زندگی
حیات مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.
با اینکه خانم من 19 سال دارد ولی رفتارش بچه گانه است و من میترسم که وارد زندگی مشترک با ایشان بشوم ، چه کار کنم؟
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: این سوال را معمولا آقایانی در مشاوره مطرح میکنند که ، سنشان زیاد است یعنی فاصله سنی زیاد با خانم دارند ، احتمال دارد با همسرشان فاصله سنی زیاد دارند . ببینید سن بالاست ، این آقا دیگر از نوجوانی گذر کردند و عواطف را خرج کردند و بچگی کردند ، جوانی کردند و حالا تمام شده است و یک حالت بزرگسالی پیدا کرده اند ولی همسرش 19 سال دارند ، می خواهند بچگی کند ، می خواهند جوانی کند ، عاطفه خرج کنند. از دید آقا این رفتار بچه گانه است. لذا من به عزیزانم و مجردین عرض میکنم همه این هایی که ما می گوییم یک هشدارهم ، به مجردهاست که میخواهند خواستگاری بروند یا خانم هایی که میخواهد برایشان خواستگار بیاید. این ها را دقت کنند . اگر شما این موارد را در دوره نامزدی پیش گیری کنید ، دیگر عقد نمیشوید که حالا دغدغه هم بشود و لذا دقت بفرمایید . در بحث ازدواج عرض کرده بودم اختلاف سنی 3 تا 7 سال خوب است که خانم کوچکتر باشد . سعی کنید فاصله خیلی زیاد نشود . چون همین مشکل پیش می آید . حالا اگر این آقا همین مورد را دارند ، ما از ایشان تقاضا میکنیم مقداری کوتاه بیایند و سنشان را پایین تر کنند تا همسرشان را بیشتر درک کنند و اگر او عشق ورزی میکند که از دید شما این رفتار بچه گانه است ، اشکالی ندارد . بگذارید بچگی کند زیرا الان تخلیه نشود و انرژی رها نشود ، ممکن است این پتانسیلها بعداً مشکل ایجاد کند . خیلی هم ، نگران نباشید . چرا میگوییم فرصت دهید ، زیرا به تعبیر غربی ها که 19 سالگی را دوره نوجوانی می دانند ولی من دوره 12 تا 18 سال را دوره نوجوانی میدانم . بر اساس آن تعریف ، ایشان هنوز نوجوان هستند و میخواهند عاطفه خرج بکنند حتی در بعضی آموزه های دینی ما ، حضرات نوجوانی را تا پایان 21 می کشانند . در روایت الولد و سید سبع سنین و عبد مطیع سبع سنین . فرزند تا 7سال سید است ، تا 7 سال دوم آموزش پذیر است تا 7 سال سوم وزیراست . درباره ولد صحبت میکند ، که تا 21 سالی فرزند است. بنابراین با ایشان مدارا کنید . نگران نباشید .انشاء اله وارد زندگی بشوید ، شخصیتشان بیشتر شکل میگیرد و لطف خدا هم شامل حال شما میشود و یک کوچولو نازنین هم به شما بدهند ونقش مادری هم پیدا می کنند . خیلی عجیب است من موردی داشتم که می گفتند این همسر ما تا خدا به ما فرزندی نداده بود توپ میزدند کنار گوشش ، بیدار نمیشد ولی حالا کوچولو تکان می خورد مادر از خواب بیدار میشود . این ها از عجایب خلقت است . این ها لطف خداست . خیلی سخت نگیرید و نگران نباشید . البته به دختر عزیزم هم می گویم شما هم همت کنید و شما هم سنتان را بالا بیاورید تا به ایشان نزدیک بشوید . البته سعی کنید که از این مرحله زودتر گذر کنید . یک مقدار نوجوانی کردن خود را مختصر کنید که البته حق تان است نمی خواهم حذف کنید . یک مقداری به آن سرعت دهید . www. ch3.iribtv.ir
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: این سوال را معمولا آقایانی در مشاوره مطرح میکنند که ، سنشان زیاد است یعنی فاصله سنی زیاد با خانم دارند ، احتمال دارد با همسرشان فاصله سنی زیاد دارند . ببینید سن بالاست ، این آقا دیگر از نوجوانی گذر کردند و عواطف را خرج کردند و بچگی کردند ، جوانی کردند و حالا تمام شده است و یک حالت بزرگسالی پیدا کرده اند ولی همسرش 19 سال دارند ، می خواهند بچگی کند ، می خواهند جوانی کند ، عاطفه خرج کنند. از دید آقا این رفتار بچه گانه است. لذا من به عزیزانم و مجردین عرض میکنم همه این هایی که ما می گوییم یک هشدارهم ، به مجردهاست که میخواهند خواستگاری بروند یا خانم هایی که میخواهد برایشان خواستگار بیاید. این ها را دقت کنند . اگر شما این موارد را در دوره نامزدی پیش گیری کنید ، دیگر عقد نمیشوید که حالا دغدغه هم بشود و لذا دقت بفرمایید . در بحث ازدواج عرض کرده بودم اختلاف سنی 3 تا 7 سال خوب است که خانم کوچکتر باشد . سعی کنید فاصله خیلی زیاد نشود . چون همین مشکل پیش می آید . حالا اگر این آقا همین مورد را دارند ، ما از ایشان تقاضا میکنیم مقداری کوتاه بیایند و سنشان را پایین تر کنند تا همسرشان را بیشتر درک کنند و اگر او عشق ورزی میکند که از دید شما این رفتار بچه گانه است ، اشکالی ندارد . بگذارید بچگی کند زیرا الان تخلیه نشود و انرژی رها نشود ، ممکن است این پتانسیلها بعداً مشکل ایجاد کند . خیلی هم ، نگران نباشید . چرا میگوییم فرصت دهید ، زیرا به تعبیر غربی ها که 19 سالگی را دوره نوجوانی می دانند ولی من دوره 12 تا 18 سال را دوره نوجوانی میدانم . بر اساس آن تعریف ، ایشان هنوز نوجوان هستند و میخواهند عاطفه خرج بکنند حتی در بعضی آموزه های دینی ما ، حضرات نوجوانی را تا پایان 21 می کشانند . در روایت الولد و سید سبع سنین و عبد مطیع سبع سنین . فرزند تا 7سال سید است ، تا 7 سال دوم آموزش پذیر است تا 7 سال سوم وزیراست . درباره ولد صحبت میکند ، که تا 21 سالی فرزند است. بنابراین با ایشان مدارا کنید . نگران نباشید .انشاء اله وارد زندگی بشوید ، شخصیتشان بیشتر شکل میگیرد و لطف خدا هم شامل حال شما میشود و یک کوچولو نازنین هم به شما بدهند ونقش مادری هم پیدا می کنند . خیلی عجیب است من موردی داشتم که می گفتند این همسر ما تا خدا به ما فرزندی نداده بود توپ میزدند کنار گوشش ، بیدار نمیشد ولی حالا کوچولو تکان می خورد مادر از خواب بیدار میشود . این ها از عجایب خلقت است . این ها لطف خداست . خیلی سخت نگیرید و نگران نباشید . البته به دختر عزیزم هم می گویم شما هم همت کنید و شما هم سنتان را بالا بیاورید تا به ایشان نزدیک بشوید . البته سعی کنید که از این مرحله زودتر گذر کنید . یک مقدار نوجوانی کردن خود را مختصر کنید که البته حق تان است نمی خواهم حذف کنید . یک مقداری به آن سرعت دهید . www. ch3.iribtv.ir
عنوان سوال:
با اینکه خانم من 19 سال دارد ولی رفتارش بچه گانه است و من میترسم که وارد زندگی مشترک با ایشان بشوم ، چه کار کنم؟
پاسخ:
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی:
این سوال را معمولا آقایانی در مشاوره مطرح میکنند که ، سنشان زیاد است یعنی فاصله سنی زیاد با خانم دارند ، احتمال دارد با همسرشان فاصله سنی زیاد دارند . ببینید سن بالاست ، این آقا دیگر از نوجوانی گذر کردند و عواطف را خرج کردند و بچگی کردند ، جوانی کردند و حالا تمام شده است و یک حالت بزرگسالی پیدا کرده اند ولی همسرش 19 سال دارند ، می خواهند بچگی کند ، می خواهند جوانی کند ، عاطفه خرج کنند. از دید آقا این رفتار بچه گانه است.
لذا من به عزیزانم و مجردین عرض میکنم همه این هایی که ما می گوییم یک هشدارهم ، به مجردهاست که میخواهند خواستگاری بروند یا خانم هایی که میخواهد برایشان خواستگار بیاید. این ها را دقت کنند . اگر شما این موارد را در دوره نامزدی پیش گیری کنید ، دیگر عقد نمیشوید که حالا دغدغه هم بشود و لذا دقت بفرمایید . در بحث ازدواج عرض کرده بودم اختلاف سنی 3 تا 7 سال خوب است که خانم کوچکتر باشد . سعی کنید فاصله خیلی زیاد نشود . چون همین مشکل پیش می آید . حالا اگر این آقا همین مورد را دارند ، ما از ایشان تقاضا میکنیم مقداری کوتاه بیایند و سنشان را پایین تر کنند تا همسرشان را بیشتر درک کنند و اگر او عشق ورزی میکند که از دید شما این رفتار بچه گانه است ، اشکالی ندارد . بگذارید بچگی کند زیرا الان تخلیه نشود و انرژی رها نشود ، ممکن است این پتانسیلها بعداً مشکل ایجاد کند . خیلی هم ، نگران نباشید . چرا میگوییم فرصت دهید ، زیرا به تعبیر غربی ها که 19 سالگی را دوره نوجوانی می دانند ولی من دوره 12 تا 18 سال را دوره نوجوانی میدانم . بر اساس آن تعریف ، ایشان هنوز نوجوان هستند و میخواهند عاطفه خرج بکنند حتی در بعضی آموزه های دینی ما ، حضرات نوجوانی را تا پایان 21 می کشانند . در روایت الولد و سید سبع سنین و عبد مطیع سبع سنین .
فرزند تا 7سال سید است ، تا 7 سال دوم آموزش پذیر است تا 7 سال سوم وزیراست . درباره ولد صحبت میکند ، که تا 21 سالی فرزند است.
بنابراین با ایشان مدارا کنید . نگران نباشید .انشاء اله وارد زندگی بشوید ، شخصیتشان بیشتر شکل میگیرد و لطف خدا هم شامل حال شما میشود و یک کوچولو نازنین هم به شما بدهند ونقش مادری هم پیدا می کنند . خیلی عجیب است من موردی داشتم که می گفتند این همسر ما تا خدا به ما فرزندی نداده بود توپ میزدند کنار گوشش ، بیدار نمیشد ولی حالا کوچولو تکان می خورد مادر از خواب بیدار میشود . این ها از عجایب خلقت است . این ها لطف خداست . خیلی سخت نگیرید و نگران نباشید . البته به دختر عزیزم هم می گویم شما هم همت کنید و شما هم سنتان را بالا بیاورید تا به ایشان نزدیک بشوید . البته سعی کنید که از این مرحله زودتر گذر کنید . یک مقدار نوجوانی کردن خود را مختصر کنید که البته حق تان است نمی خواهم حذف کنید . یک مقداری به آن سرعت دهید .
www. ch3.iribtv.ir
- [سایر] با اینکه خانم من 19 سال دارد ولی رفتارش بچه گانه است و من میترسم که وارد زندگی مشترک با ایشان بشوم ، چه کار کنم؟
- [سایر] مادرم و پدرم از هم جدا شده اند و فکر میکنم من هم مثل آنها بشوم. جرات ورود به زندگی مشترک را ندارم. چه کارکنم؟
- [سایر] مدتی است که وارد زندگی مشترک شده ام. وقتی شوهرم سرکار می رود، حوصله ام سر می رود و کلافه می شوم. چه کار کنم ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] فرزندی با پدر خود سر هم زندگی میکنند و کار و تلاش آنها مشترک است، چگونه باید حساب سال داشته باشد؟
- [سایر] مدتی است که وارد زندگی مشترک شده ام و خانمم به خاطر ترسی که دارد با من، رابطه زناشویی برقرار نمیکند و هنوز دوشیزه است. چه کار باید کرد ؟
- [سایر] بچ دلیل در ابتدای زندگی مشترک در روابط زناشویی، برای برخی از خانم ها مشکل واژینیسم به وجود می آید آیا می توان از آن جلوگیری کرد؟
- [سایر] سلام خسته نباشید من پنج ماه است که وارد زندگی مشترک شده ام همسرمن 17 سالش است نمیدونم اگه الان بچه دار بشیم خوبه یا نه خودمون خیلی دوست داریم یک بچه داشته باشیم گاهی حوصله مون هم سر میره به نظر شما بچه دار شدن باعث سختی زندگی میشه یا شیرین میشه لطفا از مزایا و معایب بچه داری ما رو آگاه کنید با تشکر
- [سایر] سلام 1.متاهل 2-افسرده 3-به خاطر 2 بچه به زندگی مشترک را تحمل می کنم اما دوست دارم تنها زندگی کنم 4-آیا این کارم درست هست یا بچه ها مادر غمگین نداشته باشند بهتره؟
- [سایر] آیا دختری که قبلا با پسری رابطه جنسی داشته و از کار خود پشیمان است، برای زندگی مشترک مناسب است؟
- [سایر] سلام نطر شما راجع به بخشش مهریه بعد از یارده سال زندگی مشترک چیست ؟ محاسن و معایب این کار را بیان فرمایید ؟ عکس العمل مرد در آینده چه خواهد بود ؟ و هر آنچه در این مورد مهم میدانید را بفرمایید .
- [آیت الله سیستانی] تا دو سال پسر یا دختر تمام نشده ، پدر نمیتواند او را از مادرش جدا کند زیرا نگهداری بچه حقّ مشترک پدر و مادر است ، و احوط و اولی آن است که بچه را تا هفت سال از مادرش جدا نکند .
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مال ندارد و مخارجی مثل خرج زن و بچّه بر او واجب است، باید کسب و کار نماید و برای کارهای مستحب، مانند بهبود زندگی زن و فرزندان و دستگیری از فقرا، کاسبی کردن مستحب است.
- [آیت الله سیستانی] تاجر و کاسب و صنعتگر و کارمند و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی و کار میکنند یک سال که بگذرد ، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند ، و همچنین است منبری و امثال او هر چند درآمد او در مواقع خاصی از سال باشد اگر معظم مخارج سال را کفاف دهد ، وکسی که شغلی ندارد که از آن مخارج زندگی را تحصیل کند ، و از کمک دولت یا مردم استفاده میکند ، یا اتفاقاً سودی به دست می‌آورد ، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد ، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد ، پس برای هر منفعت میتواند سال جداگانه حساب کند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] کتابهایی را که طلاب علوم دینی یا غیر آنها از درآمد کسب و کار می خرند چنانچه مورد نیازشان باشد خمس ندارد، ولی اگر فعلاً نیازی به آن ندارند و مقصودشان استفاده در آینده است خمس به آن تعلق می گیرد (اگر در تمام طول سال نیز از آن استفاده نکند، ولی وجود آن کتاب برای مواقع ضروری در کتابخانه لازم است، نیاز محسوب می شود) همچنین وسایلی مانند اسباب آتش نشانی در جاهایی که بیم آتش سوزی است یا داروهای ضروری و کمکهای اولیه در خانه جزء هزینه های زندگی محسوب می شود و خمس ندارد هر چند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مساله قبل گذشت که حکم قرض دادن به بانک مانند حکم قرض گرفتن از بانک است و چنانچه در قرارداد وام شرط فایده و سود شده باشد ربا و حرام است و فرق نمی کند پولی که به بانک داده می شود به نحو سپرده ثابت باشد یعنی صاحب پول بر حسب قرار داد تا مدت معینی نمی تواند از پول خود استفاده نماید یا به نحو حساب در گردش باشد که هر موقع بخواهد می تواند از پول خود استفاده کند ولی چنانچه شرط سود نشود و خود را طلب کار نداند اگرچه بانک به او سود بدهد گذاشتن پول نزد ان بانک جایز است و در بانک های دولتی و مشترک که به شرکت دولت و مردم تاسیس شده است بنابر احتیاط واجب یک پنجم ان سود را به نیت مافی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع ان سال می باشد که اگر در موونه ان سال صرف نشود باید خمس ان را بپردازد
- [آیت الله مکارم شیرازی] جایز نیست نطفه مرد بیگانه را در رحم زنی وارد کنند، خواه با اجازه آن زن باشد یا نه و خواه شوهر داشته باشد یا نه و خواه شوهرش اجازه بدهد یا نه. و هرگاه چنین کنند و بچّه ای از آن متولد شود اگر این عمل بطور شبهه انجام شده مثل این که گمان می کرد زن خود اوست و زن نیز گمان می کرد نطفه شوهر اوست و بعد از آن معلوم شد چنین نبوده است، در این صورت بچّه متعلّق به آن مرد و زن است و تمام احکام فرزند را دارد، ولی اگر این کار از روی علم و عمد انجام گیرد بچّه ای که از آن متولّد می شود فرزند آنها حساب نمی شود و احکام ارث و مانند آن را ندارد؛ ولی احکام محرمیّت نسبت به صاحب نطفه، زن و بستگانشان جاری می شود. در ضمن پیوند تخمدان زن اجنبیّه به همسر در صورت ضرورت مانعی ندارد و استفاده از مادر جانشین در جایی که بخاطر ضرورت نطفه¬ی زن و شوهر در بیرون رحم با هم ترکیب شده، آن هم مانعی ندارد؛ ولی با توجّه به این که این کار معمولاً مستلزم نظر و لمس نا مشروع است تنها در حال ضرورت انجام گیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حج: زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود و در تمام عمر بر کسی که شرایط زیر را دارا باشد، یک مرتبه واجب می شود. اوّل: بالغ باشد. دوّم: عاقل و آزاد باشد. سوّم: بواسطه حجّ مجبور نشود کار حرامی که اهمیتش در شرع از حج بیشتر است انجام دهد یا عمل واجبی را که از حجّ مهمتر است ترک کند. چهارم: مستطیع باشد، و مستطیع بودن به چند چیز است: اوّل: آنکه توشه راه و چیزهایی را که بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در کتابهای مفصّل گفته شده دارا باشد، و نیز مالی که بتواند بلیط سفر یا وسیله سفر را تهیّه کند داشته باشد. دوّم: سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکّه رود و حج را بجا آورد. سوّم: در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته است یا انسان بترسد که در راه جان او از بین برود حجّ بر او واجب نیست ولی اگر از راه دیگری بتواند برود اگر چه دورتر باشد در صورتی که مشقّت زیاد نداشته باشد و خیلی غیر متعارف نباشد باید از آن راه برود. چهارم: بقدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم: مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچّه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد. ششم: بعد از برگشتن کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند و اگر کسی که آنچه دارد در راه حج خرج کند زندگی او قبل و بعد از حج فرق نکند حج بر او واجب است پس کسانی که زندگیشان از طریق وجوهات شرعیه تأمین می شود و حج رفتن وضع زندگی آنها را مختل نمی کند اگر به اندازه حج مالی داشته باشند حج بر آنها واجب می شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسأله 2044 – حج، زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آنجا به جا آورده شود. و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد؛ یک مرتبه واجب می شود: اول آنکه بالغ باشد. دوم آنکه عاقل و آزاد باشد. سوم به واسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد؛ یا عمل واجبی را که از حج مهمتر است ترک نماید. چهارم آنکه مستطیع باشد. و مستطیع بودن به چند چیز است: اول - آنکه توشه راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند با آن مال آنها را تهیه کند داشته باشد. دوم - سلامت مزاج و توانائی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را به جا آورد. سوم - در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود یا مال او را ببرند؛ حج بر او واجب نیست؛ ولی اگر از راه دیگری بتواند برود اگرچه دورتر باشد؛ باید از آن راه برود. چهارم - به قدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم - مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد. ششم - بعد از برگشتن؛ کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند.
- [آیت الله خوئی] حج: زیارت کردن خانة خدا و انجام اعمالی است که دستور داده‌اند در آنجا بهجا آورده شود، و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد یک مرتبه واجب میشود: (اول): آن که بالغ باشد. (دوم): آن که عاقل و آزاد باشد. (سوم): به واسطة رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد، یا عمل واجبی را که از حج مهمتر است ترک نماید. (چهارم): آن که مستطیع باشد، و مستطیع بودن به چند چیز است: (اول): آن که توش راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند با آن مال آنها را تهیه کند داشته باشد. (دوم): سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را بهجا آورد. (سوم): در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود، یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست، ولی اگر از راه دیگری بتواند برود، اگرچه دورتر باشد، باید از آن راه برود. (چهارم): به قدر بهجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. (پنجم): مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه، و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم میدانند داشته باشد. (ششم): بعد از برگشتن، کسب یا زراعت، یا عایدی ملک، یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . حج: زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آنجا به جا آورده شود و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد، یک مرتبه واجب می شود: 1 کمال، به این که بالغ و عاقل باشد. 2 آن که آزاد باشد. 3 به واسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که ترک آن از حج مهم تر است، انجام دهد، یا عمل واجبی را که از حج مهم تر است ترک نماید، 4 آن که مستطیع باشد و مستطیع بودن به چند چیز است: اول آن که توشه راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند با آن مال، آنها را تهیه کند داشته باشد. دوم آن که سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را به جا آورد. سوم آن که در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود، یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست. ولی اگر از راه دیگری بتواند برود، اگر چه دورتر باشد، باید از آن راه برود. چهارم آن که به قدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم آن که مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد. ششم آن که بعد از برگشتن کسب، یا زراعت، یا عایدی ملک، یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند.