همسر خوب داشتن آرزوی هر انسانی است و همگان در پی داشتن همسر ایده آل هستند. اما همسری که برای یک شخص مناسب است معلوم نیست برای دیگران همسر ایده آل باشد. این سخن به این معناست که یک همسر خوب باید از دو گروه صفتها برخوردار باشد. یک گروه صفاتی که هر انسانی در پی آن است و گروه دیگر صفاتی که به تناسب سلیقه، اهداف شخصی و حتی تشخیص فردی تفاوت پیدا می کند. لذا در یک جمع بندی کلی می توان گفت: معیارها و ملاک هایی که در انتخاب همسر خوب باید در نظر گرفته شود دو نوع است: الف . آنهایی که رکن و اساس اند و برای یک زندگی سعادتمندانه حتما" لازم اند. ب . آنهایی که شرط کمال هستند و برای بهتر و کاملتر شدن زندگی اند و بیشتر به سلیقه و موقعیت افراد بستگی دارد. ملاک های دسته اول عبارتند از: 1. تدین و دین دار بودن فرد. زیرا انسانی که دین ندارد هیچ ندارد انسان بی دین در حقیقت مرده ی متحرک است و کسی که پای بند به دین (که اصلی ترین مسائله زندگی است ) نباشد هیچ تضمینی وجود ندارد که پای بند به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان دیندار هرگز نمی تواند با همسر بی دین کنار بیاید و با هم زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند. 2. اخلاق نیک داشتن که منظور داشتن صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر عقل و شرع است . در واقع اخلاق و دین دو ملاک و معیار اصل در ازدواج و انتخاب همسر است . اگر بخواهیم نمونه هایی از اخلاق خوب و بد را اشاره کنیم می توان موارد زیر را ذکر کرد. الف . خوش زبانی و بدزبانی زبان ترجمان و بیانگر احوال درون است و زبان دریچه ای است از محتویات درون فرد, زبان انسان آینده ی دل اوست ب . بزرگواری و حسادت ج . خوش خلقی و کج خلقی د. حق پذیری و لجاجت 3. شرافت و اصالت خانوادگی که منظور نجابت و پاکی خانواده است زیرا ازدواج دختر و پسر تنها پیوند و ترکیب دو فرد نیست بلکه پیوند دو خانواده است و می توان گفت من می خواهم با خود این فرد ازدواج کنم و کاری به خانواده و فامیلش ندارم . زیرا این فرد شاخه ای است از این خانواده و از ریشه های همان درخت خانواده تغذیه کرده است و صفات اخلاقی، روحی، عقلی و جسمی آن خانواده را از راه وراثت و محیط و عادات به این فرد منتقل کرده است . 4. عقل ; در واقع همان نور افکنی است که جاده زندگی را روشن می کند و باید زن و شوهر برای اداره ی زندگی و تربیت فرزندان از نیروی عقل و فهم مجهز برخوردار باشند و رشد عقلی کافی پیدا کرده باشند همانطور که ائمه اطهار ما را از ادواج با افراد احمق و کم عقل نهی فرموده اند. 5. تناسب , همتایی و کفو همدیگر بودن که از حساس ترین نکاتی است که باید در انتخاب همسر مورد توجه قرار گیرد همتایی و تناسب از نظر و جنبه های مختلف مثل الف . تدین و میزان پای بندی به دستورات شرع ب . همتایی و هماهنگی فرهنگی و فکری و سیاسی ج . همتایی اخلاقی و پای بندی به آداب اخلاقی د. کفو همدیگر بودن از نظر تحصیلات علمی یعنی این طور نباشد که یک فرد تحصیل کرده با فردی بی سواد و یا خیلی کم سواد ازدواج کند هرچه از نظر تحصیلات سطح آنها به هم نزدیکتر باشد بهتر است. ه. تناسب در زیبایی و. تناسب سنی یعنی بین 4 تا 6 سال مرد بزرگتر باشد بهتر است. البته اگر همه شرایط ازدواج را همسر دارد مقداری سن شوهر کمتر یا بیشتر هم باشد اشکال ندارد. ز. تناسب مالی و سطح اقتصادی و... 6. سلامت جسمانی و روانی نیز نقش بسیار مهمی در زندگی مشترک دارد لذا قبل از این که مراسم عقد انجام شود حتما سلامت همسر هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی باید احراز شود حتی مشکلات ژنتیکی نیز در خانواده همسر باید مد نظر قرار گیرد یعنی اگر خانواده ای هستند که بعضی از افراد آن به صورت مادرزادی معلولیت ذهنی یا جسمی دارند باید با احتیاط بیشتر و با مشاوره پزشکی و روانپزشکی ازدواج انجام شود. در پایان توجه شما را به روایاتی چند در مورد ویژگی های شوهر شایسته جلب می کنیم: 1- رسول خدا فرمود اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه فزوجوه؛ هرگاه خواستگاری که اخلاق و دین او را می پسندید نزد شما آمد، با ازدواج او موافقت کنید) (فروع کافی، ج 5، ص 347). ملاک ها و معیار و مسائل دیگری که بیشتر مربوط به سلیقه و موقعیت افراد دارد. در دسته ی دوم قرار می گیرد و می توان از آن صرف نظر کرد. ولی برای اینکه بتوانید به یک تصمیم صحیح و عاقلانه ای برسید بهتر است با افراد مورد اعتماد خودش والدین , یا اقوام نزدیک دلسوز و عاقل و دارای تجربه مشورت کرده و با دقت کافی تصمیم مناسی اتخاذ فرمایید. در روایاتی متعدد، نهی شده که: به شرابخوار همسر ندهید و کسی که دخترش را همسر شرابخوار کند، به دخترش جفا نموده و پیوند خویشاوندی خود را با او قطع کرده است) (همان). و مطابق با بعضی روایات، ازدواج با مردانی که از نظر اعتقادات دینی، منحرف یا سست هستند نهی شده و علت آن چنین بیان گردیده که: (لان المرأه تأخذ من ادب زوجها و یقهرها علی دینه) زیرا زن تحت تأثیر اخلاق شوهرش قرار می گیرد و شوهر او را بر دینش مقهور می سازد) (همان، ص 348 و 349). در واقع بیان این روایات به خاطر تأکید بر مطالبی است که در انتخاب همسر باید مد نظر باشد. www.eporsesh.com
همسر خوب داشتن آرزوی هر انسانی است و همگان در پی داشتن همسر ایده آل هستند. اما همسری که برای یک شخص مناسب است معلوم نیست برای دیگران همسر ایده آل باشد. این سخن به این معناست که یک همسر خوب باید از دو گروه صفتها برخوردار باشد. یک گروه صفاتی که هر انسانی در پی آن است و گروه دیگر صفاتی که به تناسب سلیقه، اهداف شخصی و حتی تشخیص فردی تفاوت پیدا می کند.
لذا در یک جمع بندی کلی می توان گفت: معیارها و ملاک هایی که در انتخاب همسر خوب باید در نظر گرفته شود دو نوع است:
الف . آنهایی که رکن و اساس اند و برای یک زندگی سعادتمندانه حتما" لازم اند.
ب . آنهایی که شرط کمال هستند و برای بهتر و کاملتر شدن زندگی اند و بیشتر به سلیقه و موقعیت افراد بستگی دارد.
ملاک های دسته اول عبارتند از:
1. تدین و دین دار بودن فرد. زیرا انسانی که دین ندارد هیچ ندارد انسان بی دین در حقیقت مرده ی متحرک است و کسی که پای بند به دین (که اصلی ترین مسائله زندگی است ) نباشد هیچ تضمینی وجود ندارد که پای بند به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان دیندار هرگز نمی تواند با همسر بی دین کنار بیاید و با هم زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند.
2. اخلاق نیک داشتن که منظور داشتن صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر عقل و شرع است . در واقع اخلاق و دین دو ملاک و معیار اصل در ازدواج و انتخاب همسر است . اگر بخواهیم نمونه هایی از اخلاق خوب و بد را اشاره کنیم می توان موارد زیر را ذکر کرد.
الف . خوش زبانی و بدزبانی زبان ترجمان و بیانگر احوال درون است و زبان دریچه ای است از محتویات درون فرد, زبان انسان آینده ی دل اوست
ب . بزرگواری و حسادت
ج . خوش خلقی و کج خلقی
د. حق پذیری و لجاجت
3. شرافت و اصالت خانوادگی که منظور نجابت و پاکی خانواده است زیرا ازدواج دختر و پسر تنها پیوند و ترکیب دو فرد نیست بلکه پیوند دو خانواده است و می توان گفت من می خواهم با خود این فرد ازدواج کنم و کاری به خانواده و فامیلش ندارم . زیرا این فرد شاخه ای است از این خانواده و از ریشه های همان درخت خانواده تغذیه کرده است و صفات اخلاقی، روحی، عقلی و جسمی آن خانواده را از راه وراثت و محیط و عادات به این فرد منتقل کرده است .
4. عقل ; در واقع همان نور افکنی است که جاده زندگی را روشن می کند و باید زن و شوهر برای اداره ی زندگی و تربیت فرزندان از نیروی عقل و فهم مجهز برخوردار باشند و رشد عقلی کافی پیدا کرده باشند همانطور که ائمه اطهار ما را از ادواج با افراد احمق و کم عقل نهی فرموده اند.
5. تناسب , همتایی و کفو همدیگر بودن که از حساس ترین نکاتی است که باید در انتخاب همسر مورد توجه قرار گیرد همتایی و تناسب از نظر و جنبه های مختلف مثل
الف . تدین و میزان پای بندی به دستورات شرع
ب . همتایی و هماهنگی فرهنگی و فکری و سیاسی
ج . همتایی اخلاقی و پای بندی به آداب اخلاقی
د. کفو همدیگر بودن از نظر تحصیلات علمی یعنی این طور نباشد که یک فرد تحصیل کرده با فردی بی سواد و یا خیلی کم سواد ازدواج کند هرچه از نظر تحصیلات سطح آنها به هم نزدیکتر باشد بهتر است.
ه. تناسب در زیبایی
و. تناسب سنی یعنی بین 4 تا 6 سال مرد بزرگتر باشد بهتر است. البته اگر همه شرایط ازدواج را همسر دارد مقداری سن شوهر کمتر یا بیشتر هم باشد اشکال ندارد.
ز. تناسب مالی و سطح اقتصادی و...
6. سلامت جسمانی و روانی نیز نقش بسیار مهمی در زندگی مشترک دارد لذا قبل از این که مراسم عقد انجام شود حتما سلامت همسر هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی باید احراز شود حتی مشکلات ژنتیکی نیز در خانواده همسر باید مد نظر قرار گیرد یعنی اگر خانواده ای هستند که بعضی از افراد آن به صورت مادرزادی معلولیت ذهنی یا جسمی دارند باید با احتیاط بیشتر و با مشاوره پزشکی و روانپزشکی ازدواج انجام شود.
در پایان توجه شما را به روایاتی چند در مورد ویژگی های شوهر شایسته جلب می کنیم:
1- رسول خدا فرمود اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه فزوجوه؛ هرگاه خواستگاری که اخلاق و دین او را می پسندید نزد شما آمد، با ازدواج او موافقت کنید) (فروع کافی، ج 5، ص 347).
ملاک ها و معیار و مسائل دیگری که بیشتر مربوط به سلیقه و موقعیت افراد دارد. در دسته ی دوم قرار می گیرد و می توان از آن صرف نظر کرد. ولی برای اینکه بتوانید به یک تصمیم صحیح و عاقلانه ای برسید بهتر است با افراد مورد اعتماد خودش والدین , یا اقوام نزدیک دلسوز و عاقل و دارای تجربه مشورت کرده و با دقت کافی تصمیم مناسی اتخاذ فرمایید.
در روایاتی متعدد، نهی شده که: به شرابخوار همسر ندهید و کسی که دخترش را همسر شرابخوار کند، به دخترش جفا نموده و پیوند خویشاوندی خود را با او قطع کرده است) (همان).
و مطابق با بعضی روایات، ازدواج با مردانی که از نظر اعتقادات دینی، منحرف یا سست هستند نهی شده و علت آن چنین بیان گردیده که: (لان المرأه تأخذ من ادب زوجها و یقهرها علی دینه) زیرا زن تحت تأثیر اخلاق شوهرش قرار می گیرد و شوهر او را بر دینش مقهور می سازد) (همان، ص 348 و 349).
در واقع بیان این روایات به خاطر تأکید بر مطالبی است که در انتخاب همسر باید مد نظر باشد.
www.eporsesh.com
- [آیت الله بهجت] آیا مرد با داشتن همسر دایم، می تواند ازدواج موقت کند؟ رضایت و اجازه همسر دایمی او چه نقشی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مردی که با زنی ازدواج نموده همسر دیگری دارد که دارای چندین فرزند دختر و پسر میباشد آیا اولاد از همسر دوم از اموال ایشان نیز سهم دارند (البته همسر دوم زندگی و اموالش جداگانه است) این مرد میگوید اینها (همسر دوّمِ مرد همراهِ دو دخترش) از اموالم که قبل از ازدواج با همسر دوّم داشتم حقّی ندارند، شرعاً حکم چیست؟
- [سایر] مرد چه وظایفی در مقابل همسر خود دارد؟
- [سایر] توقعات و انتظارات مرد از همسر خود چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا مادر همسر موقّت بر مرد محرم است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بر مرد واجب است تقاضای جنسی همسر را بپذیرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا مرد می تواند شیر همسر شرعی خود را بخورد؟
- [سایر] در اختلاف بین همسر و مادر وظیفه مرد چیست؟
- [سایر] نقش مرد (پدر) در دوران بارداری همسر چیست؟
- [سایر] راههای افزایش صمیمت و نفوذ مرد در قلب همسر خودچیست؟
- [آیت الله اردبیلی] مرد با رعایت جهات زیر میتواند دو یا سه و یا حدّ اکثر چهار همسر دائم برای خود اختیار کند: اوّل:بتواند بین همسران خود به عدالت رفتار نماید. دوم:توانایی اداره بیش از یک خانواده را داشته باشد. پس اگر مرد نتواند بین همسران خود به عدالت رفتار نماید و یا نتواند آنان را تأمین نماید، نباید بیش از یک همسر برای خود اختیار کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرد با زن حائض زنا کند، یا با زن حائض بیگانه ای به گمان این که همسر خود اوست نزدیکی نماید، احتیاط آن است که کفاره دهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر با زنی که میداند همسر او نیست زنا کند، چنانچه زن نداند که آن مرد شوهر او نیست، بنابر احتیاط واجب باید عدّه نگهدارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مرد برای زن و زن برای مرد میتواند نایب شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن، باید به تکلیف خود عمل نماید و نیابت ممیّز که خوب و بد را میفهمد و شرایط نماز را رعایت میکند صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] به جای شهادت دو مرد، یک مرد و دو زن که دارای شرایط بیّنه باشند میتوانند شهادت دهند، ولی شهادت زنها بدون ضمیمه مرد فقط در چهار مورد قبول میشود: 1 - باکره بودن. 2 - عیبهای زنان که مرد به واسطه آن میتواند عقد را به هم بزند. 3 - وصیت. 4 - زنده بودن طفل هنگام ولادت.
- [آیت الله مظاهری] مرد در ازدواج موقّت میتواند مدّت را ببخشد و بخشیدن او به منزله طلاق است، ولی شرایط طلاق را ندارد و لازم نیست مثلاً در ایّام پاکی باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن بعد از ازدواج ادعا کند که مرد برادر رضاعی اوست و شوهر انکار کند زن باید ادعای خود را ثابت کند و اگر نتواند ادعای خود را ثابت کند همسر او باقی می ماند ولی در این فرض هم اگر می تواند باید همسر خود را به طلاق خلع راضی کند که او را طلاق دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط تقلید را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: آن که خود انسان از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط را بشناسد و به آن یقین یا اطمینان حاصل کند. در تشخیص مجتهد و اعلم، لازم نیست خود انسان مجتهد باشد. دوّم: آن که از راهی برای خود انسان یا برای نوع مردم در این شرایط، اطمینان حاصل شود، مثلاً عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم و واجد شرایط را تشخیص دهند، واجد شرایط بودن کسی را تصدیق کنند و از گفته آنان برای شخص انسان یا نوع مردم اطمینان پیدا شود. سوم: آن که دو مرد عالم عادل که میتوانند واجد شرایط تقلید را تشخیص دهند، بدان گواهی دهند به شرط آن که دو مرد عالم عادل دیگر با نظر آنان مخالفت ننمایند و بنا بر احتیاط واجب اگر یک نفر عالم عادل گواهی دهد باید احتیاط کرد. و چنانچه دو مرد عالم عادل یا بیشتر، به واجد شرایط تقلید بودن کسی شهادت دهند، لازم نیست انسان تحقیق کند که آیا دو مرد عالم عادل دیگر برخلاف نظر آنها شهادت میدهند یا خیر.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زنی یکی از خویشان مردی را به تفصیلی که گفته میشود شیر دهد - هر چند از شیر آن مرد نباشد - احتیاط مستحبّ آن است که از ازدواج با آن مرد خودداری کند و اگر قبل از شیر دادن همسر آن مرد بوده، این شیر دادن زن را بر او حرام نمیکند؛ ولی بهتر است این کار را نکند: 1 - برادر یا خواهر مرد. 2 - نوه - با واسطه و بیواسطه - شوهر خود را، هر چند از زن دیگر باشد. 3 - عمو یا عمه یا دایی یا خاله - با واسطه و بیواسطه - مرد. 4 - اولاد بیواسطه عمه یا خاله مرد. 5 - اولاد بیواسطه خواهر مرد یا نوه دختری - با واسطه و بیواسطه - او.
- [آیت الله اردبیلی] شیر دادنی که علّت محرم شدن است به دو چیز ثابت میشود: اوّل:خبردادن عدّهای که انسان از گفته آنان یقین پیدا کند. دوم: شهادت دو مرد یا چهار زن که عادل باشند، ولی باید شرایط شیر دادن را هم بگویند، مثلاً بگویند: (ما دیدهایم که فلان بچّه بیست و چهار ساعت از پستان فلان زن شیر خورده و چیزی هم در بین نخورده است) و همچنین سایر شرطها را که در مسأله 2954 گفته شد شرح دهند؛ ولی اگر معلوم باشد که شرایط را میدانند و در عقیده با هم مخالف نیستند و با مرد و زن هم در عقیده مخالفت ندارند، لازم نیست شرایط را شرح دهند.