والدین تا چه حد نسبت به کودکان باید سخت گیر باشند؟

اکثر ما به جایی رسیده ایم که در جدالی بین خواسته های ما و فرزندمان، آنها پیروز شده اند؛ بااین حال هنوز بسیاری از ما، مهارت های کنترل مناسب این شرایط را یاد نگرفته ایم. شکی نیست که منطقی بودن با کودک لجباز کار سختی است و گاهی اوقات صبر شما به پایان می رسد، اما راه های مؤثری برای حل مشکل لجبازی بچه ها وجود دارد تا خانه شما را از یک منطقه جنگی به بهشتی آرام تبدیل کند. آگاه باشید که اجرای این راهکارهای از اوان کودکی نتایجی کارآمد تر به همراه خواهد داشت. لذا بهتر است پیش از بچه دار شدن یبا همسرتان در مورد اهدافتان از روش های تربیتی صحبت کنید.
آگاهی از لجبازی کودکان
لجبازی در کودک کاملاً طبیعی است. هر کودکی تا حدی لجبازی می کند، چون این طبیعت آنهاست که اطرافشان را آزمایش کنند و بفهمند که تا کجا می توانند پیش روی کنند. با این حال، بچه ها حد و مرز خود را نمی شناسند و این وظیفه والدین آنهاست که محدودیت ها را برای آنها مشخص کند. اینجاست که نقش مدیریتی پدر و مادر شروع می شود که هرچه زودتر باشد، بهتر است.
راه حل چیست؟
نظم مؤثر، بهترین راه پیشگیری و همکاری با کودک لجباز است.
قانون اول: در رفتار با کودک باید ثابت قدم بود. یعنی این که شما و همسرتان باید از قبل، در مورد این که فرزندتان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، هماهنگ باشید. و نیز باید بدانید، در صورتی که فرزندتان ازحد خود تجاوز کرد چگونه با او برخورد کنید که در این مورد نیز نیاز به هماهنگی قبلی دارد.
وقتی کودک کار خطایی انجام می دهد نباید یکی از شما کودک را دعوا کند و دیگری از او حمایت کند. همچنین نباید در مورد یک عمل کودک یک روز بی توجه باشید ولی روز دیگر به خاطر همان کار او را دعوا کنید. نتیجه آنکه روش شما باید مداوم ، مشابه، و هماهنگ باشد.
قانون دوم: وقتی کودکی لجبازی می کند، آرام اما محکم و ثابت قدم باشید. اگر این دو قانون را درست اجرا کنید، حد و حدود خود را درک می کند. داشتن برنامه ریزی روزانه برای کودک باعث می شود تا شرایطی که باعث تنش شده کم شود و کودک بفهمد که شما چه توقعاتی از او دارید. مثلاً بهتر است که برنامه غذا، ساعت خواب و دیگر مسائلی که برای شما اهمیت دارد از قبل مشخص شود تا کودک بداند که شما چه توقعی از او دارید. البته همان گونه که بچه ها موظف هستند که بدون سؤال، برنامه مورد نظر شما را اجرا کنند، شما نیز باید وقتی برای کارهای مورد علاقه کودک در نظر بگیرید. باید بدانید که کودکان دارای نظرات خاص خود هستند و می توانند برای خود تصمیم بگیرند. این مسئله بخش مهمی از شکل گیری شخصیت کودک را شامل می شود. حتی گاهی اوقات زمانی را با در نظر گرفتن نظر او و مشورت با او برای انجام فعالیت تنظیم کنید .پس این شما هستید که مسائل قابل بحث و غیر قابل بحث را مشخص کنید.
تا چه حد سخت گیر باشیم؟
والدین نباید در مورد تنبیه کودکشان خیلی سهل انگار یا خیلی خشن عمل کنند. هر دو عملکرد نتایج ناخوشایندی خواهد داشت. اگر کودکی بدون آنکه فرصت کافی برای تصمیم گیری داشته باشد، جواب منفی بشنود هرگز قادر نخواهد بود که برای خود تصمیم بگیرد یا نظر بدهد. بهترین راه برای مهار کودکی که بر سر مسئله ای پافشاری می کند، اجرای سه راه حل زیر است:
• اول: آرام اما محکم و قاطع به فرزندتان بگویید که به رفتارش خاتمه دهد و دوست ندارید که این کار تکرار شود چون به هیچ وجه آن را نمی پذیرند.
• دوم: اگر از کار خود دست برنداشت به کودکتان بگویید اگر به کارش ادامه دهد، تنبیه خواهد شد. اخطار و آگاهی دادن از مراحل مهمی به شمار می رود.
•سوم: در آخرین مرحله اگر کودک به خواسته شما عمل نکرد باید تنبیه شود. اما بهتره در مورد چگونگی تنبیه هم اطلاعاتی کسب کنید که خود جای بحث دارد.
کنترل همیشگی از سوی والدین شخصیت کودک را ضعیف می کند. از سوی دیگر اگر کودک به حال خود رها شود یا به ندرت از سوی والدینش راهنمایی شود و همیشه راه خودش را برود نتیجه آن کودکی خواهد بود غیر قابل کنترل، که حرف والدینش هیچ تأثیری بر او ندارد.
گریه ات از سر شوق
یکی از مهم ترین نیازهای کودکان در راه رشد و تربیت صحیح، داشتن فضایی شاد، پرنشاط و صمیمی است و پدر و مادران مسئول برخود لازم می دانند که فرزندان خود را از داشتن چنین حقی محروم نکنند. گشاده روئی، حسن خلق و شوخی های سالم و فرح بخش می تواند در ایجاد چنین فضائی در محیط خانواده ثمربخش باشد.
امام صادق علیه السلام خوشرفتاری را یکی از علامات کمال ایمان شمرده است.(2)
والدین دلسوز هیچ گاه غم و اندوه خود را به فرزندشان تحمیل نمی کنند و فضای شاد و پرنشاط خانواده را مکدر و ناگوار نمی سازند. آنان حزن و اندوه خود را در دل نگه داشته و در سیمایشان گشاده روئی و بشاشت را نمایان می سازند. مؤمن کسی است که شادی در چهره و اندوهش در دل باشد.(1)
خداوند کسانی را دوست دارد که در میان مسلمانان شوخی و خوش طبعی می کنند بدون این که کلمات
زشت و ناروا به زبان بیاورند. در فضایی که افراد خانواده می توانند با رعایت احترام و ادب به راحتی با والدین خود گفتگو کنند و مسایل خود را در رابطه ای با اعتماد در میان بگذارند، فرزندان به رشد و خود باوری می رسند و یاد می گیرند که در جامعه نیز ابراز وجود داشته و از اظهار نظر واهمه نداشته باشند. در خانواده ای که پدر و مادر پذیرای انتقادات و پیشنهادات فرزندان خود هستند و پس از شنیدن آن چگونه انتقاد کردن را می آموزند، اعضای آن تفکر انتقادی را یاد می گیرند و در مقابل تضییع حقوق خود قدرت دفاع می یابند. فضل ابن ابی قره می گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: (ما من مؤمنٍ إلا و فیه دعابةٌ، قلت: و ما الدّعابة؟ قال: المزاحُ؛(3) مؤمنی نیست که در وجود او خوش طبعی نباشد.
پیشوای ششم نیز افرادی را که در میان جمع، دیگران را با شوخی و خوش طبعی شاد می کنند؛ بدون این که گناهی مرتکب شوند و عفت کلام را از میان ببرند، دوستان خداوند می داند و می فرماید: إنّ الله یحبّ المداعب فی الجماعة بلا رفثٍ(4).
لذا یکی از حقوق بدیهی فرزندان بر والدین ایجاد محیطی شاد حتی الامکان بدور از تشویش و نا ملایمات است.
پی نوشت ها :
1- بشره فی وجهه و حزنه فی قلبه. الکافی، باب المؤمن و علاماته و صفاته، حدیث 1
2- الکافی، ج 2، باب حسن الخلق، حدیث 3.
3- وسائل الشیعة، ج 12، ص 113.
4- همان.
www.eporsesh.com