گناه و امثال آن) امر و نهی و رضایت و عدم رضایت واذن و عدم اذن شوهر اثری ندارد بلکه بر زن واجب است مطیع شرع باشد اما در مورد خروج از منزل و پوشیدن لباس و انجام مستحبات باید مطیع شوهر باشد، مگر این که شوهر در پوشیدن لباس از او بخواهد که بدون رعایت حجاب و یا با لباس مهیج بیرون رود که در این صورت اطاعت لازم نیست و براساس منابع فقهی لازم است زنی که به عقد دائم با مردی ازدواج کرده برای هرگونه لذتی برای شوهر تمکین نماید و برای بیرون رفتن از منزل از او اجازه بگیرد مگر چند مورد که استثناء شده ... و اگر از رفتن به خانه خویشان مثل پدر و امثال اینها هم نهی کند باید اطاعت نماید.(1). اهم موارد اطاعت از شوهر برای زن در موارد زیر است: 1- اگر مانع شرعی مانند عادت ماهانه و روزه‌داری ندارد و شوهر درخواست هم خوابگی کرد واجب است اطاعت کند. 2- اگر او را از رفتن به مکانی منع کرد واجب است اطاعت نماید. در موارد مستحبات اگر حقوق شوهر با هر عمل مستحبی تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق شوهر رعایت گردد البته در مورد حقوق زن نیز مساله به همین صورت است یعنی اگر حقوق زن با هر عمل مستحبی شوهر تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق زن رعایت گردد. با توجه به آن که هر اجتماعی هر چند کوچک , باید دارای مدیر و مسؤولی باشد, خانواده نیز - که سنگ زیرین اجتماع و هسته اولیه آن است - از این قاعده مستثنی نیست و در نظام خانوادگی اسلام , مسؤولیت اداره و تأمین نیازمندی های خانواده , بر دوش مرد نهاده شده است ; لیکن این به معنای حاکمیت او بر زن نیست ; بلکه نوعی مسؤولیت است. پی نوشت: 1- جامع‌المسائل آیت‌الله فاضل، ج 1، ص 462 تا 464 www.morsalat.com
در اوامر و نواهی الهی (یعنی آنچه شرعا بر زن واجب یا حرام است مثل نماز یا ترک گناه و امثال آن) امر و نهی و رضایت و عدم رضایت واذن و عدم اذن شوهر اثری ندارد بلکه بر زن واجب است مطیع شرع باشد اما در مورد خروج از منزل و پوشیدن لباس و انجام مستحبات باید مطیع شوهر باشد، مگر این که شوهر در پوشیدن لباس از او بخواهد که بدون رعایت حجاب و یا با لباس مهیج بیرون رود که در این صورت اطاعت لازم نیست و براساس منابع فقهی لازم است زنی که به عقد دائم با مردی ازدواج کرده برای هرگونه لذتی برای شوهر تمکین نماید و برای بیرون رفتن از منزل از او اجازه بگیرد مگر چند مورد که استثناء شده ... و اگر از رفتن به خانه خویشان مثل پدر و امثال اینها هم نهی کند باید اطاعت نماید.(1). اهم موارد اطاعت از شوهر برای زن در موارد زیر است: 1- اگر مانع شرعی مانند عادت ماهانه و روزه‌داری ندارد و شوهر درخواست هم خوابگی کرد واجب است اطاعت کند. 2- اگر او را از رفتن به مکانی منع کرد واجب است اطاعت نماید. در موارد مستحبات اگر حقوق شوهر با هر عمل مستحبی تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق شوهر رعایت گردد البته در مورد حقوق زن نیز مساله به همین صورت است یعنی اگر حقوق زن با هر عمل مستحبی شوهر تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق زن رعایت گردد. با توجه به آن که هر اجتماعی هر چند کوچک , باید دارای مدیر و مسؤولی باشد, خانواده نیز - که سنگ زیرین اجتماع و هسته اولیه آن است - از این قاعده مستثنی نیست و در نظام خانوادگی اسلام , مسؤولیت اداره و تأمین نیازمندی های خانواده , بر دوش مرد نهاده شده است ; لیکن این به معنای حاکمیت او بر زن نیست ; بلکه نوعی مسؤولیت است. پی نوشت: 1- جامع‌المسائل آیت‌الله فاضل، ج 1، ص 462 تا 464 www.morsalat.com
پاسخ:
در اوامر و نواهی الهی (یعنی آنچه شرعا بر زن واجب یا حرام است مثل نماز یا ترک گناه و امثال آن) امر و نهی و رضایت و عدم رضایت واذن و عدم اذن شوهر اثری ندارد بلکه بر زن واجب است مطیع شرع باشد اما در مورد خروج از منزل و پوشیدن لباس و انجام مستحبات باید مطیع شوهر باشد، مگر این که شوهر در پوشیدن لباس از او بخواهد که بدون رعایت حجاب و یا با لباس مهیج بیرون رود که در این صورت اطاعت لازم نیست و براساس منابع فقهی لازم است زنی که به عقد دائم با مردی ازدواج کرده برای هرگونه لذتی برای شوهر تمکین نماید و برای بیرون رفتن از منزل از او اجازه بگیرد مگر چند مورد که استثناء شده ... و اگر از رفتن به خانه خویشان مثل پدر و امثال اینها هم نهی کند باید اطاعت نماید.(1).
اهم موارد اطاعت از شوهر برای زن در موارد زیر است:
1- اگر مانع شرعی مانند عادت ماهانه و روزه‌داری ندارد و شوهر درخواست هم خوابگی کرد واجب است اطاعت کند.
2- اگر او را از رفتن به مکانی منع کرد واجب است اطاعت نماید.
در موارد مستحبات اگر حقوق شوهر با هر عمل مستحبی تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق شوهر رعایت گردد البته در مورد حقوق زن نیز مساله به همین صورت است یعنی اگر حقوق زن با هر عمل مستحبی شوهر تزاحم پیدا کند بایستی‌آن عمل ترک و حقوق زن رعایت گردد.
با توجه به آن که هر اجتماعی هر چند کوچک , باید دارای مدیر و مسؤولی باشد, خانواده نیز - که سنگ زیرین اجتماع و هسته اولیه آن است - از این قاعده مستثنی نیست و در نظام خانوادگی اسلام , مسؤولیت اداره و تأمین نیازمندی های خانواده , بر دوش مرد نهاده شده است ; لیکن این به معنای حاکمیت او بر زن نیست ; بلکه نوعی مسؤولیت است.
پی نوشت:
1- جامع‌المسائل آیت‌الله فاضل، ج 1، ص 462 تا 464
www.morsalat.com
- [سایر] وجوب اطاعت از ولی فقیه و حدود اختیارات او، «تقلیدی» است یا «تحقیقی»؟
- [آیت الله اردبیلی] محدوده اطاعت فرزند از پدر تا چه حد است؟ پدرم میگوید باید زن خود را طلاق دهی؛ اطاعت این امر بر من واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی اطاعت از شوهر واجب نیست؟
- [آیت الله بهجت] اطاعت زن از شوهر در چه اموری واجب نیست؟
- [آیت الله مظاهری] محدوده روابط زن و شوهر در حال احرام در موارد زیر چگونه است؟
- [آیت الله سیستانی] اطاعت زن از شوهر در چه مواردی واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] محدوده روابط زن و شوهر در حال احرام در موارد زیر چگونه است؟
- [سایر] وظیفه زنی که طلاق رجعی داده شده، در برابر شوهر چیست؟ آیا اطاعت شوهر در این مدت واجب است؟
- [سایر] اگر شوهر به کارهای حرام دستور دهد, آیا باید اطاعت کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر امر شوهر در تقابل با امر ولی فقیه قرار بگیرد اطاعت از کدامیک لازم است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که از شوهر اطاعت می کند و شوهر خرج او را نمی دهد، اگر ممکن است می تواند خرج خود را بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست، چنان چه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، اگر نمی تواند با اطاعت شوهر تهیه معاش کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت از شوهر بر او واجب نیست. ولی احتیاط آن است که از حاکم شرعی هم اذن بگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که از شوهر اطاعت می‌کند و شوهر خرج او را نمیدهد، اگر ممکن است میتواند خرجی خود را بدون اجازه از مال او بردارد ولی با اجازه حاکم شرع باشد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند در موقعی که مشغول تهیّه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست اگر جمع هردو ممکن نباشد.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] زنی که از شوهر اطاعت می‌کند و شوهر خرج او را نمیدهد، اگر ممکن است میتواند خرجی خود را بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست، چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیهی معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبة خرجی کند وشوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازة خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد واگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند ، د رموقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست .
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که از شوهر اطاعت می‌کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد میتواند برای وادار کردن شوهر به پرداخت نفقه به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به مؤمنان عادل و اگر آن هم ممکن نباشد به مؤمنان فاسق مراجعه نماید و چنانچه نتواند شوهر را به دادن خرجی وادار کند میتواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز را بدون اجازه شوهر از مال او بردارد، همچنین میتواند خرجی روزهای قبلی را که شوهر نپرداخته بدین ترتیب از وی بگیرد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند و با اطاعت شوهر تهیّه معاش برای وی ممکن نباشد، در موقعی که مشغول تهیّه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن در کارهائی که در مسأله پیش گفته شد اطاعت شوهر را نکند، گناهکار است وحقّ غذا ولباس ومنزل وهمخوابی ندارد ولی مهر او از بین نمیرود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه، به مجتهد جامع الشرائط و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین و اگر آنهم ممکن نباشد به فُسّاق مؤمنین مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد می تواند، در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [امام خمینی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به عدول مؤمنین و اگر آن هم ممکن نباشد به فساق مؤمنین مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد، می تواند در هر روز باندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.