اموزش
آموزش به عمل یاد دادن (تعلیم) و یاد گرفتن (تعلّم) می گویند که از آن در بابهاى: اجتهاد و تقلید، صلات، زکات، تجارت، اجاره، نکاح و دیات به مناسبت سخن رفته است.
برای آموزش نماز به بچه‌های 9 الی 11 ساله چه باید کرد؟
تربیت دینی نوجوانان و وارد نمودن آنان به گلستان عبودیت به ویژه نماز، مستلزم آگاهی گسترده مربی (اعم از والدین، معلم و...) نسبت به مسائل تربیتی و شناخت حالات و خصوصیات نوجوانان در این مقطع سنی است. در همین راستا برخی از اموری که مربیان میتوانند با به کارگیری آنان در آموزه‌های دینی کودکان و نوجوانان و تعمیق باورهای مذهبیشان نقش مؤثری ایفا کنند، بیان میگردد: 1- تقویت پایه‌های تفکر و رفتار اندیشمندانه نوجوان با ورود در این مرحله، آمادگی جهت یادگیری همراه با استدلال در او ایجاد میگردد. از این رو مربی باید از به کارگیری روش اجبار و خشونت اجتناب نموده و با محبت و نرمش او را در برابر حلّ درست سؤالات دینیاش یاری دهد. از طرفی مربی میتواند از طریق گفتگو در مورد نماز در محیط خانه یا مدرسه یا... متربی را به فکر کردن وادار نموده و پایه‌های فکری او را در زمینه فلسفه نماز و... قوّت بخشد. روش طرح سؤال و وادار نمودن انسان‌ها به تفکّر، از جمله اموری است که قرآن و عترت بدان اهمیت فراوان داده‌اند. 2- به کارگیری هر چه بیشتر روش‌های تربیتی غیر مستقیم مربی باید از طریق رفتار و برخورد مؤدبانه و ملاحظه جنبه‌های عاطفی و روانی متربی، او را در یادگیری مسائل دینی یاری بخشد. اهتمام عملی والدین به نماز اول وقت، رفتار محبت‌آمیز و توأم با رفاقت با فرزندان و بازی نمودن با آنان، پرهیز از توبیخ و سرزنش در برابر دیگران، تغافل از برخی سهل‌انگاریها و خطاهای قابل گذشت و تشویق مناسب در برابر رفتارهای نیک و نیز ایجاد زمینه جهت ارتباط متربی با افراد متدین و پایبند به مسائل شرعی و... میتواند شرایط مطلوبی را برای رشد متربی فراهم نماید و او را در رسیدن به قلّه سعادت یاری کند که: (دو صد گفته چون نیم کردار نیست(. 3- رعایت اصل(تدریج( نظام عالم بر پایه )تدریج( استوار شده است؛ از این رو مربی باید در فعالیت تربیتی خویش به این اصل مهم پایبند بوده و از هر نوع عجله و شتاب در آن پرهیز کند. چنان که امام علی(ع) فرمود: )عجله موجب لغزش است(. نداشتن سعه صدر و توقع بیجای مربی در تأثیر پذیری فوری متربّی، از آفات و موانع مهم در روش تربیتی است. به خصوص آن که روح کودک و نوجوان بسیار لطیف بوده و با کمترین آزردگی آسیب جدی میبیند؛ از این رو نیاز به مراقبت مستمر دارد. سیره تربیتی امامان معصوم(ع) در اجرای این اصل که بیانگر توجّه عمیق آنان به مراحل مختلف سنی متربی است، میتواند بهترین الگو برای مربیان جامعه قرار گیرد؛ چنان که امام باقر(ع) در زمینه روش آموزش نماز به کودکان میفرماید: در سه سالگی، کلمه توحید (لا اله الا الله) را به طفل بیاموزند و در چهار سالگی( محمد رسول الله)را به او یاد بدهند، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه کنند و به او بگویند که سر به سجده بگذارد. در شش سالگی، رکوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل بگویند دست و صورتت را بشوی و نماز بگذار. - روایات تربیتی از مکتب اهل‌بیت(ع)، ص 81. اصول و موازین دیگری نیز در زمینه روش تربیت دینی در منابع دینی بیان شده است که به دلیل اختصار و پرهیز از اطاله کلام، از ذکر آنها خودداری میکنیم www.morsalat.com
تربیت دینی نوجوانان و وارد نمودن آنان به گلستان عبودیت به ویژه نماز، مستلزم آگاهی گسترده مربی (اعم از والدین، معلم و...) نسبت به مسائل تربیتی و شناخت حالات و خصوصیات نوجوانان در این مقطع سنی است. در همین راستا برخی از اموری که مربیان میتوانند با به کارگیری آنان در آموزه‌های دینی کودکان و نوجوانان و تعمیق باورهای مذهبیشان نقش مؤثری ایفا کنند، بیان میگردد: 1- تقویت پایه‌های تفکر و رفتار اندیشمندانه نوجوان با ورود در این مرحله، آمادگی جهت یادگیری همراه با استدلال در او ایجاد میگردد. از این رو مربی باید از به کارگیری روش اجبار و خشونت اجتناب نموده و با محبت و نرمش او را در برابر حلّ درست سؤالات دینیاش یاری دهد. از طرفی مربی میتواند از طریق گفتگو در مورد نماز در محیط خانه یا مدرسه یا... متربی را به فکر کردن وادار نموده و پایه‌های فکری او را در زمینه فلسفه نماز و... قوّت بخشد. روش طرح سؤال و وادار نمودن انسان‌ها به تفکّر، از جمله اموری است که قرآن و عترت بدان اهمیت فراوان داده‌اند. 2- به کارگیری هر چه بیشتر روش‌های تربیتی غیر مستقیم مربی باید از طریق رفتار و برخورد مؤدبانه و ملاحظه جنبه‌های عاطفی و روانی متربی، او را در یادگیری مسائل دینی یاری بخشد. اهتمام عملی والدین به نماز اول وقت، رفتار محبت‌آمیز و توأم با رفاقت با فرزندان و بازی نمودن با آنان، پرهیز از توبیخ و سرزنش در برابر دیگران، تغافل از برخی سهل‌انگاریها و خطاهای قابل گذشت و تشویق مناسب در برابر رفتارهای نیک و نیز ایجاد زمینه جهت ارتباط متربی با افراد متدین و پایبند به مسائل شرعی و... میتواند شرایط مطلوبی را برای رشد متربی فراهم نماید و او را در رسیدن به قلّه سعادت یاری کند که: (دو صد گفته چون نیم کردار نیست(. 3- رعایت اصل(تدریج( نظام عالم بر پایه )تدریج( استوار شده است؛ از این رو مربی باید در فعالیت تربیتی خویش به این اصل مهم پایبند بوده و از هر نوع عجله و شتاب در آن پرهیز کند. چنان که امام علی(ع) فرمود: )عجله موجب لغزش است(. نداشتن سعه صدر و توقع بیجای مربی در تأثیر پذیری فوری متربّی، از آفات و موانع مهم در روش تربیتی است. به خصوص آن که روح کودک و نوجوان بسیار لطیف بوده و با کمترین آزردگی آسیب جدی میبیند؛ از این رو نیاز به مراقبت مستمر دارد. سیره تربیتی امامان معصوم(ع) در اجرای این اصل که بیانگر توجّه عمیق آنان به مراحل مختلف سنی متربی است، میتواند بهترین الگو برای مربیان جامعه قرار گیرد؛ چنان که امام باقر(ع) در زمینه روش آموزش نماز به کودکان میفرماید: در سه سالگی، کلمه توحید (لا اله الا الله) را به طفل بیاموزند و در چهار سالگی( محمد رسول الله)را به او یاد بدهند، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه کنند و به او بگویند که سر به سجده بگذارد. در شش سالگی، رکوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل بگویند دست و صورتت را بشوی و نماز بگذار. - روایات تربیتی از مکتب اهل‌بیت(ع)، ص 81. اصول و موازین دیگری نیز در زمینه روش تربیت دینی در منابع دینی بیان شده است که به دلیل اختصار و پرهیز از اطاله کلام، از ذکر آنها خودداری میکنیم www.morsalat.com
پاسخ:
تربیت دینی نوجوانان و وارد نمودن آنان به گلستان عبودیت به ویژه نماز، مستلزم آگاهی گسترده مربی (اعم از والدین، معلم و...) نسبت به مسائل تربیتی و شناخت حالات و خصوصیات نوجوانان در این مقطع سنی است. در همین راستا برخی از اموری که مربیان میتوانند با به کارگیری آنان در آموزه‌های دینی کودکان و نوجوانان و تعمیق باورهای مذهبیشان نقش مؤثری ایفا کنند، بیان میگردد:
1- تقویت پایه‌های تفکر و رفتار اندیشمندانه
نوجوان با ورود در این مرحله، آمادگی جهت یادگیری همراه با استدلال در او ایجاد میگردد. از این رو مربی باید از به کارگیری روش اجبار و خشونت اجتناب نموده و با محبت و نرمش او را در برابر حلّ درست سؤالات دینیاش یاری دهد. از طرفی مربی میتواند از طریق گفتگو در مورد نماز در محیط خانه یا مدرسه یا... متربی را به فکر کردن وادار نموده و پایه‌های فکری او را در زمینه فلسفه نماز و... قوّت بخشد. روش طرح سؤال و وادار نمودن انسان‌ها به تفکّر، از جمله اموری است که قرآن و عترت بدان اهمیت فراوان داده‌اند.
2- به کارگیری هر چه بیشتر روش‌های تربیتی غیر مستقیم
مربی باید از طریق رفتار و برخورد مؤدبانه و ملاحظه جنبه‌های عاطفی و روانی متربی، او را در یادگیری مسائل دینی یاری بخشد. اهتمام عملی والدین به نماز اول وقت، رفتار محبت‌آمیز و توأم با رفاقت با فرزندان و بازی نمودن با آنان، پرهیز از توبیخ و سرزنش در برابر دیگران، تغافل از برخی سهل‌انگاریها و خطاهای قابل گذشت و تشویق مناسب در برابر رفتارهای نیک و نیز ایجاد زمینه جهت ارتباط متربی با افراد متدین و پایبند به مسائل شرعی و... میتواند شرایط مطلوبی را برای رشد متربی فراهم نماید و او را در رسیدن به قلّه سعادت یاری کند که: (دو صد گفته چون نیم کردار نیست(.
3- رعایت اصل(تدریج(
نظام عالم بر پایه )تدریج( استوار شده است؛ از این رو مربی باید در فعالیت تربیتی خویش به این اصل مهم پایبند بوده و از هر نوع عجله و شتاب در آن پرهیز کند. چنان که امام علی(ع) فرمود: )عجله موجب لغزش است(. نداشتن سعه صدر و توقع بیجای مربی در تأثیر پذیری فوری متربّی، از آفات و موانع مهم در روش تربیتی است. به خصوص آن که روح کودک و نوجوان بسیار لطیف بوده و با کمترین آزردگی آسیب جدی میبیند؛ از این رو نیاز به مراقبت مستمر دارد. سیره تربیتی امامان معصوم(ع) در اجرای این اصل که بیانگر توجّه عمیق آنان به مراحل مختلف سنی متربی است، میتواند بهترین الگو برای مربیان جامعه قرار گیرد؛ چنان که امام باقر(ع) در زمینه روش آموزش نماز به کودکان میفرماید:
در سه سالگی، کلمه توحید (لا اله الا الله) را به طفل بیاموزند و در چهار سالگی( محمد رسول الله)را به او یاد بدهند، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه کنند و به او بگویند که سر به سجده بگذارد. در شش سالگی، رکوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل بگویند دست و صورتت را بشوی و نماز بگذار.
- روایات تربیتی از مکتب اهل‌بیت(ع)، ص 81.
اصول و موازین دیگری نیز در زمینه روش تربیت دینی در منابع دینی بیان شده است که به دلیل اختصار و پرهیز از اطاله کلام، از ذکر آنها خودداری میکنیم
www.morsalat.com
- [سایر] دو پسر 11 و 9 ساله ام با هم نمی سازند و دائم دعوا می کنند. علت چیست و چه باید کرد؟
- [سایر] من با پرداخت مبلغی دو دختر (9 ساله و 11 ساله) را از خانواده ای گرفتم آیا ازدواج هم زمان و نزدیکی با این دو در کنار هم ایراد دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا جنین 7 الی 9 ماهه در شکم مادر نیز زکات فطره دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بسیاری مواقع بچّههای نابالغ حتّی پنج ساله را میفرستند که از دکّان چیزی بخرد، آیا فروش به آنها جایز است؟
- [سایر] اگر پسر 11 ساله ای که شرعاً مکلف نیست، در نماز سستی کند و یا دروغ بگوید والدین چگونه می توانند او را راهنمایی کنند؟
- [سایر] دختر 11 ساله ام به شدت از مدرسه می ترسد. با او چگونه برخورد کنم؟
- [سایر] پسر 11 ساله ام در کارهایش بی دقت است. چگونه این مشکل را از بین ببرم؟
- [سایر] پسری 2 ونیم ساله دارم که خواهر 11 ماههاش را کتک میزند، با او چه کنم؟
- [سایر] برای آموزش قرآن به کودک 5 ساله (در مراکز آموزشی) چکار باید کرد؟
- [سایر] لطفاً علت ازدواج پیامبر با دختر ی 9 ساله همچون عایشه را توضیح دهید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نجاسات بنابر احتیاط واجب یازده چیز است: 1 بول 2 مدفوع 3 منی 4 مردار 5 خون 6 سگ 7 خوک 8 کافر 9 مایعات مست کننده 10 آبجو 11 عرق حیوان نجاستخوار
- [آیت الله مکارم شیرازی] دوازده چیز نماز را باطل می کند که آنها را (مبطلات نماز) می گویند. 1 از بین رفتن یکی از شروط نماز. 2 باطل شدن وضو. 3 دست بسته نماز خواندن. 4 آمین گفتن. 5 پشت به قبله نماز خواندن. 6 حرف زدن. 7 خنده. 8 گریه. 9 به هم خوردن صورت نماز. 10 خوردن و آشامیدن. 11 شک. 12 کم یا زیاد کردن أرکان.
- [آیت الله مظاهری] نماز خواندن در دوازده جا مکروه است: 1 - حمام. 2 - زمین نمکزار. 3 - مقابل انسان. 4 - مقابل دری که باز است. 5 - جاده، خیابان و کوچه. 6 - مقابل آتش و چراغ. 7 - آشپزخانه. 8 - مقابل چاه و چالهای که محلّ بول باشد. 9 - مقابل عکس و مجسمه چیزی که روح دارد، مگر آنکه روی آن پرده بکشند. 10 - اطاقی که جُنُب در آن باشد. 11 - جایی که عکس در آنجا باشد گرچه روبروی نمازگزار نباشد. 12 - قبرستان.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مطهرات به چیزهایی گفته می شود که نجس را پاک می کند و آن 12 چیز است: 1 آب 2 زمین 3 آفتاب 4 استحاله 5 انقلاب 6 ثلثان شدن 7 انتقال 8 اسلام 9 تبعیت 10 برطرف شدن عین نجاست 11 استبراء حیوان نجاستخوار 12 غایب شدن مسلمان، که احکام اینها بطور تفصیل در مسائل آینده خواهد آمد.
- [آیت الله مظاهری] در نماز، یازده عمل، مکروه است: 1 - صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند. 2 - چشمها را ببندد یا به طرف راست و چپ بگرداند. 3 - با ریش و دست خود بازی کند. 4 - انگشتها را داخل هم نماید. 5 - آب دهان بیندازد. 6 - به خط قرآن یا کتاب یا خط انگشتری نگاه کند. 7 - موقعخواندنحمد و سوره و گفتنذکر، برایشنیدنحرفکسی ساکتشود. 8 - انجام هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد. 9 - نماز خواندن در موقعی که انسان خوابش می‌آید. 10 - نماز خواندن موقع خودداری کردن از بول. 11 - نماز خواندن در لباس تنگ که بدن را فشار دهد.
- [آیت الله بروجردی] نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند و در موقع نیت، میت را معین کند، مثلاً نیت کند:نماز میخوانم بر این میت قربة الی الله.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند و در موقع نیت میت را معیّن کند، مثلاً نیت کند: نماز میخوانم بر این میت قربةً الی اللَّه.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربة الی الله.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند و در موقع نیت، میت را معین کند، مثلاً نیت کند نماز می خوانم بر این میت قربةً الی الله.
- [آیت الله مظاهری] نماز میّت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند، و در موقع نیّت میّت را معیّن کند، مثلاً نیّت کند نماز میخوانم بر این میّت قربة الی اللَّه.