آغاز فرایند خواستگاری تا قبل از عقد را دوره نامزدی می‌گوییم برخلاف عامه مردم که از لحظه عقد دائم تا عروسی را دوره نامزدی می‌خوانند. حقوق مدنی ایران، نامزدی را این‌گونه تعریف می‌کند: زمانی که مرد از زنی خواستگاری می‌کند تا بعد با او ازدواج کند و زن موافقت کند. ) سید حسن امامی، حقوق مدنی، ج 4، ص در ادامه آمده است: این پیشنهاد )مرد(و موافقت زن، ایجاد تعهد به انعقاد زوجیت نمی‌کند. نامزدی )طبق قانون( وعده ازدواج است براساس حقوق مدنی، نامزدی مدت ندارد و تا زمانی که یکی از دو نفر، آن را به هم نزده است، باقی خواهد ماند. مدت نامزدی در افراد متفاوت است. در ازدواج‌های فامیلی و آشنایان به جهت شناخت افزون‌تر پیشین، زمان کمتر، و در ازدواج با غریبه، زمان بیشتری نیاز است. هر قدر ابهامات در جلسات گفت‌وگوی دو طرف کمتر، و آرای آنان روشن‌تر باشد، طبیعی است که دوره نامزدی کمتر طول می‌کشد. نکته مهم این است که در ازدواج نباید شتابزده عمل کرد؛ بنابراین ممکن است دوره نامزدی، یک تا سه ماه هم طول بکشد و اشکالی ندارد. طولانی کردن بی‌دلیل دوره نامزدی مطلوب نیست؛ زیرا ممکن است دختر و پسر خسته شوند و به سبب گفت‌وگوهای تکراری و بی‌اهمیت، دچار تردید و تزلزل در انتخاب شوند. ایجاد محرمیت موقت در دوره نامزدی، منع شرعی ندارد؛ اما به چند دلیل آن را مطلوب نمی‌دانیم. اشکالی ندارد که دختر و پسر با هم محرم نباشند و با رعایت و حفظ ضوابط شرعی، فرایند خواستگاری را انجام دهند. 1. صیغه محرمیت موقت، نوعی تعهد ایجاد می‌کند و ممکن است باعث شود دو طرف از اصول خود دست بردارند؛ 2. صیغه محرمیت موقت، باعث ایجاد علاقه می‌شود که همان نگرانی پیش گفته را پدید خواهد آورد؛ 3. در صورت منتهی نشدن نامزدی به ازدواج، پرونده دختر، سیاه و در خواستگاری‌های بعدی با مشکل مواجه می‌شود؛ 4. در صورت نرسیدن به ازدواج، مادر دختر تا ابد با آقا پسر محرم می‌شود؛ 5. در صورت نبخشیدن بقیه زمان عقد موقت )چه از روی ناآگاهی و چه از روی فراموشی( و خواندن صیغه عقد دائم باطل می‌شود ) سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد، ص 179. و باید بعد از اتمام زمان صیغه موقت، دوباره عقد دائم اجرا شود
دوره نامزدی چه دورهای است و بهتر است چقدر طول بکشد و آیا لازم است دختر و پسر در این دوره محرم باشند؟
آغاز فرایند خواستگاری تا قبل از عقد را دوره نامزدی میگوییم برخلاف عامه مردم که از لحظه عقد دائم تا عروسی را دوره نامزدی میخوانند.
حقوق مدنی ایران، نامزدی را اینگونه تعریف میکند:
زمانی که مرد از زنی خواستگاری میکند تا بعد با او ازدواج کند و زن موافقت کند. ) سید حسن امامی، حقوق مدنی، ج 4، ص
در ادامه آمده است:
این پیشنهاد )مرد(و موافقت زن، ایجاد تعهد به انعقاد زوجیت نمیکند. نامزدی )طبق قانون( وعده ازدواج است براساس حقوق مدنی، نامزدی مدت ندارد و تا زمانی که یکی از دو نفر، آن را به هم نزده است، باقی خواهد ماند.
مدت نامزدی در افراد متفاوت است. در ازدواجهای فامیلی و آشنایان به جهت شناخت افزونتر پیشین، زمان کمتر، و در ازدواج با غریبه، زمان بیشتری نیاز است.
هر قدر ابهامات در جلسات گفتوگوی دو طرف کمتر، و آرای آنان روشنتر باشد، طبیعی است که دوره نامزدی کمتر طول میکشد.
نکته مهم این است که در ازدواج نباید شتابزده عمل کرد؛ بنابراین ممکن است دوره نامزدی، یک تا سه ماه هم طول بکشد و اشکالی ندارد. طولانی کردن بیدلیل دوره نامزدی مطلوب نیست؛ زیرا ممکن است دختر و پسر خسته شوند و به سبب گفتوگوهای تکراری و بیاهمیت، دچار تردید و تزلزل در انتخاب شوند.
ایجاد محرمیت موقت در دوره نامزدی، منع شرعی ندارد؛ اما به چند دلیل آن را مطلوب نمیدانیم. اشکالی ندارد که دختر و پسر با هم محرم نباشند و با رعایت و حفظ ضوابط شرعی، فرایند خواستگاری را انجام دهند.
1. صیغه محرمیت موقت، نوعی تعهد ایجاد میکند و ممکن است باعث شود دو طرف از اصول خود دست بردارند؛
2. صیغه محرمیت موقت، باعث ایجاد علاقه میشود که همان نگرانی پیش گفته را پدید خواهد آورد؛
3. در صورت منتهی نشدن نامزدی به ازدواج، پرونده دختر، سیاه و در خواستگاریهای بعدی با مشکل مواجه میشود؛
4. در صورت نرسیدن به ازدواج، مادر دختر تا ابد با آقا پسر محرم میشود؛
5. در صورت نبخشیدن بقیه زمان عقد موقت )چه از روی ناآگاهی و چه از روی فراموشی( و خواندن صیغه عقد دائم باطل میشود ) سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد، ص 179. و باید بعد از اتمام زمان صیغه موقت، دوباره عقد دائم اجرا شود
- [سایر] روابط دختر و پسر در دوران نامزدی باید ، در چه سطحی و درچه شکلی باشد و آیا محدودیت برای دوره نامزدی وجود دارد یا خیر ؟
- [سایر] پسر و دختر در دوره نامزدی چگونه باید گفتوگو کنند و چه نکاتی را در نظر بگیرند؟
- [آیت الله بهجت] آیا زوجه ی پسر دختر شخص با او محرم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا دختر ربیبه مثل خود ربیبه محرم است؟ دختر ربیب و دختر پسر زن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا دختر ربیبه مثل خود ربیبه محرم است؟ دختر ربیب و دختر پسر زن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا با ازدواج مردی که فرزند پسر دارد با زنی که فرزند دختر دارد, آن پسر و دختر را بر یکدیگر محرم می کند؟ ج) ازدواج آن مرد و زن، موجب محرمیت پسر و دختر نمی شود. س: آیا آن پسر و دختر بر والدین و اجداد این زن و مرد محرم می شوند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی دارای دو زن است و از هر دو دارای اولاد است و میدانیم که اولاد پسر و اولاد اولاد پسر این زن با آن دیگر زن محرم است حال آیا اولاد دختر آن زن (مثل پسر دختر و پسر پسر دختر) نیز به این زن دیگر محرم میباشند یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا عروس پسر و عروس دختر نسبت به خود آدم محرم هستند یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا من (مرد) نسبت به دخترِ پسر خواهر مَحرَم می باشم؟
- [آیت الله سبحانی] اگر دختری را به عقد موقّت مردی درآورند تا فرزند پسر مرد، با آن دختر محرم شود ارتباط این پسر و آن دختر در چه حدودی جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر ودختری را شیر کامل بدهد، خواهر وبرادر آن دختر به خواهر وبرادر آن پسر محرم نمیشوند.
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمی شوند .
- [آیت الله بروجردی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
- [امام خمینی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی از شیر یک شوهر ، پسر و دختری را شیر کامل بدهد ، خواهر وبرادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند .
- [آیت الله بهجت] اگر زنی از شیر یک شوهر، پسر و دختری را شیر کامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد خواهر و برادر ان دختر به خواهر و برادر ان پسر محرم نمی شوند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد؛ خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمی شوند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی از شیر یک شوهر، پسر و دختری را شیر کامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به برادر و خواهر آن پسر محرم نمیشوند.