چه تضمینی وجود دارد در طلاق خلع و مبارات مرد برای فرار از مهریه، زن را در مضیقه و فشار قرار ندهد؟
تصوّر صحیح از طلاق خلع و مبارات و احکام مربوط به آن در جهت پاسخگویی به سئوال فوق راهگشا خواهد بود. بر اساس قانون مدنی و احکام اسلامی طلاق خلع و مبارات چنین تعریف شود: ماده 1146 قانون مدنی در این مورد مقرّر می دارد: (طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد اعمّ از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد). ماده 1147 قانون مدنی مقرّر می دارد: (طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد ولی در این صورت عوض باید زائذ بر میزان مهر نباشد). یکی از عناصر لازم و ضروری در طلاق خلع و مبارات، وجود کراهت زن از شوهر می باشد. منشأ این کراهت گاهی ذاتی است، مثل کراهتی که ناشی از خصوصیات زوج است مانند شکل ظاهری یا خلقیات و نحوه تعاملات اجتماعی و امثال آن. و گاهی عارضی است مثل آنکه زوجه به خاطر ازدواج مجدّد همسر از او متنفّر گردد. با وجود هر یک از این دو نوع کراهت، طلاق خلع و مبارات محقّق گردد.بررسی فقهی حقوق خانواده، سید مصطفی محقق داماد، ص 426. در مورد کراهت با منشأ ذاتی باید گفت از آنجا که این مشخصات ذاتی شوهر بوده می توان با تحقیقات مناسب از وضعیت و اوضاع و احوال ظاهری و اخلاقی و خانوادگی و... شوهر قبل از ازدواج اطمینان حاصل نمود تا بعد از ازدواج کراهت به وجود نیاید. لکن در مورد منشأ کراهت عارضی که ممکن است بعد از ازدواج حاصل شود مانند اینکه شوهر بعد از ازدواج همسر دومی برگزیند و یا اینکه از خواست زن مبنی بر سکونت در محل خاص تبعیت نکند و... اینها مواردی است که می توان به عنوان شروط ضمن عقد با شوهر مطرح نمود و قبل از ازدواج در مورد آن توافق کرد تا بعد از ازدواج زمینه کراهت همسران از یکدیگر فراهم نشود. (اما چنانچه شوهر زنش را آزار دهد یا او را ناسزا گوید و زن به خاطر نجات و رهایی از دست او مهر یا مالی را بذل و درخواست طلاق نماید گرفتن مال برمرد حرام و طلاق خلع و یا مبارات باطل است و چنانچه با این شرایط طلاق اتّفاق افتد رجعی خواهد بود).همچنین ر.ک: تحریر الوسیله، ج 2، ص 352. با این بیان معلوم می شود که اگر زن بتواند ثابت نماید که منشأ کراهتش از شوهر آزار و اذیت مرد است به نحوی که سبب عسر و حرج زن شده و یا مرد به وظایف و تکالیف زناشویی خود عمل نمی کند طلاق، خلع نخواهد بود و مرد موظّف به پرداخت مهریه و اصلاح رفتار و کردار خود می شود و در غیر این صورت به وسیله حاکم شرع و حتّی بدون رضایت شوهر طلاق جاری می گردد. از این گذشته در طلاق خلع و مبارات توافق طرفین شرط صحت طلاق است یعنی طلاق خلع بر خلاف طلاق رجعی نیاز مند توافق طرفین (زن و شوهر) می باشد لذا زن می تواند شرایط خلع و مبارات را قبول یا رد نماید. porseman.org
عنوان سوال:

چه تضمینی وجود دارد در طلاق خلع و مبارات مرد برای فرار از مهریه، زن را در مضیقه و فشار قرار ندهد؟


پاسخ:

تصوّر صحیح از طلاق خلع و مبارات و احکام مربوط به آن در جهت پاسخگویی به سئوال فوق راهگشا خواهد بود.
بر اساس قانون مدنی و احکام اسلامی طلاق خلع و مبارات چنین تعریف شود:
ماده 1146 قانون مدنی در این مورد مقرّر می دارد: (طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد اعمّ از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد).
ماده 1147 قانون مدنی مقرّر می دارد: (طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد ولی در این صورت عوض باید زائذ بر میزان مهر نباشد).
یکی از عناصر لازم و ضروری در طلاق خلع و مبارات، وجود کراهت زن از شوهر می باشد. منشأ این کراهت گاهی ذاتی است، مثل کراهتی که ناشی از خصوصیات زوج است مانند شکل ظاهری یا خلقیات و نحوه تعاملات اجتماعی و امثال آن. و گاهی عارضی است مثل آنکه زوجه به خاطر ازدواج مجدّد همسر از او متنفّر گردد. با وجود هر یک از این دو نوع کراهت، طلاق خلع و مبارات محقّق گردد.بررسی فقهی حقوق خانواده، سید مصطفی محقق داماد، ص 426.
در مورد کراهت با منشأ ذاتی باید گفت از آنجا که این مشخصات ذاتی شوهر بوده می توان با تحقیقات مناسب از وضعیت و اوضاع و احوال ظاهری و اخلاقی و خانوادگی و... شوهر قبل از ازدواج اطمینان حاصل نمود تا بعد از ازدواج کراهت به وجود نیاید. لکن در مورد منشأ کراهت عارضی که ممکن است بعد از ازدواج حاصل شود مانند اینکه شوهر بعد از ازدواج همسر دومی برگزیند و یا اینکه از خواست زن مبنی بر سکونت در محل خاص تبعیت نکند و... اینها مواردی است که می توان به عنوان شروط ضمن عقد با شوهر مطرح نمود و قبل از ازدواج در مورد آن توافق کرد تا بعد از ازدواج زمینه کراهت همسران از یکدیگر فراهم نشود.
(اما چنانچه شوهر زنش را آزار دهد یا او را ناسزا گوید و زن به خاطر نجات و رهایی از دست او مهر یا مالی را بذل و درخواست طلاق نماید گرفتن مال برمرد حرام و طلاق خلع و یا مبارات باطل است و چنانچه با این شرایط طلاق اتّفاق افتد رجعی خواهد بود).همچنین ر.ک: تحریر الوسیله، ج 2، ص 352.
با این بیان معلوم می شود که اگر زن بتواند ثابت نماید که منشأ کراهتش از شوهر آزار و اذیت مرد است به نحوی که سبب عسر و حرج زن شده و یا مرد به وظایف و تکالیف زناشویی خود عمل نمی کند طلاق، خلع نخواهد بود و مرد موظّف به پرداخت مهریه و اصلاح رفتار و کردار خود می شود و در غیر این صورت به وسیله حاکم شرع و حتّی بدون رضایت شوهر طلاق جاری می گردد.
از این گذشته در طلاق خلع و مبارات توافق طرفین شرط صحت طلاق است یعنی طلاق خلع بر خلاف طلاق رجعی نیاز مند توافق طرفین (زن و شوهر) می باشد لذا زن می تواند شرایط خلع و مبارات را قبول یا رد نماید.
porseman.org





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین