کشتار
قتال بمعنای جنگ کردن است.
مفسد فی الارض به چه کسی می گویند و آیا کسانی که دست به کشتار می زنند و یا کسانی به عنف تجاوز می کنند مفسد فی الارض هستند؟
در آیة 33 سوره مائده که "مفسد فی الارض" با "محارب با خدا و پیامبر" همراه هم آمده‌اند که یکی محسوب می‌شوند و فقها مفسد فی الارض را چنین تعریف کرده‌اند: "هرکس اسلحه‌اش را برای ترساندن مردم آشکار کند، در دریا باشد یا خشکی، شب باشد یا روز، ضعیف باشد یا قوی، زن باشد یا مرد پس او محارب است." و این تعریف شامل راهزن‌ها و کسانی که تجاوز به عنف بر مال و ناموس مردم دارند نیز می‌شود.(کنزالعمال فی فقه القرآن، فاضل مقداد، ص 667 668; نشر مکتب نوید اسلام.) که خداوند در همین آیه (مائده،33) چهار نوع مجازات برای "مفسد فی‌الارض" بیان فرموده است: که حاکم شرع در هر مورد مجازاتی را که با مقدار جنایت متناسب است برمی‌گزیند (کشتن، به دارآویختن، قطع دست و پا و تبعید) فقهای ما در بحث "محارب" و مفسد فی الارض شرایط و حدود این مجازات‌ها را در کتب فقهی مشروحاً بیان کرده‌اند. و در طرز برخورد و ریشه کن کردن این گونه فساد نیز باید در هر مورد به وسیله‌ای متمسک شد گاهی با امر به معروف و نهی از منکر و گاهی هم در نهایت با توسل به جنگیدن با مفسدین.(تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی و دیگران، ج 10، ص 201 204 و ج 4، ص 358 به بعد نشر دارالکتب الاسلامیه.) www.morsalat.com
در آیة 33 سوره مائده که "مفسد فی الارض" با "محارب با خدا و پیامبر" همراه هم آمده‌اند که یکی محسوب می‌شوند و فقها مفسد فی الارض را چنین تعریف کرده‌اند: "هرکس اسلحه‌اش را برای ترساندن مردم آشکار کند، در دریا باشد یا خشکی، شب باشد یا روز، ضعیف باشد یا قوی، زن باشد یا مرد پس او محارب است." و این تعریف شامل راهزن‌ها و کسانی که تجاوز به عنف بر مال و ناموس مردم دارند نیز می‌شود.(کنزالعمال فی فقه القرآن، فاضل مقداد، ص 667 668; نشر مکتب نوید اسلام.) که خداوند در همین آیه (مائده،33) چهار نوع مجازات برای "مفسد فی‌الارض" بیان فرموده است: که حاکم شرع در هر مورد مجازاتی را که با مقدار جنایت متناسب است برمی‌گزیند (کشتن، به دارآویختن، قطع دست و پا و تبعید) فقهای ما در بحث "محارب" و مفسد فی الارض شرایط و حدود این مجازات‌ها را در کتب فقهی مشروحاً بیان کرده‌اند. و در طرز برخورد و ریشه کن کردن این گونه فساد نیز باید در هر مورد به وسیله‌ای متمسک شد گاهی با امر به معروف و نهی از منکر و گاهی هم در نهایت با توسل به جنگیدن با مفسدین.(تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی و دیگران، ج 10، ص 201 204 و ج 4، ص 358 به بعد نشر دارالکتب الاسلامیه.) www.morsalat.com
عنوان سوال:
مفسد فی الارض به چه کسی می گویند و آیا کسانی که دست به کشتار می زنند و یا کسانی به عنف تجاوز می کنند مفسد فی الارض هستند؟
پاسخ:
در آیة 33 سوره مائده که "مفسد فی الارض" با "محارب با خدا و پیامبر" همراه هم آمده‌اند که یکی محسوب می‌شوند و فقها مفسد فی الارض را چنین تعریف کرده‌اند: "هرکس اسلحه‌اش را برای ترساندن مردم آشکار کند، در دریا باشد یا خشکی، شب باشد یا روز، ضعیف باشد یا قوی، زن باشد یا مرد پس او محارب است." و این تعریف شامل راهزن‌ها و کسانی که تجاوز به عنف بر مال و ناموس مردم دارند نیز می‌شود.(کنزالعمال فی فقه القرآن، فاضل مقداد، ص 667 668; نشر مکتب نوید اسلام.) که خداوند در همین آیه (مائده،33) چهار نوع مجازات برای "مفسد فی‌الارض" بیان فرموده است: که حاکم شرع در هر مورد مجازاتی را که با مقدار جنایت متناسب است برمی‌گزیند (کشتن، به دارآویختن، قطع دست و پا و تبعید) فقهای ما در بحث "محارب" و مفسد فی الارض شرایط و حدود این مجازات‌ها را در کتب فقهی مشروحاً بیان کرده‌اند. و در طرز برخورد و ریشه کن کردن این گونه فساد نیز باید در هر مورد به وسیله‌ای متمسک شد گاهی با امر به معروف و نهی از منکر و گاهی هم در نهایت با توسل به جنگیدن با مفسدین.(تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی و دیگران، ج 10، ص 201 204 و ج 4، ص 358 به بعد نشر دارالکتب الاسلامیه.)
www.morsalat.com
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به بیان منحصر به فرد شهید ثانی در شرح لمعه در مورد تجاوز به صغیره که مورد تردید شهید قرار گرفته آیا در مورد صغیره تجاوز به عنف صدق میکند یا خیر و در صورتی که مورد تجاوز واقع شود مانند امرائه حکمش اعدام است یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] اگر به زن شوهرداری تجاوز به عنف شود آیا این زن باید نسبت به شوهر خودش عده نگه دارد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] هل یجوز اخذ الحصیات للرمی فی الارض التی یشک فی ان لها مالک ام لا
- [سایر] در آیه 3 سوره روم معنای فی ادنی الارض چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در بعضی شهرها زنهایی هستند که منزلی فراهم می کنند (چه ملکی چه اجاره ای) و عده ای از زنان را در آن اسکان داده و مشتریانی برایشان فراهم می کنند و بدین وسیله، کاسبی می کنند، آیا این چنین اشخاص که به اصطلاح خانم رئیس به آنها گفته می شود، محکوم به حکم قوّادند یا مفسد فی الارض و باید اعدام شوند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در تجاوز به عنف، به زن تجاوز شده مهر المثل تعلّق می گیرد، حال اگر آن زن از دنیا رفته باشد، آیا حقّ مطالبه مهرالمثل به ورثه منتقل می شود؟
- [سایر] آیا واژه «الارض» در آیه «هُوَ الَّذی خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً»، به معنای مطلق محل زندگی است؟
- [سایر] آیا واژه «الارض» در آیه «هُوَ الَّذی خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً»، به معنای مطلق محل زندگی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در حد قوادی و محاربه و افساد فی الارض اکراه محقق می‌شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] من شک بعد تجاوز المیقات و قبل البدء فی الاعمال انه لبی ام لا ماحکمه
- [آیت الله اردبیلی] اگر عدّهای از مسلمانان به دسته دیگر تجاوز نمایند، بر مسلمانان لازم است موجبات فیصله اختلافات و اصلاح بین آنان را فراهم سازند و اگر به هیچ وجه اصلاح ممکن نباشد، بر همه مسلمانان واجب است که با دسته متجاوز و باغی مقابله کنند تا از تجاوز دست بردارند و قتال با دسته متجاوز در ماههای حرام اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام کوچک شمردن اوامر و نواهی الهی است که به آن استخفاف و بیاعتنایی به دین نیز گفته می‌شود، و آن اقسامی دارد: الف) واجبی از واجبات را ضدّ ارزش بداند، نظیر کسی که حجاب اسلام را ضدّ ارزش بداند و یا نماز و مانند آن را بیارزش و برای عوام مردم بداند، و این قسم از استخفاف اگر ملتزم به لوازم آن باشد کفر است، ولی اگر توجّه به لوازم آن نداشته باشد، گرچه کفر نیست، ولی گناهش خیلی بزرگ است، علاوه بر عذابی که در اصل گناه است. ب) واجبی از واجبات و یا حرامی از محرّمات را گرچه ضدّ ارزش نمیداند، ولی در عمل به آن اهمیّت نمیدهد، نظیر کسی که با عذر غیر موجّهی نماز را ترک میکند، مثلاً در مسافرت چون وضو و نماز برای او مشکل است آن را ترک مینماید، و نظیر زنی که در میان مردم موی سرش را نمیپوشاند و یا- العیاذ باللَّه- با زینت و آرایش در میان مردم ظاهر می‌شود، و این قسم نیز از گناهان بزرگ است، یعنی علاوه بر گناه اصل عمل، گناه بیاعتنایی به اوامر و نواهی الهی را هم دارد. ج) تبلیغ علیه واجبی از واجبات یا تبلیغ برای حرامی از محرّمات، نظیر کسی که علیه نماز یا روزه و یا حجّ و مانند اینها تبلیغ کند و آنها را کوچک و بیارزش قلمداد نماید، و نظیر کسی که علیه حجاب تبلیغ و بیحجابی را تمدّن و ارزش وانمود کند و یا بانک منهای ربا را بیارزش و بانک ربوی را از نظر اقتصادی باارزش بداند، و معلوم است این قسم، گناهش از قسم اوّل بالاتر، بلکه اگر ملتزم به لوازم آن باشد کفر، و در بعضی موارد مفسد فی الارض است، و اگر ملتزم به لوازم آن نباشد گرچه کفر نیست، ولی گناهش خیلی بزرگ، بلکه در بعضی موارد حکم مفسد فی الارض را دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین تیمّم شک کند که قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه و تجاوز محل هم نشده است باید آن قسمت را با آنچه بعد از آن است بجا آورد و اگر بعد از تجاوز محل شک کند مثل این که در وقت مسح دست چپ شک کند که پیشانی را مسح کرده است یا نه به این شک اعتنا بکند بنابر احتیاط واجب.
- [آیت الله جوادی آملی] .انجام دادن نماز غُفیله بین نماز م غرب و عشاء ثواب دارد و سزاوار است از زوال سرخی طرف مغرب تأخیر نشود و کیفیت آن، این است که در رکعت اول پس از حمد، بهجای سوره این آیات خوانده شود: (وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ -- فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ )انبیاء/87 و 88 (و در رکعت دوم , پس از حمد، به جای سوره این آیه خوانده شود: (وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُهَا إِلا هُوَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلا یَعْلَمُهَا وَلا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الأرْضِ وَلا رَطْبٍ وَلا یَابِسٍ إِلا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ )(انعام/59
- [آیت الله سیستانی] نماز غفیله یکی از نمازهای مستحبّی است که بین نماز مغرب و عشا خوانده می‌شود . و در رکعت اول آن ، بعد از حمد باید بجای سوره این آیه را بخوانند : (وَذَا النُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ إلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الغَمِ ّ وَکَذلِکَ نُنْجِی المُؤْمِنِین) . و در رکعت دوم بعد از حمد بجای سوره این آیه را بخوانند : (وَعِنْدَهُ مَفاتِحُ الغَیْبِ لا یَعْلَمُها إلاّ هُوَ وَیَعْلَمُ ما فِی البَرِ ّ وَالبَحْرِ وَما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إلاّ یَعْلَمُها وَلا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الاَرْضِ وَلا رَطبٍ وَلا یابسٍ إلاّ فِی کِتابٍ مُبینٍ) . و در قنوت بگویند : (اللّهُمَّ اِنّی اَسأَلُکَ بِمَفاتِح الغَیْبِ الَّتِی لا یَعْلَمُها إلاّ اَنْتَ اَنْ تُصَلّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَفْعَل بِی کَذا وکَذا) . وبجای کلمه کذا وکذا حاجتهای خود را بگویند و بعد بگویند : (اللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَالقادِرُ عَلی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حاجَتِی فَاَسْالُکَ بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَعَلیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لِی) .
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با سلاح به منظور اخلال در نظم اجتماعی و یا ترور اشخاص و غارت یا اتلاف اموال مردم به آنان هجوم آورد محارب و مفسد است، مرد باشد یا زن، در شب باشد یا روز، در شهر باشد یا غیر آن. و حاکم شرع به تناسب جرم، او را میکشد یا دست راست و پای چپ او را قطع میکند یا تبعیدش مینماید.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مرد بیگانهای را با همسر، دختر یا یکی از زنان خویشاوند خود بیابد، چنانچه او قصد تجاوز به آنان را داشته باشد، باید به هر شیوه ممکن از حریم آنان دفاع نماید، هرچند به کشته شدن تجاوزگر بینجامد؛ بلکه در صورت تجاوز به ناموس مسلمانان دیگر هم باید از آنان دفاع کند و در هر حال رعایت مراتب دفاع لازم است و با رعایت مراتب، انسان ضامن خسارت وارده بر متجاوز نیست؛ ولی اگر با وجود مراتب پایینتر دست به کار شدیدتر بزند، بنابر احتیاط ضامن است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دست زدن به مرده هایی که مورد تشریح قرار می گیرند در صورتیکه مسلمان باشد و آن را غسل داده باشند موجب غسل نمی گردد و در غیراین صورت باید هربار دست می زنند غسل مس میت کنند و اگر موجب عسر و حرج گردد می توانند به جای غسل، تیمم نمایند، ولی اگر تشریح فقط روی استخوانهای بدون گوشت، یا قسمتهای گوشتی جدا شده، مانند قلب و عروق و مغز و امثال آن صورت گیرد، غسل ندارد و اگر بتوانند از دستکش استفاده کنند در هیچ صورتی غسل ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است قبر را مربع یا مربع مستطیل بسازند و به اندازه چهار انگشت از زمین بلند کنند و نشانه ای روی ان بگذارند که اشتباه نشود و روی قبر اب بپاشند و بعد از پاشیدن اب کسانی که حاضرند دستها را بر قبر بگذارند و انگشتها را باز کرده در خاک فرو برند و هفت مرتبه سوره مبارکه انا انزلناه بخوانند و برای میت طلب امرزش کنند و دعاهایی را که وارد شده بخوانند مانند این دعا اللهم جاف الارض عن جنبیه و اصعد صعد روحه الی ارواح المومنین فی علیین و الحقه بالصالحین
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به خود انسان، یا ناموس، یا خویشان و بستگان او یا به مسلمانی دیگر به قصد کشتن یا تجاوز هجوم آورد، بر او واجب است به هر نحو که ممکن است دفاع کند هرچند منجر به کشتن مهاجم شود، ولی باید سعی کند تا وقتی که راه خفیفتر یا فرار میسر است دست به کار شدید و خشن نزند. و همچنین است اگر دزدی به قصد بردن مال انسان یا بستگان او هجوم آورد.